"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
Taraflar arasında görülen kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsiline ve ecrimisile ilişkin davada verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda Dairece Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; Dava konusu ... ili, ... ilçesi, ... Mahallesi, 164 ada, 9, 10, 20 parseller ile 165 ada, 11 parsel sayılı taşınmaz yönünden açılan davanın reddine, davalılar ... ile ... yönünden açılan davaların usulden reddine, davalı ... aleyhine ... ili, ... ilçesi, ... Mahallesi, 164 ada, 8 ve 11 parsel ile 165 ada, 4 parsel sayılı taşınmazlar yönünden açılan davanın ıslah dilekçelerine göre kabulüne karar verilmiştir.
Mahkeme kararı davalı ... vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkillerinin dava konusu ... ili, ... ilçesi, ... Mahallesinde bulunan 164 ada, 8,9,10,11,20 parseller ile 165 ada, 4 ve 11 parsel sayılı taşınmazlara hisseleri oranında maliki olduklarını, taşınmazlara davalılar tarafından fiili olarak kamulaştırmasız el atılarak ana yol, refüj, kavşak ve hizmet binaları gibi yapılar yapıldığını belirterek dava konusu taşınmazlara kamulaştırmasız el atılması sonucunda meydana gelen zararıın karşılığı olarak tespit edilecek tazminatın ve ecrimisilin faiziyle birlikte davalılardan tahsilini talep etmiştir.
II. CEVAP
1.Davalı ... Genel Müdürüğü vekili cevap dilekçesinde özetle; ... Raylı Toplu Taşıma Hattının Edirnekapı'dan Topkapı'ya kadar uzatılmasına ilişkin inşaat ve elektro-mekanik işlerinin 03.01.2008 tarihinde ihale edildiğini, 19.03.2009 tarihinde işletmeye açıldığını, raylı sistem güzergahının davacı yanın iddia ettiği gibi dava konusu parsellerle ilgisinin bulunmadığını ileri sürerek müvekkili açısından davanın husumetten reddini talep etmiştir.
2. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde; dava konusu ... ilçesi, ... Mahallesi, 164 ada, 11 ve 8 parseller ile 165 ada 4 parsel sayılı taşınmazlarda muris ... adına kayıtlı 1/4 hissenin bir kısım mirasçıları tarafından ... hakkında açılan davanın reddine, söz konusu hissenin davalı ... lehine tapudan terkinine dair ... 17.Asliye Hukuk Mahkemesinin 2010/142 Esas, 2012/20172 Karar sayılı ilamı ile karar verildiğini, kararın kesinleştiğini, bu ilam ile sorumluluğunun Karayolları Genel Müdürlüğüne ait olduğunun tespit edildiğini, bu nedenle müvekkili idare hakkında açılan davanın husumetten reddi gerektiğini belirterek uzlaşma usulünün uygulanması dava şartı olduğundan uzlaşma usulünün yerine getirilmesini talep etmiştir.
3.Dahili davalı ... vekili; davanın reddini talep etmiştir.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 18.02.2014 tarihli ve 2013/296 Esas, 2014/45 Karar sayılı kararı ile uzlaşmanın dava şartı olduğundan bahisle davanın usulden reddine karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Birinci Bozma Kararı
1.Mahkemenin 18.02.2014 tarihli ve 2013/296 Esas, 2014/45 Karar sayılı kararına karşı süresi içinde davacılar vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizce yapılan inceleme sonucu; 5999 ve 6487 sayılı Kanunlarda düzenlenen ve 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'na (2942 sayılı Kanun) eklenen geçici 6 ncı maddenin 09.10.1956-04.11.1983 tarihleri arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmazlarla ilgili olarak 11.06.2013 tarihinden sonra açılacak davalarda uygulanacak usul ve esasları düzenlediği, Kanun'un yürürlük tarihinden önce açılan davalarda ve 04.11.1983 tarihinden sonraki el atmalara ilişkin uyuşmazlıklarda uygulanmayacağı,eldeki davanın 11.06.2013 tarihinden önce açılması nedeniyle işin esasına girilmesi gerektiği gerekçesiyle kararın bozulmasına karar verilmiştir.
B. Mahkemece Birinci Bozmaya Uyularak Verilen İkinci Karar
Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile dava konusu ... ili, ... ilçesi, ... Mahallesi, 164 ada, 9, 10, 20 parseller ile 165 ada, 11 parsel sayılı taşınmaz yönünden açılan davanın reddine, davalılar ... ile ... yönünden açılan davaların usulden reddine, davalı ... aleyhine ... ili, ... ilçesi, ... Mahallesi, 164 ada, 8 ve 11 parsel ile 165 ada, 4 parsel sayılı taşınmazlar yönünden açılan davanın ıslah dilekçelerine göre kabulüne karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı ... vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı ... vekili temyiz dilekçesinde; dava konusu O-3 Karayolunun 21.02.2005 tarihli protokol ile ... sorumluluğunndan alınıp ... sorumluluğuna alındığını, 11.07.2010 tarihli Protokol ve fen kurulu kararıyla ... Büyükşehir Belediye Başkanlığının sorumluluğundan çıkıp tekrar ... sorumluluğuna girdiğini, 20.03.2012 tarihli Bakanlık oluru ile tekrar ... Büyükşehir Belediye Başkanlığına devredildiğini, dava konusu taşınmazında arasında bulunduğu bazı yollarla iigili ... ile yaptıkları 15.07.2011 tarihinde yürürlüğe giren protokolle 20.08.2002 ve 08.11.2004 tarihli protokollerin yürürlük tarihleri öncesi Karayolları Genel Müdürlüğünce yapılan el atmalardan Karayolları Genel Müdürlüğünün sorumlu olacağının kararlaştırıldığını, 165 ada 4 ve 164 ada 8 ve 11 parsellerde Karayolları Genel Müdürlüğünün 1/2 pay açısından 1984 tarihinde kamulaştırma yaptığını, tapu kaydında vakıf şerhi olduğu halde gerekli ihbarın yapılmadığını, el atma tarihi resmi belge ile ispatlanamadığından nispi harç ve vekâlet ücretine hükmedilmesinin doğru olmadığını, tescil/terkin hükümünün kesin olarak verilmesi gerektiğini ileri sürerek kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, temel olarak davacı tapu malikleri ile davalı idareler arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili ve ecrimisil hususlarındadır.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun(6100 sayılı Kanun) geçici 3 üncü maddesinin atfıyla 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu’nun (1086 sayılı Kanun) 26.09.2004 tarihli ve 5236 sayılı Kanun'la yapılan değişiklikten önceki 427 ilâ 439 uncu maddeleri.
2. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1956/1 Esas, 1956/6 Karar sayılı kararının ilgili bölümü şöyledir: “ Usûlü dairesinde istimlak muamelesine tevessül edilmeksizin gayrimenkulü yola kalbedilen şahsın, esas itibarıyla, gayrimenkulünü yola kalbeden amme hükmi şahsiyeti aleyhine meni müdahale davası açmağa hakkı olduğuna, ancak dilerse bu fiili duruma razı olarak, mülkiyet hakkının amme hükmi şahsiyetine devrine karşılık gayrimenkulünün bedelinin tahsilini de dava edebileceğine ve isteyebileceği bedelin de mülkiyet hakkının devrine razı olduğu tarih olan dava tarihindeki bedel olduğuna 16.05.1956 tarihinde ilk toplantıda ittifakla karar verildi.”
3. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1954/1 Esas, 1956/7 Karar sayılı kararı ile “Usûlü dairesinde istimlak muamelesine tevessül edilmeksizin gayrimenkulü yola kalbedilen şahsın, gayrimenkulünün bedelinin tahsiline ilişkin olarak, gayrimenkulünü yola kalbeden hükmü şahsiyeti aleyhine açacağı bedel davasında müruruzamanın mevzuubahis olamayacağına ve bu itibarla da, hadisede Borçlar Kanunu'nun 66. maddesinin tatbik kabiliyeti bulunmadığına” karar verilmiştir.
4. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu ve 11 inci maddeleri
3. Değerlendirme
1. Mahkemelerin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un geçici 3 üncü maddesinin atfıyla 1086 sayılı Kanun’un 26.09.2004 tarihli ve 5236 sayılı Kanun'la yapılan değişiklikten önceki 428 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Dairemiz denetiminden geçen tapu maliki, kök murisin davacılar dışındaki mirasçıları tarafından aynı konuya ilişkin ... ve ... aleyhine kamulaştırmasız el atma nedenine dayalı açtıkları davada, ... 17. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2010/142 Esas, 2011/394 Karar sayılı kararıyla husumet hususuna ilişkin yapılan değerlendirmeler sonucunda ... yönünden pasif husumet ehliyeti yokluğundan davanın reddine, ... aleyhine açılan davanın kabulüne karar verildiği, kararın Dairemiz denetiminden geçerek kesinleştiği gözetildiğinde eldeki davada da ... yönünden davanın kabulüne, ... yönünden davanın husumetten reddine karar verilmesi gerekmektedir.
3.Dava konusu taşınmazlar üzerinde vakıf şerhi olduğu, dava konusu taşınmazın tapu kaydının beyanlar hanesinde vakıf şerhi bulunduğu, Vakıflar Genel Müdürlüğü yazı cevabından tapuda kaydındaki şerhe konu vakfın "icare-i vahideli", mazbut vakıf olduğu belirtildiğinden Vakıflar Genel Müdürlüğü davaya dahil edilerek taviz bedeli hususu değerlendirilip, taşınmazların taviz bedeline tabi taşınmazlar olduğunun tespiti halinde taviz bedelinin bu idarenin hesabına aktarılması gerektiğinin düşünülmemesi bozmayı gerektirmiştir.
4.Dava dilekçesinde ecrimisil talebi bulunduğu gözetildiğinde 6100 sayılı Kanun'un 26 ncı ve 297 nci maddesinin ikinci bendi uyarınca mahkemece bu hususta olumlu-olumsuz bir karar verilmesi gerekmektedir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davalı ... vekilinin temyiz itirazları yerinde olduğundan mahkeme kararının BOZULMASINA,
Davalı ... Başkanlığından peşin alınan temyiz harcının istek hâlinde iadesine,
20.06.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.