"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesi
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : Kulp Asliye Hukuk Mahkemesi
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın terkini davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesince, İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak davanın yeniden görülmesi için dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesinin kaldırma kararı üzerine yargılama yapan İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili, bir kısım davalılar vekili Av.... ve yine bir kısım davalılar vekili Av.... ve davalı ... ile davalı ... tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalılar ... vd. vekili Av.... ve davalılar ... vd. vekili Av.... ve davalı ... vekili Av.... tarafından temyiz edilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesince 23.05.2022 ve 31.05.2022 tarihli ek kararlar ile davalılar ... vd. vekili ile davalılar ... vd. vekilinin temyiz dilekçelerinin miktardan reddine karar verilmiştir.
Ek kararlar davalı ... ve ... vekili Av.... ve davalı ... ve diğerleri vekili Av.... tarafından ayrı ayrı temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra, dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
Dosya içeriğine göre Bölge Adliye Mahkemesince dava miktarı dikkate alınarak temyiz dilekçesinin miktardan reddine karar verilmiş ise de 15.04.2022 tarihli ve 31810 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Anayasa Mahkemesi’nin 24.02.2022 tarihli ve 2021/34 Esas, - 2022/21 Karar sayılı kararı ile 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 341 inci maddesinin ikinci fıkrasının birinci cümlesinin “kamulaştırma bedelinin tespitine ilişkin davalar” yönünden Anayasa’ya aykırı olduğuna ve iptaline karar verildiği gözetildiğinde; temyiz yoluna başvurulabilen kararları düzenleyen 6100 sayılı Kanun'un 362 nci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi için de aynı hususun uygulanması gerektiğinden 6100 sayılı Kanun'un 362 nci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde belirtilen miktar itibarıyla kesinlik sınırına bakılmaksızın temyizinin olanaklı bulunduğu kabul edilmelidir. Bu durumda temyiz dilekçesinin miktardan reddine ilişkin ek kararın hatalı olduğu anlaşılmakla; 23.05.2022 ve 31.05.2022 tarihli ek kararların bozularak ortadan kaldırılması gerekir.
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı davalılar vekilleri tarafından temyiz edilmekle, ek kararların kaldırılmasına karar verildikten sonra; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; Diyarbakır ili, ... ilçesi, ... Mahallesi 238 ada 1 parsel sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ile kamulaştırılan taşınmazın davacı lehine tapudan terkinini talep etmiştir.
II. CEVAP
Bir kısım davalılar vekillerinin cevap dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazın üzerindeki ağaçların idarece hazırlanan kıymet takdir raporundan farklı olduğunu, taşınmaza sulama amaçlı döşenen su borularının hesaplamaya dahil edilmesi gerektiğini, kapitalizasyon faiz oranının düşük ve objektif değer artış oranının yüksek belirlenmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne ve kamulaştırma bedelinin tespiti ile davalıya ödenmesine, dava konusu taşınmazın davalı adına olan tapu kaydının iptali ile davacı lehine tapudan terkinine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili, bir kısım davalılar vekili Av.... ve yine bir kısım davalılar vekili Av.... ve davalı ... ve davalı ... istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1.Bir kısım davalılar vekili Av.... istinaf dilekçesinde özetle; hesaplamaların hatalı olduğunu, veri cetvelinde çelişkiler bulunduğunu, masrafların 1/3 ün üzerinde alındığını, Kulp bölgesinin veri ortalamasının il ortalamasının üzerinde olduğunu, yan ürünün hesaplamada dikkate alınmadığını, taşınmazın konumu itibarıyla objektif değer artış oranının uygulanması gerektiğini ileri sürmüştür.
2.Bir kısım davalılar vekili Av. ... istinaf dilekçesinde özetle, ilçe verilerinin esas alınması gerektiğini, objektif değer artışı verilerek hesaplama yapılması gerektiğini ileri sürmüştür.
3.Davalı ... istinaf dilekçesinde özetle, Bölge Adliye Mahkemesinin önceki kaldırma kararının kendisine tebliğ edilmediğini, İlçe verilerinin esas alınarak hesaplama yapılmasını, objektif değer artışı verilmesi gerektiğini ileri sürmüştür.
4.Davalı ... istinaf dilekçesinde özetle, İlçe Tarım Müdürlüğünün verilerinin esas alınması gerektiğini, taşınmazlarda özel domates yetiştiriciliği yapıldığının gözönüne alınması gerektiğini ileri sürmüştür.
5.Davacı vekili istinaf dilekçesinde özetle, kapital faiz oranının düşük alındığını, taşınmazın sulu bağ, bahçe niteliğinde olmayıp yüksek kamulaştırma bedeline hükmedildiğini ileri sürmüştür.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile kapama ceviz bahçesi olarak değer biçilmesinin 2942 sayılı Kanun'un değerlendirmeye ilişkin hükümlerine aykırılık teşkil etmediği belirtilerek istinaf başvurusunun 6100 sayılı Kanun'un 353 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin birinci alt bendi uyarınca esastan reddine karar verilmiştir
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalılar ... ve ... vekili Av.... ve davalı ... ve diğerleri vekili Av.... ile davalı ... vekili Av.... temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davalı ... vekili Av.... temyiz dilekçesinde özetle; taşınmazın değerini belirleyen objektif kriterlerin dikkate alınmadığını, karar tarihi itibarıyla taşınmazın değerinin belirlenmesi gerektiğini, raporlar arası çelişkinin giderilmediğini ileri sürmüştür.
2. Bir kısım davalılar vekili Av.... temyiz dilekçesinde özetle, taşınmaz için ayrıca objektif değer artışının belirlenmesi gerektiğini, bilirkişi raporlarına yaptıkları itirazın dikkate alınmadığını ileri sürmüştür.
3.Bir kısım davalılar vekili Av. ... temyiz dilekçesinde özetle, tütün ürününün münavebeye alınması gerektiğini, objektif değer artışı uygulanmamasının hatalı olduğunu, taşınmazda kurdukları damla sulama sisteminin hiç dikkate alınmadığını ileri sürmüştür.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, temel olarak davacı idare ile davalı tapu maliki arasındaki kamulaştırma bedelinin tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası ile 11 inci maddesi
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Arazi niteliğindeki Diyarbakır ili, ... ilçesi, ... Mahallesi 238 ada 1 parsel sayılı taşınmaza 2942 sayılı Kanun’un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendi uyarınca olduğu gibi kullanılması halinde getireceği net gelir esas alınarak değer biçilmesi yerindedir.
3. Münavebeye alınan ürünlerin değerlendirme yılına ait İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü resmi verilerinde sulu arazi koşullarına ait verim değerlerinin bulunduğu ve aynı münavebe planının aynı yöreden gelen Dairemiz denetiminden geçen dosyalarda da uygulandığı tespit edilmiştir.
4. Dava konusu taşınmazın hükme esas alınan bilirkişi kurulu raporunda belirtilen özelliklerine ve dosya kapsamına göre uygulanan kapitalizasyon faiz oranı uygun görülmüştür.
5. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup temyiz dilekçelerinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1.Bölge Adliye Mahkemesince verilen 23.05.2022 ve 31.05.2022 tarihli ek kararların BOZULARAK ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Davalılardan peşin alınan temyiz harçlarının Hazineye irat kaydedilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,18.01.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.