"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi
İLK DERECE MAHKEMESİ : Silivri 2. Asliye Hukuk Mahkemesi
Taraflar arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili ve ecrimisil davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davalı İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı yönünden davanın pasif husumet yokluğu nedeniyle reddine, davalı ... yönünden davanın kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili talebine ilişkin kabulüne, ecrimisil talebine ilişkin kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davacı ve davalı ... tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun davalı ... yönünden ecrimisil talebine yönelik usûlden reddine, kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedeline yönelik esastan reddine, davacı yönünden kısmen kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı ... vekili tarafından temyiz edilmekle; temyiz şartı ve diğer usûl eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; İstanbul İli, Silivri İlçesi, Alibey Mahallesi 91 ada 26 parsel sayılı taşınmazına yol yapımı suretiyle fiilen el atıldığını belirterek kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin davalı idarelerden tahsilini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekili cevap dilekçesinde özetle; müvekkili idare yönünden davanın husumet yokluğundan reddine karar verilmesini, el atma tarihinin tespit edilerek o tarihteki yürürlükteki mevzuata ve taşınmazın niteliklerine göre değerlendirme yapılması gerektiğini belirtmiştir.
2. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde özetle; uzlaşma dava şartı yerine getirilmediğinden davanın reddine karar verilmesini, dava konusu taşınmaza müvekkili idarece el atılmadığını, söz konusu yolun İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı sorumluluğunda olması sebebiyle müvekkili idare yönünden pasif husumet yokluğu nedeniyle davanın reddine karar verilmesini ve taşınmazın niteliğine göre değerlendirme yapılması gerektiğini belirtmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davalı İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı yönünden davanın pasif husumet yokluğu nedeniyle reddine, davalı ... yönünden davanın kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili talebine ilişkin kabulüne, ecrimisil talebine ilişkin kısmen kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı ve davalı ... vekilleri tarafından istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı vekili istinaf dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmaza fiilen 2012 yılında el atıldığını, hükmedilen tazminata 2012 yılından itibaren faiz işletilmesi gerektiğini ve dava konusu taşınmaz için tespit edilen bedelin konumu itibarıyla düşük olduğunu ileri sürmüştür.
2. Davalı ... vekili istinaf dilekçesinde özetle; uzlaşma dava şartı yerine getirilmediğinden davanın reddine karar verilmesini, taşınmazın emlak vergi değeri dikkate alındığında tespit edilen bedelin yüksek olduğunu, emsal karşılaştırmasının Kanun'un aradığı şartlara uygun olarak yapılmadığını, ecrimisil bedelinin soyut bir şekilde hesaplandığını ve zamanaşımı itirazında bulundukları halde dava tarihinden itibaren geriye doğru 5 yılı aşan döneme ilişkin ecrimisil bedeli hesaplandığını ileri sürmüştür.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile ecrimisil bedeline yönelik kararın miktar itibarıyla kesin nitelikte olduğu, arsa niteliğindeki taşınmaza mahallinde yapılan keşif sonucu emsal karşılaştırması yapılarak değer biçilmesinin Kamulaştırma Kanunu'nun değerlendirmeye ilişkin hükümlerine aykırılık teşkil etmediği, bilirkişi raporuna göre el atma bedelinin davalı ... Başkanlığından tahsiline karar verilmesinde hukuken hata yapılmadığı, ancak tespit edilen el atma bedeline dava tarihinden itibaren faiz işletilmesi gerekirken, faiz hükmü kurulmamasının doğru görülmediği gerekçesiyle, istinaf başvurusunun davalı ... yönünden ecrimisil talebine yönelik usûlden reddine, kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedeline yönelik esastan reddine, davacı yönünden kısmen kabulü ile faize ilişkin hüküm düzeltilerek yeniden esas hakkında karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı ... vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı ... vekili temyiz dilekçesinde özetle; uzlaşma dava şartı yerine getirilmediğinden davanın reddine karar verilmesini, taşınmazın emlak vergi değeri dikkate alındığında tespit edilen bedelin yüksek olduğunu, emsal karşılaştırmasının Kanun'un aradığı şartlara uygun olarak yapılmadığını, ecrimisil bedelinin soyut bir şekilde hesaplandığını ve zamanaşımı itirazında bulundukları halde dava tarihinden itibaren geriye doğru 5 yılı aşan döneme ilişkin ecrimisil bedeli hesaplandığını ileri sürmüştür.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, temel olarak davacı tapu maliki ile davalı idareler arasında kamulaştırmasız el atılan taşınmazın değerinin biçilmesi ve bedelinin tahsili hususundadır.
2. İlgili Hukuk
1. Anayasa'nın "Mülkiyet hakkı" kenar başlıklı 35 inci maddesi şöyledir:
"Herkes, mülkiyet ve miras haklarına sahiptir.
Bu haklar, ancak kamu yararı amacıyla, kanunla sınırlanabilir.
Mülkiyet hakkının kullanılması toplum yararına aykırı olamaz."
2. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1956/1 Esas, 1956/6 Karar sayılı kararının ilgili bölümü şöyledir: “... Usûlü dairesinde istimlak muamelesine tevessül edilmeksizin gayrimenkulü yola kalbedilen şahsın, esas itibarıyla, gayrimenkulünü yola kalbeden amme hükmi şahsiyeti aleyhine meni müdahale davası açmağa hakkı olduğuna, ancak dilerse bu fiili duruma razı olarak, mülkiyet hakkının amme hükmi şahsiyetine devrine karşılık gayrimenkulünün bedelinin tahsilini de dava edebileceğine ve isteyebileceği bedelin de mülkiyet hakkının devrine razı olduğu tarih olan dava tarihindeki bedel olduğuna 16.05.1956 tarihinde ilk toplantıda ittifakla karar verildi.”
3. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1954/1 Esas, 1956/7 Karar sayılı kararı ile “... Usûlü dairesinde istimlak muamelesine tevessül edilmeksizin gayrimenkulü yola kalbedilen şahsın, gayrimenkulünün bedelinin tahsiline ilişkin olarak, gayrimenkulünü yola kalbeden hükmü şahsiyeti aleyhine açacağı bedel davasında müruruzamanın mevzuubahis olamayacağına ve bu itibarla da, hadisede Borçlar Kanunu'nun 66. maddesinin tatbik kabiliyeti bulunmadığına ...” karar verilmiştir.
3. Değerlendirme
Yukarıda yapılan açıklamalar ile dosya kapsamı bir bütün olarak değerlendirildiğinde;
Arsa niteliğindeki İstanbul İli, Silivri İlçesi, Alibey Mahallesi 91 ada 26 parsel sayılı taşınmaza emsal incelemesi yapılarak değer biçilmesinde ve alınan rapor uyarınca bedelinin davalı ... Başkanlığından tahsiline ve ecrimisile karar verilmesine ilişkin ilk derece mahkemesinden verilen karara karşı yapılan istinaf başvurusunun ... yönünden miktar itibarıyla kesin nitelikte olduğu gerekçesiyle ecrimisil talebine yönelik usûlden reddine, kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedeline yönelik esastan reddine, davacı yönünden kısmen kabulü ile faize ilişkin hükmün düzeltilerek yeniden esas hakkında karar verilmesinde bir isabetsizlik görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre; davalı ... vekilinin yerinde bulunmayan temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, davalı ... Başkanlığından aşağıda yazılı kalan harcın alınmasına,06.10.2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.