"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
KARAR : Kabul
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan yapı ve ağaç bedellerinin tespiti davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kabulüne karar verilmiştir.
Mahkeme kararı davacı idare, davalılardan ... ile davalılardan ... vd. vekilleri tarafından temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verilmiştir.
Davalı ... vd. vekilince temyiz incelemesinin duruşmalı olarak yapılmasının istenilmesi üzerine, işin duruşmaya tabi olduğu anlaşılmış ve duruşma için 24.01.2023 günü tayin edilerek taraflara tebligat gönderilmiştir.
Duruşma günü davalı ... vekili Avukat ... ile ihbar olunan ... vekili Avukat ... ve davacı idare vekili Avukat ... geldi, diğer davalılar vekilleri ve davalı asıl duruşmaya katılmamışlardır.
Duruşmaya başlanarak hazır bulunan avukatların sözlü açıklamaları dinlendikten sonra duruşmaya son verildi.
Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; zemini Hazineye ait Antalya ili, ... ilçesi, ... köyü, 2301 parsel sayılı taşınmaz üzerindeki davalılara ait olan yapı ve muhtesatların asgari levazım bedeli ile ağaç bedellerinin tespitine karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ... vd. vekili cevap dilekçesinde özetle; dava dilekçesindeki ve tebligattaki eksikliklerin giderilmesini ve idare mahkemesinde açılacak iptal davasının bekletici mesele yapılması gerektiğini, dava dilekçesine ekli kamulaştırma belgelerinde davalılara ait muhdesatın eksik ve hatalı olarak belirlendiğini, dilekçesinde belirtildiği gibi muhtesat ve ağaçlara ilişkin yapılan maddi hatanın yargılama sırasında yapılacak keşif ve bilirkişi incelemesinde dikkate alınmasını talep etmiştir.
2. Davalı ... cevap dilekçesinde özetle; dilekçesinde sayısını ve cinsini belirtiği ağaçlarla, niteliğini belirtiği muhtesatların yargılama sırasında dikkate alınmasını ve gereğinin yapılmasını talep etmiştir.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 25.05.2015 tarihli ve 2011456 Esas, 2015/159 Karar sayılı kararı ile davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Mahkeme kararına karşı süresi içinde davacı idare ile bir kısım davalılar vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Yargıtay 5. Hukuk Dairesinin 12.11.2018 tarihli ve 2017/9941Esas, 2018/20096 Karar sayılı ilâmı ile; davaya konu muhdesatlardan hükme esas alınan bilirkişi raporuna göre davalılardan ..., ..., ... ve ...'ya ait cam ve plastik seraların yaşları 11-12 olarak belirtildiğinden Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığınca yayımlanan yapıların yaşlarına ve sınıflarına göre hazırlanan yıpranma paylarına ilişkin oranları gösterir cetvele göre, yıpranma paylarının %35 alınarak değer biçilmesi gerekirken yıpranma oranlarını %15 alarak fazla bedel tespit eden rapora göre hüküm kurulması ve dava konusu taşınmaz üzerindeki ağaçların yaş ve cinslerine göre 2011 yılı itibarıyla rayiç fiyatlarını gösterir listenin Tarım ve Orman İl Müdürlüğünden getirtilip bilirkişi raporunun denetlenmemiş olması, davalılardan ...'e ait muhdesatların toplam bedelinin 76.361,01 TL olduğu hâlde, 78.361,01 TL' ye hükmedilmesi, ... ve ... hakkında dava açılmadığı hâlde, adı geçenler hakkında da hüküm kurulması doğru olmadığı gibi; 7139 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kanunu'nun 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası gereğince bankaya hak sahibi adına yatırılacak bedel bakımından; 7139 sayılı Kanun ile yapılan değişiklik hükümlerine göre işlem yapılması gerektiğinden, bahisle kararın bozulmasına karar verilmiştir.
B. Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare ile davalılardan ... ve davalılardan ... vd. vekillerince temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; Mahkemece bozma öncesi tespit edilen kamulaştırma bedelinin hesaplanan faiziyle birlikte bankaya bloke edildiği hâlde bozma sonrası idarece fazla yatırılan bedelin iadesinde bloke edilen faiz bedeli dikkate alınmadığı gibi faizin bitiş tarihinin hatalı olarak gösterildiği, ağaçların bedelinin resmî verilerde üst yaş grubundaki fiyatlara göre hatalı ve yüksek hesaplandığını, kesim çağına gelmiş kavak ve benzeri ağaçlara değer biçilmemesi gerektiğini, muhtesatların yapı grupları ve yıpranma oranlarının yanlış değerlendirilerek fazla bedel tespit edildiğini, lehlerine vekâlet ücretine hükmesilmesi gerektiğini ileri sürerek kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
2. Davalı ... vekili temyiz dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazın ... ilçesinde oldduğu hâlde ... ilçesinde kabulü ile çok düşük bedel tespit edildiğinin ileri sürerek temyiz yoluna başvurmuştur.
3. Davalı ... Aktepe vd. vekili temyiz dilekçesinde özetle; bozma konusu yapılan seraların taşıyıcı sistemleri esas alınarak niteliğinin belirlenmesi gerektiği, Yargıtay 5. Hukuk Dairesinin denetimimden geçen benzer nitelikteki karara göre de çelik-karkas yapılar olduğunun kabulü ile yaşlarına göre yıpranma oranın %15 alınması gerektiğinin belirtildiği, maddi hataya dayalı bozma ilâmına uyulması idare lehine usulü kazanılmış hak teşkil etmeyeceğini ileri sürerek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
Mahkemece bozma ilâmı gereğince inceleme ve işlem yapılarak davanın kabulü ile tespit edilen bedelin davalılara ödenmesine karar verilmiştir.
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, davalılara ait yapı, muhtesat ve ağaç bedellerinin kamulaştırma bedellerinin tespitine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) geçici 3 üncü maddesinin atfıyla 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu’nun (1086 sayılı Kanun) 26.09.2004 tarihli ve 5236 sayılı Kanun'la yapılan değişiklikten önceki 427 ilâ 439 uncu maddeleri.
2. 2942 sayılı Kamulaştırma Kanun'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu ve 11inci maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Mahkemelerinin nihaî kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un Geçici 3 üncü maddesinin atfıyla 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu’nun 26.09.2004 tarihli ve 5236 sayılı Kanun'la yapılan değişiklikten önceki 437 nci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen mahkeme kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, taraf vekillerinin bozma ile kesinleşen ve karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; temyiz dilekçesinde ileri sürülen diğer nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
3. Her ne kadar mahkemece bozma ilâmına uyulmuşsa da, Dairemizin 12.11.2018 tarihli bozma kararının maddi hataya dayalı olarak verildiği anlaşıldığından, bu karar taraflar lehine usulî kazanılmış hak oluşturmaz. Bu itibarla; dava konusu taşınmaz üzerinde bulunan plastik ve cam seraların hükme esas alınan bilirkişi ek raporunda belirtilen yaşları itibarıyla yıpranma oranının %15 alınması gerekirken, bu oranı daha yüksek alarak düşük bedel tespit edilmesi,
4. Ne var ki bozma öncesi hükme esas alınan bilirkişi heyeti raporu ile bozma sonrası alınan bilirkişi heyetinin ek raporunda, davalılara ait ağaçlara, dosya içindeki değerlendirme tarihi olan 2011 yılına ait Tarım ve Orman il Müdürlüğünün ağaçların yaşlarına göre belirlediği birim fiyatlarına göre değer biçilmesi gerekirken resmî verinin üzerinde alınan birim fiyatları ile ağaç bedellerinin fazla tespiti bozmayı gerektirir.
5. Ayrıca bozma sonrası tespit edilen bedel, bozma öncesi tespit edilen bedelden düşük olduğundan ve önceki kararla tespit edilen bedelin karar tarihi itibarıyla davalıya ödenmesine hükmedildiğinden, ilk kararla hükmedilen bedele 27.02.2012 tarihinden ilk karar tarihi olan 29.11.2012 tarihine kadar, faiz işletilmesi gerekirken toplam kamulaştırma bedeline son karar tarihine kadar faiz işletilmesine karar verilmesi bozmayı gerektirir.
6. Tespit edilen bedele yasal faiz işletilmesine karar verilirken, davacı idarece bu süre içerisinde işlemiş olan faiz bedelinin tespit edilen bedel ile birlikte depo edildiği gözetilerek bloke edilen faizin mükerrer ödemeye sebebiyet verilmeyecek şekilde dikkate alınması gerektiğinin hüküm fıkrasında belirtilmeyerek infazda tereddüte yol açılması da bozmayı gerektirir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Bir kısım davalılar vekilinin tüm, davacı idare vekilinin diğer temyiz itirazlarının reddine,
2. Temyiz olunan Antalya 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2019/662 Esas, 2021/664 Karar sayılı kararının yukarıda belirtilen sebeplerle BOZULMASINA,
03.09.2022 tarihinde yürürlüğe giren Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi gereğince duruşmaya gelen temyiz eden davacı idare vekili için 8.400,00 TL duruşma vekâlet ücretinin diğer taraflardan alınmasına,
Davacı idareden peşin alınan temyiz harcının istek hâlinde ilgiliye iadesine,
Temyiz eden diğer davalılar vekillerinden peşin alınan temyiz harçlarının Hazineye irat kaydedilmesine, 24.01.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.