"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın ... OSB adına tescili davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekilleri tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvuruların kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; ... ili, ... ilçesi, ... Mahallesinde tapuya kayıtlı 110 parsel sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespitini ve kamulaştırılan taşınmazın ... OSB adına tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; taşınmazın özelliklerine ve hakkaniyete uygun bedel tespit edilerek müvekkilinin bu suretle mağduriyetinin önlenmesine karar verilmesini, yargılama giderleri ve vekâlet ücretinin davacı tarafa yükletilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne ve kamulaştırma bedelinin tespiti ile bu bedelin; idarenin Kıymet Takdir Komisyonu tarafından belirlenen kısmının hükmün kesinleşmesi beklenmeksizin davalı tarafa ödenmesine, geri kalan miktarın ise karar kesinleştiğinde davalı tarafa ödenmek üzere bankada üçer aylık vadeli hesapta tutulmasına, dava konusu taşınmazın tapu kaydının iptali ile ... OSB adına tesciline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazın kuru tarım arazisi olarak belirlenmesi her ne kadar isabetli olsa da kapitalizasyon faiz oranının % 5 olarak belirlenmesinin usul ve kanuna aykırı olduğunu, % 100 olarak belirlenen objektif değer artış oranının kabulünün mümkün olmadığını, ek raporda münavebe planında yer alan net gelir hesabı hatalı olup belirlenen bedelin taşınmazın gerçek değerinin çok üstünde olduğunu, ağaç bedellerinin hesabında İlçe Tarım Müdürlüğü resmi verilerinin alınmamasının usul ve kanuna aykırılık teşkil edip raporun denetime elverişsiz olduğunu, müvekkili idare lehine vekâlet ücretine hükmedilmesi gerektiğini ileri sürerek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasını talep etmiştir.
2. Davalı vekili istinaf dilekçesinde özetle; kamulaştırma bedelinin eksik depo edildiğini, taşınmazın arsa vasfında olduğunu, mahkemece tespit edilen kamulaştırma bedelinin çok düşük olduğunu, kapitalizasyon faiz oranının % 5 olarak tespitinin hatalı olduğunu, objektif değer artış oranının %100 olarak belirlenmesinin hatalı olduğunu, dava konusu taşınmazın sulu arazi niteliğinde olduğunu, yakınında sondaj ve dere bulunduğunu ve dereden motopomp ile kolayca sulama yapıldığını, net gelir hesabının hatalı olduğunu, taşınmazın üzerinde yer alan ağaçların bedelinin çok düşük belirlendiğini ileri sürerek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile dava konusu taşınmazın bilirkişi raporlarına yansıyan nitelikleri itibarıyla kuru arazi olarak değerlendirmesi ve % 5 kapitalizasyon faiz oranı uygulanması, arazi niteliğindeki taşınmaza net gelir yöntemine göre değer biçilmesi doğru ise de, dava konusu taşınmazın bulunduğu bölgeden Yargıtay denetiminden geçen dosyalarda objektif değer artışının % 200 olarak uygulandığı dikkate alınarak ve taşınmazın üzerinde bulunan muhtelif cins ve yaştaki ağaçların bedeli, taşınmazın bulunduğu ... İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğünce antep fıstığı, incir ve armut ağaçları için maktu ağaç bedeli çalışması düzenlenmediğinden, komşu ilçe olan ... İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğünce, maktu ağaç bedeli çizelgesine göre hesaplanarak ek rapor alınmadan resen hesaplama yapılarak kamulaştırma bedeli tespit edilmek suretiyle fark bedelin depo ettirildiği, davacı idare lehine vekâlet ücretine hükmedilmemesinin doğru olduğu; ancak faiz başlangıç tarihinin 16.08.2019 olarak alınması gerekirken hükümde hatalı gösterildiği, tespit edilen kamulaştırma bedelinden kıymet takdir komisyonunca belirlenen ve İlk Derece Mahkemesi kararı ile birlikte davalıya ödenmesine karar verilen bedel dışında kalan ve kararla birlikte üçer aylık vadeli hesaba yatırılan bedel ile dairece fark kamulaştırma bedeli olarak depo ettirilen bedelin de neması ile birlikte davalıya derhal ödenmesine karar verilmesi gerektiğinden taraf vekillerinin istinaf başvurusunun kabulü ile yeniden esas hakkında karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1.Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ederek kararının bozulmasını talep etmiştir.
2.Davalı vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ederek kararının bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, temel olarak davacı idare ile davalı tapu maliki arasındaki kamulaştırma bedelinin tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası, 11 inci maddesinin birinci ve ikinci fıkraları.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Arazi niteliğindeki dava konusu taşınmaza 2942 sayılı Kanun’un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendi uyarınca olduğu gibi kullanılması hâlinde getireceği net gelir esas alınarak ve üzerinde bulunan ağaçlara ise maktuen değer biçilmesi yerindedir.
3. Dava konusu taşınmaza ilişkin keşif tutanağındaki mahkeme gözlemi ile beyanlar ve hükme esas alınan bilirkişi raporunda yapılan açıklamalar uyarınca taşınmazın kuru arazi vasfında olduğunun kabulü isabetlidir.
4. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukukî ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup taraf vekillerince temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Taraf vekillerinin yerinde görülmeyen temyiz itirazlarının reddiyle, usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Davalıdan peşin alınan temyiz harçlarının Hazineye irat kaydedilmesine, davacı idareden peşin alınan harçların istek hâlinde iadesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
04.05.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.