"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
KARAR : Asıl ve birleştirilen davaların kabulü
Taraflar arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili ve ecrimisil istemine ilişkin asıl ve birleştirilen davalarda yapılan yargılama sonucu verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairemizce mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; asıl ve birleştirilen davaların kabulü ile dava konusu taşınmazlarının bedelinin davalı idareden tahsili ile davacılar hisselerinin iptali ile yol olarak terkinine karar verilmiştir.
Mahkeme kararı davacı ... vekili, davalı idare vekili ve temlik alacaklısı olduğunu beyan eden ... vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacılar vekilleri asıl ve birleştirilen dava dilekçelerinde; Kocaeli ili, ... ilçesi, ... Mahallesi, 45 ada 60, 66, 64 115, 116 ve 43 ada 27, 56 parsel sayılı taşınmazların davalı idare tarafından kamulaştırma yapılmadığı halde fiilen kullanıldığını belirterek taşınmazın bedelinin davalı idareden tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı idare vekili cevap dilekçesinde özetle; taşınmazların kamulaştırma işlemlerinin tamamlandığını, davacı tarafın herhangi bir hakkının olmadığını belirtilerek davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 12.01.2016 tarihli ve 2013/60 Esas, 2016/7 Karar sayılı ilamı ile asıl ve birleştirilen davaların kabulü ile dava konusu taşınmazlarının bedelinin davalı idareden tahsili ile ecrimisile hükmedilmek suretiyle davacılar hisselerinin iptali ile yol olarak terkinine karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Birinci Bozma Kararı
1. ... 3. Asliye Hukuk Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı idare vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizce yapılan inceleme sonucu;arsa niteliğindeki taşınmazın değeri belirlenirken taşınmazlara önceki özel amacı olmayan emsal satışlara göre hesaplanma yapılması gerekirken soyut ifadelerle değer biçildiğinden, bu rapora göre hüküm kurulması mümkün olmadığından bahisle kararın bozulmasına karar verilmiştir.
B. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen İkinci Karar
... 3. Asliye Hukuk Mahkemesinin 17.06.2021 tarihli ve 2018/482 Esas, 2021/189 Karar sayılı ilamı ile asıl ve birleştirilen davaların kabulüne dava konusu taşınmazlarının bedelinin davalı idareden tahsili ile davacılar hisselerinin iptali ile yol olarak terkinine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
... 3. Asliye Hukuk Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı ... vekili,davalı idare vekili ve temlik alacaklısı olduğunu beyan eden ... vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davalı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; taşınmaza hangi tarihte el atıldığının belirli olmadığını bedelin fahiş olduğunu ileri sürerek kararı temyiz etmiştir.
2. Davacı ... vekili temyiz dilekçesinde özetle; taşınmazın belirlenen m² birim fiyatının düşük olduğunu, düzenleme ortaklık payı kesintisinin hatalı olduğunu ileri sürerek kararı temyiz etmiştir.
3. Temlik alacaklısı olduğunu beyan eden ... vekili; davacı ... yönünden açılan davanın tefrikine karar verilmesi hatalı olduğunu belirterek adı geçen davalı bakımından da davanın kabulüne karar verilmesi gerektiğini belirterek kararı temyiz etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacı tapu maliki ile davalı idare arasında kamulaştırmasız el atılan taşınmazın değerinin biçilmesi ve bedelinin sorumlu idareden tahsili ile ecrimisil istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) geçici 3 üncü maddesinin atfıyla 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun (1086 sayılı Kanun) 26.09.2004 tarihli ve 5236 sayılı Kanun'la yapılan değişiklikten önceki 427 ilâ 439 uncu maddeleri.
2. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1956/1 Esas, 1956/6 Karar sayılı kararının ilgili bölümü şöyledir: “... Usûlü dairesinde istimlak muamelesine tevessül edilmeksizin gayrimenkulü yola kalbedilen şahsın, esas itibarıyla, gayrimenkulünü yola kalbeden amme hükmi şahsiyeti aleyhine meni müdahale davası açmağa hakkı olduğuna, ancak dilerse bu fiili duruma razı olarak, mülkiyet hakkının amme hükmi şahsiyetine devrine karşılık gayrimenkulünün bedelinin tahsilini de dava edebileceğine ve isteyebileceği bedelin de mülkiyet hakkının devrine razı olduğu tarih olan dava tarihindeki bedel olduğuna 16.05.1956 tarihinde ilk toplantıda ittifakla karar verildi.”
3. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1954/1 Esas, 1956/7 Karar sayılı kararı ile “... Usûlü dairesinde istimlak muamelesine tevessül edilmeksizin gayrimenkulü yola kalbedilen şahsın, gayrimenkulünün bedelinin tahsiline ilişkin olarak, gayrimenkulünü yola kalbeden hükmü şahsiyeti aleyhine açacağı bedel davasında müruruzamanın mevzuubahis olamayacağına ve bu itibarla da, hadisede Borçlar Kanunu'nun 66. maddesinin tatbik kabiliyeti bulunmadığına ...” karar verilmiştir.
4. 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un geçici 3 üncü maddesinin atfıyla 1086 sayılı Kanun'un 26.09.2004 tarihli ve 5236 sayılı Kanun'la yapılan değişiklikten önceki 437 nci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2.Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukukî nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre, davacı ... ile temlik alacaklısı olduğunu beyan eden vekillerinin tüm, davalı idare vekilinin aşağıdaki bendin kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
3. Mahkemece verilen ilk kararda dava konusu taşınmazların m² birim fiyatlarının asıl ve birleştirilen davalar için 500.00TL olarak belirlendiği ve bu kararın yalnızca davalı idare tarafından temyiz edildiği anlaşıldığı halde bozma ilamı sonrası hükme esas alınan bilirkişi kurulu raporunda dava konusu taşınmazların asıl ve birleştirilen davalar bakımından m² birim fiyatlarının 513.00 TL, 568,00 TL ve 580,00 TL olarak belirlenmek suretiyle davalı idare lehine oluşan usuli kazanılmış hak ilkesinin ihlal edilmesi bozmayı gerektirir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davacı ... vekili ile temlik alacaklısı olduğunu beyan eden ... vekilinin temyiz itirazlarının reddi ile davalı idare vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile temyiz olunan kararının BOZULMASINA,
Davacı ..., ilgili kişi ...'dan peşin alınan temyiz harcının Hazineye irat kaydedilmesine, 21.02.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.