"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
KARAR : Direnme
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen imar uygulaması sırasında bedele dönüştürülen davacı payına takdir edilen karşılığın artırılması istemine ilişkin davada verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Bölge Adliye Mahkemesi kararının kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince bozmaya direnme kararı verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesinin direnme kararı davalı idare vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; İstanbul ili, ... ilçesi, ... Mahallesi 108 parsel sayılı taşınmazda 04.03.1988 tarihinde tapuya tescil edilen imar uygulaması ile mirasbırakanı ... adına kayıtlı payının 1833 m²sinin bedele dönüştüğünü, her türlü talep ve dava hakları saklı kalmak kaydı ile bedele dönüşen kısım için takdir edilen bedelinin arttırılarak değerlendirme tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; davanın zamanaşımı nedeniyle reddi gerektiğini, davacılar murisinin 2070 m² yerine karşılık 237 m² yer verilerek 1833 m² için 12.831.000 ETL alacaklı kılındığını, bu bedelin ise faiziyle 25.662.000 ETL olarak ödendiğini, bedel ödendiği halde 29 yıl sonra açılan davanın iyiniyetten yoksun olduğunu belirterek davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 05.02.2019 tarihli ve 2017/98 Esas, 2019/35 Karar sayılı kararıyla; davanın kabulü ile 4.149.881,45 TL'nin dava tarihinden itibaren faiziyle davalıdan alınıp davacıya verilmesine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı idare vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin 14.01.2021 tarihli ve 2019/2109 Esas, 2021/48 Karar sayılı kararıyla; 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 353 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin bir numaralı alt bendi uyarınca istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı idare vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dava konusu taşınmaza emsal karşılaştırması yapılarak 6745 sayılı Kanun'un 35 inci maddesi ile 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'na (2942 sayılı Kanun) eklenen geçici 12 nci maddesi uyarınca uygulamanın tapuda tescil edildiği tarih değerlendirme tarihi olarak esas alınıp, emsal karşılaştırması sonucu değer biçilmesinde yöntem itibarıyla bir isabetsizlik görülmemiştir. Ancak; imar uygulaması sırasında bedele dönüştürülen davacı payına düşen 1833 m²lik kısmın, uygulamanın tapuda tescil edildiği tarih itibarıyla belirlenen m² birim bedeli üzerinden hesaplanan değeri olan 733,20 TL’den, ödendiği belirtilen 25,662 TL’nin mahsubu ile fark bedel olan 707,538 TL'nin Türkiye İstatistik Kurumu tarafından açıklanan Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi tablosuna göre dava tarihine güncellenmesi suretiyle 3.438.398,83 TL’ye hükmedilmesi gerekirken; uygulamanın tapuda tescil edildiği tarih itibariyle belirlenen 733,20 TL, ödeme tarihi olan 02.06.1988 tarihine endekslenmek suretiyle fazlaya hükmedildiği gerekçesiyle Bölge Adliye Mahkemesinin esastan ret kararı kaldırılarak, İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
B.İlk Derece Mahkemesince Verilen Direnme Kararı
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; Belediye tarafından şuyulandırma cetvelinde tayin edilen ipotek bedeli güncellenmezse ihtilafsız ödeme tutarı konusunda davalıların borçlu hale geleceğini, bozma ilamında belirtilen güncellemenin aslında ilk karar ile uyumlu olduğunu ve Mahkemece verilen ilk kararın doğru olduğu gerekçesiyle direnilmesine karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen direnme kararına karşı süresi içinde davalı idare vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; davacının farklı tarihlerde yaptığı başvurular üzerine toplam 12.831.000 ETL’nin faiziyle 25.662.000 ETL olarak ödendiğini, davacıya yapılan ödemenin dava tarihine güncellenmesi neticesinde ortaya çıkacak değerin belirlenen 4.149.881,45 TL'den mahsup edilmesi gerektiğini ileri sürerek hatalı direnme kararının bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, imar uygulaması sırasında bedele dönüştürülen davacı payına idarece takdir edilen karşılığın artırılması istemine ve davacıya ödenen çekişmesiz bedelin dava tarihine güncellenip güncellenmeyeceğine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1.6100 sayılı Kanun'un 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 3194 sayılı İmar Kanun'un 17/son maddesi.
3.6745 sayılı Kanun'un 35 inci maddesi ile 2942 sayılı Kanun'a eklenen geçici 12 nci maddesi.
4.2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1.Temyiz olunan nihai kararların bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. 6100 sayılı Kanun'un 373 üncü maddesinin beşinci fıkrası gereğince Dairemizce yeniden yapılan incelemede; her ne kadar Dairemizce imar uygulaması sırasında bedele dönüştürülen davacı payına düşen 1833 m²lik kısmın, uygulamanın tapuda tescil edildiği tarih itibariyle belirlenen m² birim bedeli üzerinden hesaplanan değeri olan 733,20TL’den, ödendiği belirtilen 25,662 TL’nin mahsubu ile fark bedel olan 707,538 TL‘nin Türkiye İstatistik Kurumu tarafından açıklanan Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi tablosuna göre dava tarihine güncellenmesi suretiyle 3.438.398,83 TL’ye hükmedilmesi gerekirken; uygulamanın tapuda tescil edildiği tarih itibarıyla belirlenen 733,20 TL, ödeme tarihi olan 02.06.1988 tarihine endekslenmek suretiyle fazlaya hükmedildiği gerekçesiyle Bölge Adliye Mahkemesinin esastan ret kararı kaldırılarak, İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiş ise de, 6745 sayılı Kanun'un 35 inci maddesi ile 2942 sayılı Kanun'a eklenen geçici 12 nci maddesi uyarınca uygulamanın tapuda tescil edildiği tarih değerlendirme tarihi olarak esas alınıp emsal karşılaştırması sonucu tespit edilen bedelin, Türkiye İstatistik Kurumu tarafından açıklanan Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi tablosuna göre dava tarihine güncellenmesi ve tespit edilen bedelden, çekişmesiz bedelin mahsubu ile tespit edilen bedelde bir isabetsizlik görülmemiş olup direnme kararı yerindedir .
3.Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davalı idare vekilince temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davalı idare vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddiyle, usul ve Kanuna uygun olan İlk Derece Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun’un 370 inci maddesinin birinci fıkrası ve 373 üncü maddesinin beşinci fıkraları uyarınca ONANMASINA,
Davalı idareden peşin alınan temyiz harcının Hazineye irat kaydedilmesine,
02.03.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.