"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
KARAR : Kabul
Taraflar arasında görülen 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ile kamulaştırılan taşınmazın yol olarak terkini davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda Dairece Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda, davanın kabulüne karar verilmiştir.
Mahkeme kararı taraf vekilleri tarafından temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verilmiştir.
Davalılar vekilince temyiz incelemesinin duruşmalı olarak yapılmasının istenilmesi üzerine, işin duruşmaya tâbi olduğu anlaşılmış ve duruşma için 09.05.2023 günü tayin edilerek taraflara tebligat gönderilmiştir.
Duruşma günü davacı idare ve davalılar vekilleri duruşmaya katılmadıklarından incelemenin evrak üzerinden yapılmasına karar verilmiştir.
Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; ... ili, ... ilçesi, ... Mahallesi 152 ada 33 parsel sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespitine ve taşınmazın kamulaştırılan kısmının idare adına tesciline, yol olarak terkinine karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalılar vekili cevap dilekçesinde özetle; kamulaştırma için belirlenen acele el koyma bedeline itiraz ettiklerini, yeniden yapılacak keşif ve bilirkişi incelemesinde dilekçelerinde belirttikleri emsallerin ve sair hususların dikkate alınarak objektif ölçülere göre bedel tespitini talep etmiştir.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 14.10.2011tarihli ve 2010/127 Esas, 2011/567 Karar sayılı kararı ile tespit edilen kamulaştırma bedelinin davalıya ödenmesine, dava konusu taşınmazın davacı idare adına tesciline karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalılar vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizin 11.04.2019 tarihli ve 2017/30588 Esas, 2019/7082 Karar sayılı bozma ilâmı ile hükme esas alınan bilirkişi raporu hüküm kurmaya elverişli olmadığından gerekli inceleme ve araştırma yapılarak yeniden keşif ve bilirkişi incelemesi ile metrekare birim fiyatının belirlenmesi, idarenin kıymet takdir tutanağında ve hükme esas alınan bilirkişi raporunda dava konusu taşınmaz üzerinde bulunduğu ve bedeli tespit edilen bodrum+zemin katlı bina vasfındaki 2 katlı yapının mahkemece gerekçesi açıklanmadan bedeline hükmedilmemiş olması, tespit edilen bedelden acele el koyma bedeli mahsup edildikten sonra fark bedele 09.06.2010 tarihinden, karar tarihine kadar geçen süre için yasal faiz yürütülmesi ve 7139 sayılı Kanun ile 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinde yapılan değişiklik hükümlerine göre işlem yapılması gerektiğinden bahisle bozulmasına karar verilmiştir.
B Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüyle kamulaştırma bedelinin tespiti ile dava konusu taşınmazın tapusunun iptali ile yol olarak terkinine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; hükme esas alınan bilirkişi raporunda hatalı emsal incelendiği gibi emsal taşınmazın bulunduğu bölgedeki yapı ve nüfus yoğunluğu dolayısıyla bölgenin gelişmişlik durumu dikkate alındığında emsal taşınmazın dava konusu taşınmazdan %110 oranında değerli olduğunun kabulünün gerçekci ve adil olmadığını, arsa, yapı ve ağaç bedellerinin gerçek değerinin üstünde tespit edildiğini ileri sürerek temyiz itirazında bulunmuştur.
2. Davalılar vekili temyiz dilekçesinde özetle; gerekçeleri bilimsel ve objektif olmadığı gibi yetersiz ve hukuka aykırı olduğundan; hükme esas alınan bilirkişi raporunun denetime ve hüküm kurmaya elverişli olmadığını, incelenen somut emsalin 2942 sayılı Kanun'un aradığı şartlara uygun olmadığını, dosyaya sundukları emsallerin dikkate alınmadığını, dava konusu taşınmaza bitişik parsele aynı değerlendirme tarihinde 148,00 TL olarak belirlenen metrekare birim fiyatının Daireniz denetiminden geçtiği hâlde dava konusu taşınmaza 136,60 TL/m² birim fiyatı belirlenmesinin objektif olmadığı gibi hakkaniyete aykırı olduğunu, dava konusu taşınmazın tamamı kamulaştırıldığından düzenleme ortaklık payı düşülmemesi gerektiğini, düşülecekse de azami oran olan %40 oranında düşülmesinin hatalı olduğunu, taşınmaz üzerindeki fındık ve meyve ağaçlarına düşük bedel takdir edildiğini ileri sürerek temyiz itirazında bulunmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, kamulaştırma bedelinin tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) geçici 3 üncü maddesinin atfıyla 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu’nun (1086 sayılı Kanun) 26.09.2004 tarihli ve 5236 sayılı Kanun'la yapılan değişiklikten önceki 427 ilâ 439 uncu maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu ve 11 inci maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Mahkemelerin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un geçici 3 üncü maddesinin atfıyla 1086 sayılı Kanun’un 26.09.2004 tarihli ve 5236 sayılı Kanun'la yapılan değişiklikten önceki 437 nci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Arsa niteliğindeki dava konusu taşınmaza 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi uyarınca emsalin üstün ve eksik yönleri belirlenip kıyaslaması yapılarak, üzerindeki yapılara aynı maddenin birinci fıkrasının (h) bendi gereği resmî birim fiyatları esas alınarak, üzerindeki fındık ağaçlarına taşınmazın kapama fındık net gelirine göre belirlenen bedelinden mutad münavebe ürünlerine göre belirlenen bedel indirilmek suretiyle, diğer meyve ağaçlarına yaş,cins ve verim durumlarına göre maktuen değer biçilmek suretiyle adil ve hakkaniyete uygun olarak tespit edilen bedelin davalı tarafa ödenmesine, dava konusu taşınmazın davalılar adına olan tapu kaydının iptali ile yol olarak terkinine karar verilmesi yerindedir.
3. Temyizen incelenen mahkeme kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozma ile kesinleşen ve karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla, taraf vekillerinin ileri sürdüğü temyiz nedenleri kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Taraf vekillerinin temyiz itirazı yerinde görülmediğinden usul ve kanuna uygun olan hükmün ONANMASINA,
Davacı idare harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına, davalılardan peşin alınan temyiz harcının Hazineye irat kaydedilmesine,
09.05.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.