"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
KARAR : Kabul
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazların yol olarak terkini davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Mahkeme kararının bozulmasına kararı verilmiştir.
Mahkemece bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kabulüne karar verilmiştir.
Mahkeme kararı taraf vekilleri tarafından temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usûl eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verilmiştir.
Davalı ... Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. vekilince temyiz incelemesinin duruşmalı olarak yapılmasının istenilmesi üzerine, işin duruşmaya tabi olduğu anlaşılmış ve duruşma için 17.01.2023 günü tayin edilerek taraflara tebligat gönderilmiştir.
Duruşma günü davalı ... Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. vekili Avukat ... geldi, diğer taraflar duruşmaya katılmamışlardır.
Duruşmaya başlanarak hazır bulunan avukatın sözlü açıklamaları dinlendikten sonra duruşmaya son verildi.
Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü.
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde; İzmir ili, ... köyü, 15, 16 ve 667 parsel sayılı taşınmazların kamulaştırma bedelinin tespitini ve yol olarak terkinlerini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı ... Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. vekili cevap dilekçesinde özetle; taşınmazların arsa niteliğinde olduğunu, davacı idare tarafından teklif edilen bedellerin düşük olduğunu, anlaşmazlık tutanağındaki değer tespitlerinin reddi ile toplam değerlerinin 4.500.000,00 TL olarak kabulü ile yargılama giderleri vekâlet ücretinin davacı tarafa yükletilmesini talep etmiştir.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 12.02.2014 tarihli ve 2012/259 Esas, 2014/77 Karar sayılı kararı ile davanın kabulüne, kamulaştırma bedelinin tespitine, acele kamulaştırma dosyasında belirlenen bedel ile aynı bedele hükmedildiğinden ödeme hususunda karar verilmeyerek, taşınmazların yol olarak terkinine karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Birinci Bozma Kararı
1. Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde, taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairece yapılan inceleme sonucu; Acele kamulaştırma dosyasındaki taşınmazlara arazi niteliği ile değer biçen rapora göre hüküm kurulmuş ise de hükme esas alınan bilirkişi kurulu raporunun hüküm kurmaya yeterli olmadığı, gerekli araştırma yapılarak kamulaştırılan taşınmazların arsa niteliklerinin olup olmadığının denetime açık olacak şekilde kesin olarak belirlenmesi ve yapılara değer biçilirken 2012 yılı yapı birim fiyat listesinin dikkate alınması gerektiği gerekçeleriyle Mahkemenin kararının bozulmasına karar verilmiştir.
B. İlk Derece Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen İkinci Karar
Mahkemenin 25.04.2017 tarihli ve 2016/297 Esas, 2017/186 Karar sayılı kararı ile davanın kabulüne, kamulaştırma bedelinin tespitine, acele kamulaştırma dosyasında belirlenen bedelden aza hükmedildiğinden fark bedelin davacı idareye iadesine karar verilmiştir.
C. İkinci Bozma Kararı
1. Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde, taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizce yapılan inceleme sonucu; dosyadaki bilgi ve belgelere göre, taşınmazın arsa vasfında olduğunu, taşınmaza arazi olarak değer biçen rapora göre hüküm kurulamayacağını, taşınmaza emsal karşılaştırması yapılarak değer biçilmesi için mahallinde keşif yapılarak sonucuna göre karar verilmesi gerektiği ve takyidatların bedele yansıtılmadığı gerekçeleriyle Mahkemenin kararının bozulmasına karar verilmiştir.
D. Mahkemence Bozmaya Uyularak Verilen Son Karar
İlk Derece Mahkemesinin 03.06.2021 tarihli ve 2019/392 Esas, 2021/212 Karar sayılı kararı ile davanın kabulüne, kamulaştırma bedelinin tespitine, fark bedelin davalılara ödenmesine, taşınmazların tescili yönünden yeniden hüküm kurulmasına yer olmadığına karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; emsal karşılaştırma tablosunun uygun olmadığını, bedelin yüksek belirlendiğini, taşınmazların daha değersiz olduklarını, zemin üstü yapıların bedelinin yüksek hesaplandığını, lehlerine vekâlet ücreti verilmesi gerektiğini ileri sürerek kararı temyiz etmiştir.
2. Davalı ... Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. vekili temyiz dilekçesinde özetle; kesin sürenin bitiminden çok sonra bedelin bloke edildiğini, bu nedenle aynı kamulaştırma kapsamında verilen raporlardan farklı ve itibar edilemeyecek, hükme esas alınamayacak bir rapora göre karar verildiğini, taşınmazların kamulaştırma koridorunda olduğundan rayiç değerleri kıyaslanırken kısıtlı olarak belirlenmesinin gözardı edildiğini, kıyaslamanın objektif yapılmadığını, ilgili belediyenin otoyol kapsamındaki tüm parsellerin emlak vergisini bilerek ve isteyerek düşük tayin ettiğini, taşınmazların 2012 yılında vergi değerinin 17,18 TL, kamulaştırma bitince 2014 yılında yaklaşık 1.000,00 TL olarak belirlendiğini, m² birim bedelinin bu nedenle düşük belirlendiğini, aynı kamulaştırma kapsamında komşu parseller için verilen raporlarla gerçek rayicin tespit edildiğini, taşınmazın, 24 saatte yaklaşık 100.000 aracın geçtiği yolda olduğunu, zemin üstü yapıların bedelinin resmi endekslere ve fizikî gerçeklere aykırı belirlendiğini ileri sürerek kararın bozulmasını talep etmiştir.
3. Davalı ... Mam. A.Ş. vekili temyiz dilekçesinde özetle; taşınmazın arsa vasfında olduğunu, emsal satış bedellerinin gerektiği şekilde dikkate alınmadığını, piyasa koşullarının dikatte alınmadığını, itirazların bilirkişi raporunda karşılanmadığını, zemin bedelinin düşük olduğunu ileri sürerek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, dava konusu taşınmazların kamulaştırma bedelinin tespitine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanunun) geçici 3 üncü maddesinin atfıyla 1086 sayılı hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun (1086 sayılı Kanun) 26.09.2004 tarihli ve 5236 sayılı kanun'la yapılan değişiklikten önceki 427 ilâ 439 uncu maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası ve 11 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Mahkemelerinin nihaî kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un geçici 3 üncü maddesinin atfıyla 1086 sayılı Kanun’un 26.09.2004 tarihli ve 5236 sayılı Kanun'la yapılan değişiklikten önceki 437 nci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Dosyadaki bilgi ve belgelere göre; arsa niteliğindeki İzmir ili, ... köyü, 15, 16 ve 667 parsel sayılı taşınmazlara emsal karşılaştırması yapılarak değer biçilmesi yöntem olarak doğru olduğu gibi, üzerindeki yapılara resmî birim fiyatları esas alınıp yıpranma payı düşülerek değer biçilmesinde bir isabetsizlik görülmemiştir.
3. Davacı idarece verilen kesin sürenin bitiminden sonra fark bedel bloke edilmişse de, usûl ekonomisi de gözetilerek bu husus bozma nedeni yapılmamıştır, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin 12055/17 numaralı başvuru sonucu verilen 23.10.2018 tarihli kararı ve Anayasa Mahkemesinin 2016/9364 başvuru numaralı, 01.06.2019 tarihli ve 30791 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan kararı da göz önüne alındığında davacı idare lehine vekâlet ücretine hükmedilmemesi de doğrudur.
4. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukukî nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davalılar vekilinin tüm, davalı idare vekilinin aşağıdaki bendin kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
5. Yapılan incelemede; aynı amaçla kamulaştırılan ve dava konusu taşınmaza çok yakın konumda bulunan 823 parsel sayılı taşınmaza İzmir 7. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2017/549 Esas, 2019/575 Karar sayılı dosyasında aynı değerlendirme tarihi itibarıyla 106,00-TL/m² birim fiyat takdir edildiği ve bu bedelin Dairemiz denetiminden geçerek 2020/2455 Esas, 2021/6836 Karar sayılı ilamı ile onandığı anlaşıldığından, bilirkişi kurulundan çok yakın konumda bulunan parsel için tespit edilen m² değerinden ayrılma nedenleri konusunda ek rapor alınması gerekir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davacı idare vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile temyiz olunan Mahkeme kararının BOZULMASINA,
03.09.2022 tarihinde yürürlüğe giren Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi gereğince duruşmaya gelen temyiz eden davalı ... Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. vekili için 8.400,00 TL duruşma vekâlet ücretinin davacı idareden alınmasına,
Davalılardan peşin alınan temyiz harcının istek hâlinde ilgiliye iadesine,17.01.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.