"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Antalya Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi
KARAR : Esastan Ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : Denizli 1. Asliye Hukuk Mahkemesi
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma konusu mülkiyet, daimi ve geçici irtifak hakkı bedellerinin tespiti ile kamulaştırılan taşınmazın Hazine adına ve irtifak haklarının davacı idare adına tescili davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekilleri tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı idare vekili tarafından temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; Denizli ili, ... ilçesi, ... köyü 229 ada 42 parsel sayılı taşınmazın kamulaştırma konusu kısımlarının mülkiyet, daimi ve geçici irtifak hakkı bedellerinin tespiti ile kamulaştırılan kısımların Hazine adına ve irtifak haklarının müvekkili idare adına tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmaz üzerinde davacı idare lehine üçüncü irtifak hakkının tesis edildiğini, irtifakın tarlanın tam ortasından geçirilmek suretiyle taşınmazın değersiz ve verimsiz kılındığını, dava konusu taşınmazda acele kamulaştırma prosedürünün uygulanmasını gerektiren şartların bulunmadığını, müvekkilinin mülkiyet hakkını ortadan kaldırdığı gözetilerek davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne ve kamulaştırma konusu kısımların mülkiyet, daimi ve geçici irtifak hakkı bedellerinin tespiti ile davalıya ödenmesine, dava konusu taşınmazın mülkiyet kamulaştırmasına konu olan kısmında davalı adına olan tapu kaydının iptali ile taşınmazın Hazine adına tesciline ve irtifak haklarının ise davacı idare adına tesciline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; kapitalizasyon faiz oranı ve objektif değer artış oranının hatalı alındığını, değer düşüklüğü oranının yüksek belirlendiğini, münavebe ürünlerinin üretim giderlerinin düşük alındığını, bölgede pamuk ürünü yetişmediği halde münavebeye dahil edildiğini, kamulaştırmadan arta kalan kısım için değer azalışı bedelinin hesaplanmasının yerinde olmadığını ve müvekkili idare lehine vekalet ücretine hükmedilmesi gerektiğini ileri sürmüştür.
2. Davalı vekili istinaf dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazın kamulaştırmadan arta kalan 1.906 m²lik kısmının dar ve şekil itibarıyla tarım araçlarının kullanılmasına elverişsiz hale geldiği, üstelik kotu da yükseltildiği halde kamulaştırmaya dahil edilmediğini, davacı idare tarafından tesis edilen vana etrafına çubuklar dikilerek tel örgüyle çevrilmesi sebebiyle bu alanın kullanımının imkansız hale geldiğini, çalışmalar sonrası tarlanın eğimi düzeltilmeden bırakılması sebebiyle müvekkilinin zarara uğradığını, uygulanan objektif değer artışının yetersiz kaldığını ve değer düşüklüğü oranının daha yüksek belirlenmesi gerektiğini ileri sürmüştür.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile arazi niteliğindeki taşınmaza olduğu gibi kullanılması halinde getireceği net gelir esas alınarak değer biçilmesinin 2942 sayılı Kanun'un değerlendirmeye ilişkin hükümlerine aykırılık teşkil etmediği, hükme esas alınan bilirkişi raporunda uygulanan kapitalizasyon faizi ile objektif değer artış oranlarının taşınmazın nitelik ve konumuna uygun düştüğü, değer düşüklüğü oranı ile arta kalan kısım için öngörülen değer azalışı oranının yerinde olduğu belirtilmek suretiyle mülkiyet kamulaştırmasına konu olan kısmın bedeli ile irtifak hakkı karşılığının tespit edilmesinde bir isabetsizlik görülmediği, böylece mahkeme kararının usûl ve esas yönünden hukuka uygun olduğu gerekçesiyle taraf vekillerinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; kapitalizasyon faiz oranı ve objektif değer artış oranının hatalı alındığını, değer düşüklüğü oranının yüksek belirlendiğini, münavebe ürünlerinin üretim giderlerinin düşük alındığını, bölgede pamuk ürünü yetişmediği halde münavebeye dahil edildiğini, kamulaştırmadan arta kalan kısım için değer azalışı bedelinin hesaplanmasının yerinde olmadığını ve müvekkili idare lehine vekalet ücretine hükmedilmesi gerektiğini ileri sürmüştür.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, temel olarak davacı idare ile davalı tapu maliki arasında kamulaştırma konusu mülkiyet, daimi ve geçici irtifak hakkı bedellerinin tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası, 11 inci maddesinin birinci ve ikinci fıkraları.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Arazi niteliğindeki Denizli ili, ... ilçesi, ... köyü 229 ada 42 parsel sayılı taşınmaza 2942 sayılı Kanun’un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendi uyarınca net geliri esas alınarak değer biçilmesine ve aynı Kanun'un 11 inci maddesinin son fıkrası uyarınca taşınmaz malın niteliği, tamamının yüzölçümü, geometrik durumu ve enerji nakil hattı güzergahı dikkate alınarak değer düşüklüğü oranı belirtilmek suretiyle mülkiyet kamulaştırmasına konu olan kısmın bedeli ile geçici ve daimi irtifak hakkı karşılığının tespit edilmesi yerindedir.
3. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup, davacı idare vekili tarafından temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davacı idare vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve Kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Davacı idareden peşin alınan temyiz harcının Hazineye irat kaydedilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,12.01.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.