"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ: Sakarya Bölge Adliye Mahkemesi 4. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/3288 Esas, 2023/1298 Karar
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ:...5. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2020/251 Esas, 2022/168 Karar
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın yol olarak terkini davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davacı idare ve davalı ... vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvuruların kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak davanın yeniden görülmesi için dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesinin kaldırma kararı üzerine yeniden yargılama yapan İlk Derece Mahkemesince davanın ... yönünden usulden reddine, diğer davalılar yönünden kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davacı idare ve davalılar ... vd. vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı idare vekili ve davalılar ... vd. vekili tarafından temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle;...ili...Mahallesi 2248 parsel sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın tapudan yol olarak terkinini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalılar ... vd. vekili Avukat ... cevap dilekçesinde özetle, açılan davayı kabul etmediklerini, taşınmazın vasfı, konumu, yüz ölçümü, gelişmeye açık hali, ulaşım durumu, şehir merkezine yakınlığı, imar durumu dikkate alındığında tespit edilen bedelin düşük olduğunu ve bu bedeli kabul etmediklerini, eksik belirlenen bedelin gerçek değer üzerinden tespiti ile kamulaştırma arta kalan kısımda oluşacak değer düşüklüğü hesaplanmak sureti ile kamulaştırmadan bedeline eklenmesi ve yargılama giderleri ile vekâlet ücretinin karşı tarafa yüklenmesini talep etmiştir.
2. Bir kısım davalı vekili cevap dilekçesinde özetle, davayı kabul etmediklerini, taşınmazın arsa vasfında olduğunu, Alikahya Organize Sanayi Bölgesi bitişinde olduğunu ve etrafında meskun mahaller olduğunu, değişik iş dosyası ile yapılan değerlendirmenin çok düşük olduğunu,...Büyükşehir Belediyesinin taşınmazın bulunduğu alanda kamulaştırmalar yaptığını ve tüm davalarda taşınmazların mahkemelerce arsa olarak kabul gördüğünü, kamulaştırmadan arta kalan kısımda oluşacak değer düşüklüğü hesaplanmak sureti ile kamulaştırma bedeline eklenmesini ve yargılama giderleri ile vekâlet ücretinin karşı tarafa yüklenmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne, kamulaştırma bedelinin tespiti ile dava konusu taşınmazın davalılar adına olan tapu kaydının iptali ile tapudan yol olarak terkinine, davanın davalı ... yönünden usulden reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare vekili ve davalılar ... vd. vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; bilirkişi raporunda dava konusu taşınmazın 1/5000 ölçekli Nazım İmar Planı'da kaldığının belirtildiğini, dava konusu taşınmazın belediye hizmetlerinden yararlanmadığını ve yerleşilebilir alanlar kapsamında değerlendirilmediğini taşınmazın tarla vasfı tartışmasız iken dava konusu taşınmazın değerinin emsal satışlar yoluyla değil, gelir metodu yöntemiyle hesaplanması gerektiğini, dava konusu taşınmazın vasfının arsa olarak değerlendirilmesi doğru değilse de raporda kıyasi emsal olarak alınan taşınmazların dava konusu taşınmaza uygun olmadığını, emsallerin eski tarihli satış olduğunu, dava konusu taşınmaza uzak mesafede ve yüzölçümü olarak uyumlu olmadığını dava konusu taşınmaz ile emsal taşınmazın vergi beyan değerleri arasındaki oranlamanın yapılmadığını, 2942 sayılı Kanun ve Yargıtay kararları uyarınca, dava konusu taşınmazın özellikleri, bulunduğu konumu gibi özelliklerinin, emsal alınan taşınmazın üstün ve eksik yönleri kıyaslanarak değer tespiti gerektiğini, bilirkişi raporunun bu hususlar gözetilmeden karara esas alındığını, davanın davalı ... açısından usulden ret olduğunu, mahkemece birinci sürenin kesin olarak verilmediğini belirterek, yerel mahkeme kararının bedel yüksekliği ve taşınmazın vasfının hatalı bir şekilde arsa olarak tespiti sebebiyle kaldırılmasına, yeniden karar verilmek üzere dosyanın mahkemesine iadesine müvekkili idarenin her türlü harçtan muaf olması sebebiyle teminatsız olarak icranın ertelenmesine karar verilmesini talep etmiştir.
2. Davalılar ... vekili istinaf dilekçesinde özetle; bir kısım tebligatların usulsüz olarak yapıldığını, davalıların itiraz etme imkanlarının ortadan kaldırıldığını, dava konusu taşınmazın sanayi bölgesine yakın olduğunu ve oldukça değerli bir bölgede kaldığını, dava konusu taşınmaza belirlenen m² değerinin çok düşük olduğunu belirterek, taşınmazın bedelinin yükseltilmesini eğer bu talepleri kabul edilmediği takdirde kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile arsa vasfında olduğunun kabulü ile emsal incelemesi yapılmak suretiyle dava konusu taşınmaz ile emsal taşınmazın konum, nitelik ve vergi beyanları itibarıyla karşılaştırma yaparak benzer özellikleriyle üstün ve eksik yanlarını da belirtmek suretiyle 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi çerçevesinde her iki taşınmazı kıyaslayarak dava konusu taşınmazın değerini belirlemelerinde isabetsizlik bulunmadığı, bilirkişi heyet raporunun karar vermeye yeterli ve elverişli olduğu kanaatine varılmıştır. Keza aynı bölgeden gelen Durhasan Mahallesi 2237 parsel için m² birim fiyatı 252,00 TL olarak belirlenmiş, verilen karar Yargıtay 5. Hukuk Dairesi Başkanlığının 2020/12091 Esas, 2021/7545 Karar sayılı ilamı ile onanmış, yine Dairenin 2020/1267 Esas sayılı dosyasında Durhasan Mahallesi 2192 parselin m² birim fiyatı 252,00 TL belirlenmiş, işbu dosyada ise 251,00 TL/m² olarak belirlenen değerin taşınmazın konumu karşılaştırıldığında yerinde olduğundan istinaf isteminin esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare vekili ve davalılar ... vd. vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri.
1.Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde istinaf isteminde ileri sürdüğü hususları tekrar ederek ve resen belirlenecek sebeplerle kararın bozulmasını talep etmiştir.
2. Davalılar ... vd. vekili temyiz dilekçesinde istinaf isteminde ileri sürdüğü hususları tekrar ederek ve resen belirlenecek sebeplerle kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, dava konusu taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespitine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası ile 11 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 inci maddesi ile 369 uncu maddesinin birinci fıkrasında yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Arsa niteliğindeki davaya konu...ili...Mahallesi 2248 parsel sayılı taşınmaza 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi uyarınca emsalin üstün ve eksik yönleri belirlenip kıyaslaması yapılarak değer biçilmesi, adil ve hakkaniyete uygun olarak tespit edilen bedelin davalı tarafa ödenmesi, dava konusu taşınmazın davalılar adına olan tapu kaydının iptali ile yol olarak terkinine karar verilmesi yerindedir.
3. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukukî ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup temyiz dilekçelerinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Taraf vekillerinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun’un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Davacı idare harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına, davalılar ... vd. peşin alınan temyiz harcının Hazineye irat kaydedilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
30.04.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.