"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2023/251 Esas, 2023/435 Karar
I. YARGI YERİ BELİRLENMESİNE KONU KARARLAR
A. Kayseri 1. Asliye Ticaret Mahkemesinin 23.02.2023 Tarihli ve 2022/816 Esas, 2023/95 Karar Sayılı Kararı
Davalı tarafından süresi içinde yetki ilk itirazında bulunulduğu ve yetkili mahkemeyi usulüne uygun bir şekilde gösterildiği, tarafların genel veya özel yetkili mahkemelerinde yetkisinin devam etmesini istediklerine ilişkin sözleşmeye herhangi bir ibare koymadıkları, bu durumda artık genel yetkili mahkemelerin yetkili olmadıkları, yetki sözleşmesi uyarınca Kastamano Ticaret Mahkemesi yetkili olduğu ve davalı vekilince yasal süresi içinde yetki itirazında bulunularak yetkili mahkemenin belirtildiği gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilmiştir.
B. Kastamonu 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin (Asliye Ticaret Mahkemesi sıfatıyla) 01.06.2023 Tarihli ve 2023/251 Esas, 2023/435 Karar Sayılı Kararı
Taraflar arasındaki davaya konu sözleşmenin anlaşmazlıkların çözümü başlıklı 37 nci maddesinde bu sözleşme ve eklerinin uygulanmasından doğabilecek her türlü uyuşmazlığın çözümünde Kayseri mahkemeleri ve icra dairelerinin yetkili olduğu bildirildiği gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilmiştir.
II. GEREKÇE
A. Uyuşmazlık
Uyuşmazlık, itirazın iptali davasında yetkili mahkemenin belirlenmesi istemine ilişkindir.
B. İlgili Hukuk
1. Farklı bölge adliye mahkemelerinin yargı çevresinde kalan ilk derece mahkemeleri ile bölge adliye mahkemeleri arasındaki yetki ve görev uyuşmazlıklarının giderilmesi isteminin hukuki dayanağı, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 21 ve 22 nci maddeleri ile 5235 sayılı Adlî Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yetkileri Hakkında Kanun’un (5235 sayılı Kanun) 36 ncı maddesinin üçüncü fıkrasında yer alan düzenlemelerdir.
2. 6100 sayılı Kanun'un 6 ıncı, 7 nci, 10 uncu, 17 nci ve 18 inci maddeleri
3. 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun (6098 sayılı Kanun) 89 uncu maddesi
C. Değerlendirme
1. 6100 sayılı Kanun'un 6 ncı maddesine göre bir davada genel yetkili mahkeme, davalının yerleşim yerinin bulunduğu yer mahkemesidir. Aynı Kanun'un 10 uncu maddesine göre ise sözleşmeden doğan davalar için, sözleşmenin ifa edileceği yer mahkemesinin de yetkili olduğu belirtilmiştir ki bu da özel yetkiye ilişkin bir düzenlemedir. Ayrıca 6098 sayılı Kanun'un 89 uncu maddesine göre para alacağına ilişkin davalarda aksi kararlaştırılmadıkça para borcu alacaklının yerleşim yerinde ödenmesi gerektiğinden alacaklının bulunduğu yer mahkemesi de yetkilidir. Dolayısıyla dava, davacının seçimine göre, hem genel ve hem de özel yetkili mahkemede açılabilir.
2. Bir davada, birden fazla genel ve özel yetkili mahkeme varsa, davacı bu mahkemelerden birinde dava açmak hususunda bir seçimlik hakka sahiptir. Davacı, davasını bu genel ve özel yetkili mahkemelerden hiçbirinde açmaz ve yetkisiz bir mahkemede açarsa, o zaman seçme hakkı davalılara geçer.
3. 6100 sayılı Kanun'un 17 nci maddesine göre tacirler veya kamu tüzel kişileri, aralarında doğmuş veya doğabilecek bir uyuşmazlık hakkında, bir veya birden fazla mahkemeyi sözleşmeyle yetkili kılabilirler. Taraflarca aksi kararlaştırılmadıkça dava sadece sözleşmeyle belirlenen bu mahkemelerde açılır.
4. Somut olayda, davacının alacağının tahsili için Kayseri Genel İcra Dairesinde takip başlatıldığı, davalının yetki itirazında bulunduğu ancak yetkili icra dairesini göstermediği, yapılan yetki itirazının usulüne uygun olmadığı, böylelikle icra dairesinin yetkisinin kesinleştiği anlaşılmaktadır. İcra dairesinin yetkisine itiraz edilmemesinin o yerdeki mahkemeyi itirazın iptali yönünden yetkili hale getirmezse de taraflar arasında uyuşmazlık konusu olmayan Hizmet Alımına Ait Sözleşmesinin 37 nci maddesinde sözleşmeden doğacak anlaşmazlıklarda Kayseri Mahkemeleri ve İcra Dairelerinin yetkili olduğu kararlaştırılmıştır. Dava, 6100 sayılı Kanun'un yürürlüğe girdikten sonra, 14.09.2022 tarihinde açılmış olup, sözleşmedeki yetki şartının geçerli olup olmadığı 6100 sayılı Kanun hükümlerine göre belirlenecektir. Sözkonusu Kanun'un Yetki Sözleşmesi başlıklı 17 nci maddesinde "tacirler ve kamu tüzel kişilerinin" sözleşme ile yetkili mahkemeyi belirleyebilecekleri öngörülmüştür. Düzenleme ile gerçek kişilerin korunması amaçlanmış, tacirler veya kamu tüzel kişileri dışındaki gerçek kişilerin, kendi aralarında yetki sözleşmesi yapmaları kabul edilmemiştir. Dosya kapsamından tarafların birinin tacir diğerinin de kamu tüzel kişisi olduğu anlaşıldığından sözleşmedeki yetkiye ilişkin düzenlemenin geçerli olduğu, davacının yetki şartına uygun olarak Kayseri Mahkemelerinde dava açtığı anlaşıldığından, uyuşmazlığın Kayseri 1. Asliye Ticaret Mahkemesinde görülüp sonuçlandırılması gerekmektedir.
III. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
6100 sayılı Kanun’un 21 ve 22 nci maddeleri ile 5235 sayılı Kanun’un 36 ncı maddesinin üçüncü fıkrası gereğince Kayseri 1. Asliye Ticaret Mahkemesinin YARGI YERİ OLARAK BELİRLENMESİNE,
22.01.2024 tarihinde oy birliğiyle kesin olarak karar verildi.