"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Adana Bölge Adliye Mahkemesi 14. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/733 Esas, 2023/647 Karar
KARAR : Düzeltilerek yeniden esas hakkında verilen karar
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın yol olarak terkini davasında yapılan yargılama sonunda, İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davacı idare vekilince istinaf edilmesi üzerine Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak düzeltilerek yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı idare vekilince temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; Mersin ili, ..., ... 101 ada 599 (eski 1128)
parsel sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın yol olarak tapudan terkinini talep etmiştir.
II. CEVAP
Bir kısım davalılar vekili cevap dilekçesinde özetle; davacı idarenin kamulaştırma işlemine karşı her hangi bir itirazlarının olmadığını, teklif edilen kamulaştırma bedeline itirazları bulunduğunu, kamulaştırma bedelinin artırılması gerektiğini ileri sürmüştür.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne, kamulaştırma bedelinin tespiti ile davalı tarafa ödenmesine, dava konusu taşınmazın tapu kaydının iptali ile yol olarak terkinine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; bilirkişi heyetinin net gelir hesabını kapama zeytin bahçesi şeklinde yaptığını, zeytin ürününü tek yıllık gibi hesaplayarak m² birim fiyatını maximum şekilde değerlendirmeye çalıştığını, ancak kapama zeytin bahçesinin gelirinin tek yıla göre değil yıllara göre hesaplanması gerektiğini, var yılı ve yok yılının ortalaması alınarak m² birim fiyatının belirlenmesi gerektiğini, ayrıca zeytinde verimin 650 kg üzerinden değerlendirme yapıldığı belirtilmiş ise de ülke genelinde geçerli ortalama miktarın dikkate alınması gerektiğini, %20 objektif değer artışı verilmesinin doğru olmadığını belirterek kararı istinaf etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile dava konusu taşınmaz zeytin bahçesi niteliğini de kabul edilerek kapitalizasyon faiz oranı %4 uygulanmak suretiyle 57,19.TL/m² birim bedeli üzerinden kamulaştırma bedelinin hesaplanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, ancak hükümde, hükme esas alınan bilirkişi raporuna göre; toplam kamulaştırma bedeli 114.768,32.TL olduğu hâlde, dava konusu taşınmaza ilişkin 2013/137 D. İş sayılı dosyasında belirlenen 11.622,33.TL bedelin toplam kamulaştırma bedelinden mahsubu sonucu kalan 103.145,99 TL üzerinden hükmün oluşturulması ve davalılardan ... taşınmazda bulunan hissesi üzerinde Mersin 1. İcra Dairesinin 2019/5609 sayılı haciz yazısı ile haciz şerhi işlenmiş olduğu halde iş bu haczin kamulaştırma bedeline yansıtılmasına ilişkin hüküm kurulmamasının hatalı bulunduğu belirtilerek davacı vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak düzeltilerek yeniden hüküm kurulmuştur.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü nedenleri tekrar ederek davacı idare lehine vekâlet ücretine hükmedilmesi gerektiğini ileri sürerek kararı temyiz etmiştir.
C.Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, temel olarak davacı idare ile davalılar arasındaki kamulaştırma bedelinin tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası, 11 inci maddesinin birinci ve ikinci fıkraları.
3. Değerlendirme
1.Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesi ile 369 uncu maddesinin birinci fıkrasında yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Arazi niteliğindeki Mersin ili, ..., ... 101 ada 599 (eski 1128) parsel sayılı taşınmaza 2942 sayılı Kanun’un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendi uyarınca olduğu gibi kullanılması halinde getireceği net gelir esas alınarak değer biçilmesi yerindedir.
3. Dava konusu taşınmazın hükme esas alınan bilirkişi kurulu raporunda belirtilen özelliklerine ve dosya kapsamına göre uygulanan kapitalizasyon faiz oranı uygun görülmüştür.
4. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin 12055/17 numaralı başvuru sonucu verilen 23.10.2018 tarihli kararı ve Anayasa Mahkemesinin 2016/9364 başvuru numaralı, 01.06.2019 tarihli ve 30791 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan kararı göz önüne alındığında davacı idare lehine vekâlet ücretine hükmedilmemesi yerindedir.
5. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukukî nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davacı idare vekilinin aşağıdaki paragrafın kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
6. Acele el koyma dosyasında davalılara ödenmesine karar verilen bedel 25.827,39 TL olup bu bedelin tespit edilen kamulaştırma bedelinden mahsup edilmesi gerekirken, 11.622,33 TL'nin mahsubu ile hatalı belirlenen fark bedele yasal faiz işletmesi bozmayı gerektirir.
Ne var ki bu hatanın giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin ikinci fıkrası hükmü uyarınca kararın düzeltilerek onanması gerekir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
1. Davacı idare vekilinin diğer temyiz itirazlarının reddine,
2. Davacı idare vekilinin temyiz itirazların kısmen kabulü ile Bölge Adliye Mahkemesi kararının hüküm fıkrasının (4) numaralı bendinin 3 üncü fıkrasında geçen "11.622,33 TL" sayısının çıkarılarak yerine "25.827,39 TL" sayısının yazılması, "103.145,99 TL" sayısının çıkarılarak yerine "88.940,93 TL" sayısının yazılması, cümlenin sonuna "tapu kaydında bulunan takyidatların kamulaştırma bedeline yansıtılması" cümlesinin yazılması, (5) numaralı bendinin 1 inci fıkrasında geçen "103.145,99 TL" sayısının çıkarılarak yerine "88.940,93 TL" sayısının yazılması, 3 üncü fıkrasında geçen "faiz" kelimelerinin kelimesinin çıkarılarak yerine "yasal faiz" yazılması suretiyle DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
29.02.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.