"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Konya Bölge Adliye Mahkemesi 4. Hukuk Dairesi
KARAR : Esastan ret/ Düzeltilerek yeniden esas hakkında verilen karar
İLK DERECE MAHKEMESİ : Konya 1. Asliye Hukuk Mahkemesi
Taraflar arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili ve ecrimisil davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekilleri tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun davacılar yönünden esastan reddine, davalı idare yönünden kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak düzeltilerek yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı taraf vekilleri tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usûl eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacılar vekili dava dilekçesinde; Konya ili, ... ilçesi, ... Mahallesi 20846 ada 1 parsel sayılı taşınmaza kamulaştırma yapılmaksızın ilköğretim okulu yapılmak suretiyle fiilen el atıldığını belirterek kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin davalı idareden tahsilini ve ecrimisil talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı idare vekili cevap dilekçesinde özetle; dava sonucunda taşınmaz Hazine adına tescil edileceğinden, davada husumetin Hazineye yöneltilmesi gerektiğini, Büyükşehir Belediyesi tarafından 3194 sayılı İmar Kanunu'nun (3194 sayılı Kanun) 18 inci maddesine uygun şekilde düzenleme ortaklık payı ve kamu ortaklık payı müesseseleri uygulanmayarak imar mevzuatına aykırı hareket edildiğinden müvekkil idareye sorumluluk atfedilemeyeceğini ve zamanaşımı def'inde bulunduklarını belirtmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne ve el atma tazminatı ile ecrimisilin davalı taraftan tahsil edilerek davacılara ödenmesine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacılar vekili istinaf dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmaz için belirlenen bedelin piyasa fiyatlarına göre düşük olduğunu belirtmiştir.
2. Davalı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; dava sonucunda taşınmaz Hazine adına tescil edileceğinden, davada husumetin Hazineye yöneltilmesi gerektiğini, Büyükşehir Belediyesi tarafından 3194 sayılı Kanun'un 18 inci maddesine uygun şekilde düzenleme ortaklık payı ve kamu ortaklık payı müesseseleri uygulanmayarak imar mevzuatına aykırı hareket edildiğinden müvekkil idareye sorumluluk atfedilemeyeceğini, imar planları tanzim edilirken müvekkil idareden görüş alınıp alınmadığının tespit edilmesini, imar planı değişikliğine askı süresi içinde itiraz etmeyen maliklerin mevcut planı kabul etmiş olduklarını, ecrimisile hükmedilebilmesi için kötüniyetin varlığı gerektiğini ve zamanaşımı def'inde bulunduklarını belirtmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile arsa niteliğindeki taşınmaza mahallinde yapılan keşif sonucu emsal karşılaştırması yapılarak değer biçilmesinin usul ve yasaya uygun olduğu, ancak dava konusu taşınmazın Hazine adına tesciline karar verilmesi gerekirken, davalı idare adına tesciline karar verilmesinin hatalı olduğu gerekçesiyle davacılar vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine, davalı idare vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 353 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin 2 numaralı alt bendi uyarınca hüküm düzeltilerek yeniden esas hakkında karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacılar vekili temyiz dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmaz için belirlenen bedelin piyasa fiyatlarına göre düşük olduğunu belirtmiştir.
2. Davalı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; dava sonucunda taşınmaz Hazine adına tescil edileceğinden, davada husumetin Hazineye yöneltilmesi gerektiğini, Büyükşehir Belediyesi tarafından 3194 sayılı Kanun'un 18 inci maddesine uygun şekilde düzenleme ortaklık payı ve kamu ortaklık payı müesseseleri uygulanmayarak imar mevzuatına aykırı hareket edildiğinden müvekkil idareye sorumluluk atfedilemeyeceğini, imar planları tanzim edilirken müvekkil idareden görüş alınıp alınmadığının tespit edilmesini, imar planı değişikliğine askı süresi içinde itiraz etmeyen maliklerin mevcut planı kabul etmiş olduklarını, ecrimisile hükmedilebilmesi için kötüniyetin varlığı gerektiğini ve zamanaşımı def'inde bulunduklarını belirtmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, temel olarak davacı tapu maliki ile davalı idare arasında kamulaştırmasız el atılan taşınmazın değerinin biçilmesi ile bedelinin ve ecrimisilin tahsili hususundadır.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Kanun'un 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1956/1 Esas, 1956/6 Karar sayılı kararı.
3. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1954/1 Esas, 1956/7 Karar sayılı kararı.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Arsa niteliğindeki Konya ili, ... ilçesi, ... Mahallesi 20846 ada 1 parsel sayılı taşınmaza emsal karşılaştırması yapılarak değer biçilmesine ve alınan rapor uyarınca bedelinin ve ecrimisilin davalı idareden tahsili ile taşınmazın Hazine adına tescili yönünden hükmün düzeltilerek yeniden esas hakkında karar verilmesi yerindedir.
3. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup, taraf vekilleri tarafından temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Taraf vekillerinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Davalı idare harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına, davacıdan peşin alınan temyiz karar harcının Hazine'ye irat kaydedilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,12.01.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.