"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesi
Taraflar arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili istemine ilişkin davada yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı idare vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak, davanın yeniden görülmesi için dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesinin kaldırma kararı üzerine yeniden yargılama yapan İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun davacı vekili esastan reddine, davalı idare vekili yönünden ise kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak düzeltilerek yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; dava konusu ... ili, ... ilçesi, ... Mahallesi, 167 ada 2 parsel sayılı taşınmazın 2007 yılında yapılan imar planında okul alanı olarak ayrıldığını, uzunca bir süreden bu yana ilköğretim alanı olarak tahsis edilmesine rağmen davalı idare tarafından bu güne kadar tahsis amacına uygun olarak herhangi bir tesis kurulmadığını belirterek dava konusu taşınmaın bedelinin tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı idare vekili cevap dilekçesinde; idare tarafından dava konusu taşınmaz üzerinde herhangi bir tesis inşa edilmediğini, bu itibarla doğrudan doğruya herhangi bir müdahalesi ve fiili el atmasının mevcut olmadığını, ayrıca ... bu davanın idare mahkemesinde açılması gerektiğini, bu nedenle mahkemece görevsizlik kararı verilmesi gerektiğini, eldeki davanın haksız ve hukuka aykırı olduğunu, sorumluluğun imar planını hazırlayan belediyeye ait olduğunu beyan ederek davanın reddini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne taşınmaza hukuken el atıldığından bedelinin dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine, bedeline hükmedilen taşınmazın tapusunun iptaline ve Hazine adına tesciline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı vekili istinaf dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazın gerçek değerinden çok daha düşük bir bedel hesaplandığını ve Mahkeme tarafından hatalı rapordaki bedelin hükme esas alındığını ileri sürerek kararın kaldırılmasını istemiştir.
2.Davalı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle, davanın hak düşürücü süreler ve zamanaşımı geçtikten sonra açıldığını, dava konusu taşınmaza fiilen el atılmadığını, davanın idare mahkemesinde açılması gerektiğinden görev yönünden davanın reddi gerektiğini, dava konusu taşınmazın ilçe belediye meclisinin kararı ile imar planında okul alanı olarak tahsis edildiğini, buna göre belediyelerce okul alanı olarak belirlenen alanlarda imar planının hayata geçirilmemesi ve herhangi bir kamulaştırma işleminin yapılmamasından ilgili belediyenin sorumlu olduğunu, dava konusu taşınmaz ilgili belediyenin tek yanlı tasarrufu ile imar planında okul alanı olarak belirlenmiş olup idarenin taşınmaz üzerinde bir tesisinin de bulunmadığını, bu nedenle imar planını yapan ve uygulayan ... Belediyesi olduğu için davanın ilgili belediye aleyhine açılması gerektiğini, bu nedenle davanın husumetten reddi gerektiğini, hükme esas alınan bilirkişi raporunun usulsüz olduğunu, emsal incelemesinin uygun olmadığını, emsal seçiminin hatalı olduğunu, hukuki el atma tarihinden itibaren faiz istenmesinin hukuki dayanağı olmadığını ileri sürerek kararın kaldırılmasını istemiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile her ne kadar davalı idarece husumetin ... Belediye Başkanlığına yöneltilmesi gerektiği ileri sürülmüş ise de davalı idarenin 16.09.2021 tarihli yazı cevabında, davaya konu taşınmazın bulunduğu bölgede ilk/ortaokul binası yapımı için arsa ihtiyacı bulunduğunun bildirildiği, aksi yönde bir talebin de imar planını yapan ... Belediye Başkanlığına bildirilmediği anlaşıldığından, mahkemece sorumlu idarenin davalı olduğuna ilişkin kabulünde de bir isabetsizlik olmadığı, metrekare birim bedelinin yakın taşınmazlara biçilen metrekare birim bedelleri ile uyumlu olduğunu; ancak Dairenin kaldırma kararından sonra verilen ikinci kararda toplam 107.694,40 TL tazminat bedeline hükmedildiği ve bu karara karşı yalnızca davalı idare tarafından istinaf yoluna başvurulduğu, bu itibarla hüküm altına alınan bu bedelin davalı idare lehine usuli kazanılmış hak oluşturması sebebiyle bu bedel üzerinden hüküm kurulması gerektiğinden hükmün bedele ilişkin bendi düzeltilmek suretiyle yeniden esas hakkında hüküm kurulmuştur.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı vekili temyiz dilekçesinde; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü hususları tekrar etmiştir.
2. Davalı idare vekili temyiz dilekçesinde; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü hususları tekrar etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacı tapu maliki ile davalı idare arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmazın değerinin biçilmesi ve bedelinin sorumlu idareden tahsili istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri
2.2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 11 inci maddesi ve Ek-1 inci maddesi ile 26.11.2022 tarihli ve 32025 Resmî Gazete'de yayımlanan 7421 sayılı Kanun'un 2 nci maddesi ile Ek-1 inci maddesinin birinci fıkrasına eklenen son cümle
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesi ile 369 uncu maddesinin birinci fıkrasında yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Dava konusu taşınmaza 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi uyarınca emsalin üstün ve eksik yönleri belirlenip kıyaslaması yapılarak değer biçilmesinde ve taşınmazın imar planında tamamı okul alanında kaldığından 2942 sayılı Kanun'un Ek-1 inci maddesi ile 26.11.2022 tarihli ve 32025 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan 7421 sayılı Kanun'un 2 nci maddesinin Ek-1 inci maddesinin birinci fıkrasına eklenen son cümle uyarınca taşınmazın bedelinin davalı idareden tahsili ile Hazine adına tesciline karar verilmesinde bir isabetsizlik görülmemiştir.
3. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup temyiz dilekçelerinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Taraf vekillerinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun’un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Davalı idare harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına, davacıdan peşin alınan temyiz harcının Hazineye irat kaydedilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
06.04.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.