"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/397 Esas, 2023/1833 Karar
KARAR : Yeniden esas hakkında verilen karar
İLK DERECE MAHKEMESİ : Fethiye 3. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2021/113 Esas, 2022/489 Karar
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma konusu irtifak hakkı bedelinin tespiti ve bu hakkın davacı idare adına tescili davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvuruların kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak, davanın yeniden görülmesi için dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesinin kaldırma kararı üzerine yargılama yapan İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davacı idare vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak, yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı idare vekilince tarafından temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; Muğla ili, Fethiye ilçesi, ... Mahallesi, 390 parsel sayılı taşınmazda kamulaştırma konusu irtifak hakkı bedelinin tespiti ve bu hakkın müvekkili idare adına tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; davacı idare tarafından kamulaştırılması istenen taşınmaza ilişkin kıymet takdir komisyonu tarafından tahmini bedel tespit formu düzenlendiğini ve müvekkili şirketin uzlaşmaya çağrıldığını, kıymet takdir komisyonunca belirlenen taşınmaz bedelinin çok düşük olduğunu, bu nedenle uzlaşma sağlanamadığını, keşif ve bilirkişi incelemesi sonrasında müvekkili şirkete ait taşınmazın kamulaştırılmasına ilişkin gerçek değer ve değer kaybının tespitine karar verilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne, kamulaştırma konusu irtifak hakkı bedelinin tespiti ile bu hakkın davacı idare adına tesciline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; mahkemece tescil yönünden kesin karar verilmesi gerektiğini, mahkemece hükme esas alınan bilirkişi raporunun eksik ve hatalı inceleme değerlendirildiğini, dava konusu taşınmazın arsa olarak değerlendirilmesini kabul etmediklerini, hükme esas alınan 10.05.2022 tarihli bilirkişi kurulu raporunda bir önceki raporlardaki itirazlarının dikkate alınmadığını, dosyanın bilirkişi kuruluna tevdii ile ek rapor alınması gerekirken eksik inceleme ile hüküm kurulmasının doğru olmadığını, kararın bu yönüyle de kaldırılması gerektiğini, hükme esas alınan 10.05.2022 tarihli bilirkişi kurulu raporunda dava konusu 390 parsel sayılı taşınmazda %50 değer kaybı uygulanmak suretiyle %10,14 değer düşüklüğü oranının yüksek tespit edildiğini, müvekkili idare lehine vekâlet ücretine hükmedilmemesinin hatalı olduğunu belirterek, İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılması için istinaf isteminden bulunmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile arsa niteliğindeki dava konusu taşınmazın zeminine, emsal esasına göre değer biçilmesi doğru ise de emsal olarak alınan 4103 parsel sayılı taşınmazın birim satış bedeli dava tarihine taşınırken, dava tarihindeki ayın ve emsalin satış tarihindeki ayın endeksleri yanlış alınarak değerlendirme yapılmış olması doğru görülmeyerek Bölge Adliye Mahkemesince yeniden yapılan hesaplama ile değerlendirme tarihi 2017 yılı itibarıyla taşınmazın arsa niteliğine göre saptanan irtifak hakkı bedeli, hükme esas alınan raporda belirlenen irtifak hakkı bedelinden (937.448,02 TL) fazla olup, istinafa gelen tarafın aleyhine değerlendirilemeyeceği anlaşıldığından, davacı idare vekilinin irtifak hakkı kamulaştırma bedeline yönelik istinaf başvurusu yerinde görülmemiştir. Ancak; İlk Derece Mahkemesinin önceki kararı, Daire kararıyla ortadan kaldırıldığı hâlde, İlk Derece Mahkemesince ilk kararla birlikte, tescil yönünden kurulan hükmün kesinleştiğinden bahisle, irtifak hakkının tescili yönünden ve İlk Derece Mahkemesince ilk kararla birlikte, davalıya ödenmesine karar verilen irtifak hakkı bedelinin davalıya ödenmesine karar verilen irtifak hakkı bedelinin, davalıya ödenmesi yönünden yeniden hüküm kurulması gerektiğinin düşünülmemesi doğru görülmeyerek davacı idare vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmasına karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ederek kararı temyiz etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, temel olarak davacı idare ile davalı tapu maliki arasındaki kamulaştırma konusu irtifak hakkı bedelinin tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası, 11 inci maddesinin birinci ve ikinci fıkraları.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Arsa niteliğindek taşınmaza 2942 sayılı Kanun’un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi uyarınca emsal karşılaştırması yapılarak değer biçilmesi ve aynı Kanun'un 11 inci maddesinin son fıkrası uyarınca taşınmaz malın niteliği, tamamının yüzölçümü, geometrik durumu ve enerji nakil hattı güzergâhı dikkate alınarak değer düşüklüğü oranı belirtilmek suretiyle irtifak hakkı karşılığı bedelinin tespit edilmesi yerindedir.
3. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davacı idare vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun’un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Davacı idareden peşin alınan temyiz harcının Hazineye irat kaydedilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
07.03.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.