"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : Adana Bölge Adliye Mahkemesi 4. Hukuk Dairesi
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın yol olarak tapudan terkini davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verilmiştir.
Davalı ... vekilince temyiz incelemesinin duruşmalı olarak yapılmasının istenilmesi üzerine, işin duruşmaya tabi olduğu anlaşılmış ve duruşma için 09.05.2023 günü tayin edilerek taraflara tebligat gönderilmiştir.
Duruşma günü yetki belgesine istinaden davalı ... vekili Avukat ... ile ... vekili Avukat ... gelmiş, davacı idare vekili duruşmaya katılmamıştır.
Duruşmaya başlanarak hazır bulunan avukatların sözlü açıklamaları dinlendikten sonra duruşmaya son verildi.
Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; ... ili, ... ilçesi, ... köyü 535 ada 2 parsel sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ile kamulaştırılan taşınmazın yol olarak tapudan terkinini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazın arsa olup olmadığının araştırılması gerektiğini, kamulaştırmadan arta kalan kısımda %100 oranında değer azalışı olacağını ve yargılama sonucunda tespit edilecek bedele kamu alacaklarına uygulanan en yüksek faiz oranının uygulanmasını talep etmiştir.
2. Davalı ... cevap dilekçesi sunmamıştır.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne ve kamulaştırma bedelinin tespiti ile davalılara ödenmesine, dava konusu taşınmazın davalılar adına olan tapu kaydının iptali ile yol olarak tapudan terkinine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; tespit edilen kamulaştırma bedelinin çok yüksek olduğunu ileri sürerek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
2. Davalı ... vekili istinaf dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazın arsa vasfında olduğunu, dava konusu taşınmazın m² değerinin bilirkişi kurulunun belirlediği değerden çok daha yüksek olup, raporda düşük değer belirlendiğini, ... ilçe verilerinin 2011 yılından itibaren gerçeği yansıtmadığını, ... İlçe Tarım Müdürlüğü resmî verilerinin güvenilir olmadığını, bilirkişi kurulunca salt ... ilçe verileri dikkate alınarak hesaplama yapılmasının hatalı olduğunu, daha önceki yıllarda Yargıtayca da kabul edilen Mersin il ve çevre ilçeler verileri ortalamasına göre hesaplama yapılması gerektiğini, taşınmazın zemin değerinin sulu tarım arazisi olarak hesaplanarak bağ teveklerinin mütemmim cüz değerinin hesaplanan bedele eklenmek suretiyle taşınmazın değerinin hesaplanmasını, davaya konu taşınmazın arsa kabulüne yetecek nitelikteki, tarım dışı üstün özellikleri ve özellikle konumu dikkate alınarak bilimsel metot ile bulunan değerin en az %200-300 oranında artırılması gerektiğini, kapitalizasyon faiz oranının en az %3 alınmasını, davaya konu taşınmaz üzerindeki muhtesatların, yaşı, sayısı ve cinsinde maddi hata yapılmış olup dolayısıyla değerlerinin çok düşük hesaplandığını ileri sürerek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
3. Davalı ... vekili istinaf dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazın arsa vasfında değerlendirilmesi gerektiğini, dava konusu taşınmazın sulu tarım arazisi olarak değerlendirilebileceği düşünülse dahi; taşınmazın değerinin tespitinde esas alınan ... İlçe Tarım Müdürlüğünün ortalama verim, fiyat ve işletme giderlerini gösterir verilerde ürünlerin işletme giderlerinin fahiş bir şekilde yüksek, fiyat ve ortalama veriminin ise düşük belirlenmiş olup; bu durum davalının mağduriyetine sebebiyet verdiğini, ayrıca üretim maliyetinin de Yargıtay kararları ile uyuşmadığını, Yargıtay ilâmlarında üretim masrafının brüt gelirin 1/3'ünden fazla olmasının mümkün olamayacağının kabul edildiğini, Mersin ili ve sınırları içerisinde bulunan diğer ilçelerin dekar başına ortalama verim, üretim giderleri ile kilogram başına ortalama satış fiyatlarını içerir resmî verilerin dikkate alınarak taşınmaz bedelinin gerçeğe uygun biçimde tespit edilmesini, ayrıca taşınmaz üzerindeki üzüm bağının cinsine göre hesaplama yapılması gerektiğini, dava konusu taşınmazın konumu itibarıyla en az %500 objektif değer artışının uygulanması gerektiğini, kapitalizasyon faiz oranı %3’ü geçmeyecek şekilde belirlenmesini, ayrıca dosya kapsamında bilirkişilerce taşınmaz üzerindeki tel ve direklerin hesaplamaya dahil edilmiş olmasına rağmen damlama sulama sisteminin hesaba katılmadığını, söz konusu yapısal muhdesata ilişkin olarak yalnızca madden bedel tespitinin gerçekleştirildiğini, nakliye ve işçilik ücretinin hesaplamaya dahil edilmediğini, taşınmazın üzerinde verim çağında üzüm bağı olmasına rağmen taşınmazın üzerindeki meyvenin hesabının yapılmadığını ileri sürerek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile ... Belediye Başkanlığının yazısı, bilirkişi raporundaki tespitler, dosyaya eklenen fotoğraflar ve uydu görüntüleri dikkate alınarak kapama bağ niteliğinde olduğu anlaşılan taşınmaza bilirkişi raporundaki niteliklerine göre %4 oranında kapitalizasyon faiz oranı ve aynı bölgeden denetimden geçen dava dosyaları dikkate alınarak %75 oranında objektif değer artışı uygulanması suretiyle net gelir yöntemine göre değer biçilmesi suretiyle belirlenen kamulaştırma bedelinin adil ve hakkaniyet uygun olduğu gerekçesiyle istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ederek kararın bozulmasını talep etmiştir.
2. Davalı ... vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ederek kararın bozulmasını talep etmiştir.
3. Davalı ... vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ederek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, dava konusu taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespitine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanun’un (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası, 11 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Kapama bağ niteliğindeki dava konusu taşınmaza 2942 sayılı Kanun’un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendi uyarınca olduğu gibi kullanılması hâlinde getireceği net üzüm geliri esas alınarak değerinin tespit edilmesi; üzerinde bulunan yapılara resmî birim fiyatları esas alınıp, yıpranma payı düşülerek ve sınır bitkisi niteliğindeki ağaçlara ise yaşı ve cinsine göre maktuen değer biçilmesi yerindedir.
3. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukukî ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup temyiz dilekçelerinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Taraf vekillerinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun’un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Davalılardan peşin alınan temyiz harcının Hazineye irat kaydedilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
09.05.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.