"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ: Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/681 Esas, 2023/1442 Karar
KARAR : Esastan ret/Düzeltilerek yeniden esas hakkında verilen karar
İLK DERECE MAHKEMESİ: Cizre 1. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2020/186 Esas, 2022/550 Karar
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescili davasında davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine Bölge Adliye Mahkemesince başvuruların kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak, davanın yeniden görülmesi için dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesinin kaldırma kararı üzerine yeniden yargılama yapan İlk Derece Mahkemesince davanın davalı ... yönünden kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurularının esastan reddi ile kamu düzenine ilişkin hususlar resen gözetilerek İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak düzeltilerek yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın davalı Mehmet Kısrık yönünden reddine, davalı ... yönünden kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle;...köyü 178 ada 19 parsel sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespitini ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalılar vekili cevap dilekçesinde özetle; uzlaşma görüşmelerinin anlaşmazlıkla sonuçlandığını, zira teklif edilen bedelin gerçeği yansıtmadığını belirterek kamulaştırma bedelinin Mahkemece tespit edilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın davalı Mehmet Kısrak yönünden davanın reddine, davalı ... yönünden kabulüne ve kamulaştırma bedelinin tespiti ile davalı tarafa ödenmesine, kamulaştırma bedeline yasal faiz işletilmesine, dava konusu taşınmazın davalı adına olan tapu kaydının iptali ile davacı idare adına tesciline ve tapudan terkinine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; kıymet takdir raporunda bulunmayan yapıların kamulaştırma bedeline dahil edilmemesi gerektiğini, dava konusu taşınmazın susuz olmasına rağmen sulu olarak değerlendirildiğini, arazinin hesaplanan bedeline %25 objektif değer artışı ilave edilerek bedelin yüksek hesaplandığını, yörede yaygın kuru tarım arazilerinde münavebe ürünlerinin kuru şartlarda buğday, mercimek ve karpuz olarak alınması ve net gelir hesabının bu münavebe ürünlerine göre yapılması gerektiğini, kapitalizasyon faiz oranın hatalı belirlendiğini ileri sürerek istinaf yoluna başvurmuştur.
2. Davalılar vekili istinaf dilekçesinde özetle; münavebeye esas alınan ürünlerin verim ve fiyatının piyasa değerleri ile uyuşmadığı, taşınmazın 2. sınıf sulu tarım arazisi niteliğinde olduğunu, taşınmaz üzerindeki zeytin ağaçlarının en az 6 yaşında olduğunu; ancak rapor hazırlanırken küçük yaş olarak belirtildiğini, meyve ağaçlarının verim yaşına geldiğini, bu yönü ile kapama bahçe niteliğinde olduğunu, Mahkemece taşınmaz üzerindeki ağaçların 2 yaşında olduğundan bahisle ağaç bedellerinin toplam kamulaştırma bedelinden düşürdüğünü; ancak ağaç yaşlarına yapılan itirazın değerlendirilmediğini, kapitalizasyon faiz oranının sulu tarım arazilerinde %4 kuru, tarım arazilerinde ise %5 olarak uygulanması gerektiğini ileri sürerek istinaf yoluna başvurmuştur.
C.Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile dava konusu taşınmazın sulu tarım arazisi niteliğinde olduğunu, bilirkişi kurulunca 2016 yılı verilerine göre ve tarım arazisi niteliğindeki taşınmaza net gelirine göre değer biçilmesinin ve bilirkişi kurul raporunda belirtilen taşınmaz özellikleri dikkate alınarak %25 oranında objektif değer artışı uygulanmasının yerinde olduğunu, davaya konu taşınmaz üzerinde bulunan muhdesatların kamulaştırma bedelinin hesaplaması yapılırken dava tarihinin baz alınmasını, dava konusu edilen muhdesatlardan yapılar ile ilgili bedel hesaplanırken Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığının 2016 Yılı Yapı Yaklaşık Birim Maliyetleri Hakkında Tebliğ fiyatlarından faydalanılması, yapılar için yaş ve niteliklerine göre uygun yıpranma oranlarının uygulanması, dava konusu taşınmaz üzerinde bulunan ağaçların bedeli hesaplanırken ise Tarım ve Orman İl Müdürlüğünün ağaç değerleri tablosundan yararlanılması ve buna göre muhdesatların değerinin belirlenmesinin yerinde olduğu, ancak davalı ... yönünden davanın reddine dair hüküm kurulduğu halde, vekil ile temsil edilen bu davalı yönünden vekâlet ücreti takdir edilmediği, bu eksikliğin düzeltilmesi gerektiğiinden taraf vekillerinin istinaf başvurusunun esastan reddi ile İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak düzeltilerek yeniden hüküm tesisine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; TÜRKSAT uydu görüntülerinde taşınmaz üzerinde sadece 20,32 m² alana sahip bir adet yapının bulunduğu belirtilmesine karşın, bilirkişilerce TÜRKSAT uydu görüntüleri ve jeodezi fotogrametri raporu ile DSİ Kıymet Takdir Komisyonu Raporunda bulunmayan 93 m²lik taş duvar ve 65 m²lik tel çitin bedelinin de hesaplanmasının kanuna aykırı olduğunu, taşınmaza sulanan arazi niteliği kazandıran kuyunun bedeline hükmedilmemesi gerektiğini, taşınmazın kuru tarım arazisi niteliğinde olduğunu; kapitalizasyon faizinin % 6 oranında uygulanması gerektiğini, % 25 oranında objektif değer artışı uygulanarak taşınmaz bedelinin yükseltildiğini beyan ederek kararı temyiz etmiştir.
2. Davalılar vekili temyiz dilekçesinde özetle; münavebeye esas alınan ürünlerin verim ve fiyatının piyasa değerleri ile uyuşmadığını, taşınmazın 2. sınıf sulu tarım arazisi olduğunu, zeytin ağaçlarının en az 6 yaşında olduğunu, ayrıca nar ağaçlarının bulunduğunu ve taşınmazın kapama meyve bahçesi niteliğinde olduğunu, taşınmaza en az % 40 oranında objektif değer artışı uygulanması gerektiğini beyan ederek kararı temyiz etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, dava konusu taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespitine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakameleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası ile 11 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 inci maddesi ile 369 uncu maddesinin birinci fıkrasında yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Sulu tarım arazisi niteliğindeki...köyü 178 ada 19 parsel sayılı taşınmazın zeminine 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendi uyarınca olduğu gibi kullanılması halinde getireceği net geliri üzerinden, üzerindeki yapılara resmî birim fiyatları esas alınıp yıpranma payı da düşürülerek değer biçilmesi ve tespit edilen bedelin bloke ettirilerek hükmün kesinleşmesi beklenmeden davalı tarafa ödenmesine karar verilmesi yerindedir.
3. Dava konusu taşınmazın hükme esas alınan bilirkişi kurulu raporunda belirtilen özelliklerine ve dosya kapsamına göre uygulanan kapitalizasyon faiz oranı ve objektif değer artış oranı uygun görülmüştür.
4. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup temyiz dilekçelerinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Taraf vekillerinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun’un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Davacı idare harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına, davalı ...'tan peşin alınan temyiz harcının Hazineye irat kaydedilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
18.04.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.