"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Diyarbakır Bölge Adliye Mahkemesi 9. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/745 Esas, 2023/469 Karar
KARAR : Esastan ret
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın Hazine adına tescili davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davacı idare ve davalılar vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı idare vekilince temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; Bingöl ili, ... ilçesi, ... köyü ... ada ... parsel sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın Hazine adına tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalılar vekili cevap dilekçesi sunmamıştır.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare vekili ve davalılar vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; bilirkişi raporları ile dayanak aldıkları ilçe tarım verilerinin bilimsel bir niteliği olmadığını, bu nedenle ... İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğünde belirtilen ürünlerin gelirleri ile fiyatlarının çevre illerin listesi getirtilerek karşılaştırılması, Toprak Mahsülleri Ofisinden ve TÜİK'den ilgili birim fiyatlarının sorgulanması gerektiğini, ... ilçesinde bulunan iş bu taşınmazlarda ... İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğününün kasıtlı olarak fiyatlar yüksek çıksın diye meyveli ürünlerin gelirlerini artırıp giderlerini azalttığını, ürünlerin kg satış fiyatlarını da Bingöl ili ve çevre illere göre fahiş oranda artırarak yüksek fiyat çıkmasını sağladıklarını, bu veri cetvelinin kullanılmaması gerektiğini, münavebe planının hatalı olduğunu, taşınmazın bulunduğu yerde sebze yetiştiriciliğinin yoğun olarak yapılmadığını, kapitalizasyon faiz oranının düşük olduğunu, % 6-7 oranında alınması gerektiğini, acele el koyma tarihindeki birim fiyatları üzerinden hesaplama yapılması gerektiğini, taşınmaz kuru arazi olduğu halde nereden ve ne şekilde sulandığı gösterilmeden sulu olarak kabul edildiğini, yapı sınıfının hatalı tespit edildiğini, yıpranma payının düşük olduğunu, lehlerine vekâlet ücretine hükmedilmemesinin haksız ve hukuka aykırı olduğunu,
2. Davalılar istinaf dilekçesinde özetle; acele kamulaştırma kararı üzerinden 3 yıl geçmesi sebebiyle ağaç yaşlarına +3 yaş eklenmesi gerektiğini, üretim masrafının yüksek alındığını, kapitalizasyon faiz oranının % 4 olması gerekirken % 5 alınmasının hatalı olduğunu, objektif değer artışı uygulanmamasının yerinde olmadığını, yapı değerinin eksik hesaplandığını ileri sürmüşlerdir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile kısmen sulu kapama karışık meyve bahçesi, kısmen kapama kavaklık niteliğindeki taşınmaza olduğu gibi kullanılması hâlinde getireceği net gelir metodu esas alınarak, taşınmazın objektif değer artışı uygulanmasını gerektiren bir niteliğinin bulunmadığı kabul edilerek, sınır bitkisi niteliğinde olan ağaçlara ise maktuen değer biçilmesinde bir isabetsizlik görülmediğinden istinaf başvurusularının esastan reddine karar vermiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ederek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, dava konusu taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespitine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu ve 11 inci maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Bölge Adliye Mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Kapama karışık meyve bahçesi niteliğindeki Bingöl ili, ... ilçesi, ... köyü ... ada 1 parsel sayılı taşınmaza 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendi uyarınca olduğu gibi kullanılması hâlinde getireceği net gelir esas alınarak değer biçilmesi yerindedir.
3. Hükme esas alınan bilirkişi kurulu raporunda sulu arazi niteliğindeki taşınmaza uygulanan kapitalizasyon faiz oranı doğru olduğu gibi tespit edilen bedel aynı kamulaştırma kapsamında kalan, benzer özellikteki Dairemiz denetiminden geçen dosyalardaki metrekare birim fiyatları ile uyumludur.
4. Dava konusu taşınmazın üzerinde bulunan fidan bedeline maktuen değer biçilmesinde bir isabetsizlik görülmemiştir.
5. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukukî ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup temyiz dilekçelerinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davacı idare vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun’un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Davacı idareden peşin alınan temyiz harçlarının Hazineye irat kaydedilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
27.02.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.