"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescili ve tapudan yol olarak terkini davasında verilen kararın temyizi üzerine Yargıtay (Kapatılan)18. Hukuk Dairesince Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kabulüne karar verilmiştir.
Mahkeme kararı davacı idare vekili tarafından temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde; ... ili, ... ilçesi, ... köyü 3087 ada 4 parsel ve 3086 ada 19 parsel sayılı taşınmazların kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazların davacı idare vekili adına tescilini ve tapudan yol olarak terkinini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; davacı tarafın kamulaştırılan taşınmazlar için takdir ettiği m² birim fiyatının çok düşük olduğunu, belirlenen fiyatın taşınmazların özel nitelikli tarım arazisi olması nedeniyle hakkaniyetten uzak ve emsallerine göre çok düşük olduğunu beyan ederek davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 06.12.2012 tarihli ve 2011/964 Esas, 2012/930 Karar sayılı kararı ile davanın kabulüne karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Yargtay (Kapatılan) 18.Hukuk Dairesince Yargıtay'ın yerleşmiş uygulamalarına göre, iklim koşulları, arazinin toprak ve topoğrafik yapısı ile bölgesindeki konumu (büyük yerleşim yerlerine uzaklığı vb) gözetildiğinde, dava konusu taşınmazın bulunduğu yerle benzer nitelikte olan ülkemizin değişik yörelerindeki sulu tarım arazilerinin değerlendirilmesinde, (değeri önemli biçimde etkileyen, kanıtlanmış farklı ve özel bir etkenin bulunması durumu dışında) kapitalizasyon faizi oranı %5 olarak alınmaktadır. Hal böyle iken hükme esas alınan ek bilirkişi kurulu raporunda taşınmazın değeri belirlenirken kapitalizasyon faizi oranının %5 yerine %4 alınması, münavebeye alınan pamuk, fiğ, mısır, buğday ve samanın sulu tarlada 2011 yılına ilişkin verilerinin Tarım ve Orman İlçe Müdürlüğünden getirtilerek bilirkişi kurulu raporunun denetlenmemesi, dava konusu taşınmazın su kaynağına ve yerleşim yerlerine, karayoluna yakın olması, elektrikli tren hattının devreye girmesi gibi hususların tarım arazisi niteliğindeki taşınmazın değerinde en fazla %50 oranında objektif değer artışına neden olabileceği düşünülmeden, %60 oranında objektif değer artışı uygulayan bilirkişi raporuna göre hüküm kurulması, dava konusu taşınmazlardan 3087 ada 4 parsel sayılı taşınmazın tapu kaydındaki ipotek şerhinin tespit edilen bedel üzerine yansıtılmaması, dava konusu taşınmazlardan 3086 ada 19 parsel sayılı taşınmazın tapu kaydına göre 993,22 m²'lik kısmında ... Elektrik Kurumu ve 845 m²'lik kısmında da ... Elektrik İletim A.Ş. lehine, 3087 ada 4 parsel sayılı taşınmazın tapu kaydına göre de 762,73 m²'lik kısmında ... A.Ş. lehine, irtifak hakları mevcut olduğuna ve bu irtifakların dava konusu taşınmazlarda meydana getirmesi kaçınılmaz olan değer kaybının hesaplanarak tespit edilen m² değerinden düşürülmesi gerektiğinin dikkate alınmaması doğru görülmeyerek kararın bozulmasına karar verilmiştir.
B. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde; dava konusu taşınmazların bedelinin yüksek belirlendiğini, objektif değer artış oranının uygulanmaması gerektiğini ileri sürerek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, dava konusu taşınmazların kamulaştırma bedelinin tespitine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) geçici 3 üncü maddesinin atfıyla 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun (1086 sayılı Kanun) 26.09.2004 tarihli ve 5236 sayılı Kanun'la yapılan değişiklikten önceki 437 ilâ 439 uncu maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesi ile 11 inci maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Mahkemelerin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un geçici 3 üncü maddesinin atfıyla 1086 sayılı Kanun'un 26.09.2004 tarihli ve 5236 sayılı Kanun'la yapılan değişiklikten önceki 428 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Arazi niteliğindeki ... ili, ... ilçesi, ... köyü 3087 ada 4 parsel ve 3086 ada 19 parsel sayılı taşınmazlara 2942 sayılı Kanun’un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendi uyarınca olduğu gibi kullanılması halinde getireceği net gelir esas alınarak değer biçilmesi yerindedir.
3. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukukî nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre; davacı idare vekilinin aşağıdaki paragrafın kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
4. Bozma kararı sonucunda mahkemece verilen hüküm ortadan kalktığından terkin yönünden eski hükmün kesin olduğundan bahisle yeniden karar verilmesine yer olmadığına hükmedilmesi doğru değildir, bu nedenle bozmayı gerektirir.
Ne var ki bu hatanın giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden kararın düzeltilerek onanması gerekir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Davacı idare vekilinin diğer temyiz itirazlarının reddine,
2. Davacı idare vekilinin temyiz itirazlarının kısmen kabulü ile Mahkeme kararının hüküm fıkrasının; (1) numaralı bendinin hükümden çıkartılmasına yerine " ... ili, ... ilçesi, ... köyü, 3087 ada 4 parsel sayılı taşınmazın dosya arasında bulunan fen bilirkişisi raporuna göre 10.999,10 metrekarelik kısmının yine İzmir ili, Menemen ilçesi, Ulucak köyü, 3086 ada 19 parsel sayılı taşınmazın dosya arasında bulunan fen bilirkişisi raporuna göre 2.147,64 metrekarelik kısmının davacı tarafça kamulaştırılması nedeniyle bu kısma ilişkin olarak TAPU KAYITLARININ İPTALİNE, kamulaştırılan kısımların dava konusu taşınmazlardan tefrik edilerek, yeni parsel numarası verilmek suretiyle davacı ... adına TESCİLİNE ve tapuda yol olarak TERKİNİNE," cümlesinin yazılması suretiyle DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
05.06.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.