"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Sakarya Bölge Adliye Mahkemesi 4. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/177 Esas, 2023/1273 Karar
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : ...4. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2021/142 Esas, 2021/272 Karar
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın yol olarak terkini davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davacı idare vekilince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak davanın yeniden görülmesi için dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesinin kaldırma kararı üzerine yeniden yargılama yapan İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davacı idare vekili ve bir kısım davalı tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı idare vekili tarafından temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; ... Mahallesi 9441 parsel sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın tapudan yol olarak terkinini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazın ...Büyükşehir Belediye Başkanlığı sınırları içerisinde bulunan ve merkez belediye olan...Belediyesi sınırları içerisinde merkezi ve gelişmekte olan bir konumda yer aldığını, taşınmazın şehir merkezine çok yakın ve merkezin genişleme alanında bulunan büyük sanayi kuruluşlarına alışveriş merkezlerine ...Stadyumuna çok yakın ve toplu taşıma yerlerine açılan bir yerde olduğunu, bu nedenle ulaşım ağı söz konusu taşınmazın etrafında şekillendiğini beyanla objektif bir değerlendirme yapılmasını talep etmekle dava konusu taşınmazın emsal satışlara uygun gerçek değerinin tespitinin yapılmasını talep etmiştir.
2. Diğer davalılar cevap dilekçesi sunmamıştır.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne, kamulaştırma bedelinin tespiti ile dava konusu taşınmazın davalılar adına olan tapu kaydının iptali ile tapudan yol olarak terkinine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare vekili ve bir kısım davalı istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı kurum vekili istinaf dilekçesinde özetle; taşınmazın vasfının tartışmasız tarla olmasına rağmen dava konusu taşınmazın değerinin emsal satışlar yoluyla değil gelir metodu yöntemiyle hesaplanmasının 2942 sayılı Kanun'un gereği olduğunu, raporda kıyasi emsal olarak alınan taşınmazların satışının eski tarihli olduğunu, Yargıtay içtihatları gereğince dava tarihine yakın tarihli satışların emsal olarak alınması gerektiğini, emsal taşınmazların dava konusu taşınmaza hem uzak hem de oldukça küçük yüzölçümlü olduklarını, dava konusu taşınmaz ile emsal taşınmazın vergi beyan değerleri arasındaki oranlamanın yapılmadığını belirterek, İlk Derece Mahkemesi kararının bedel yüksekliği taşınmazın vasfının hatalı bir şekilde arsa olarak tespiti sebebiyle kaldırılmasına ve yeniden yargılama yapılarak itirazları göz önünde bulundurularak davanın kabulüne, müvekkili idarenin her türlü harçtan muaf olması sebebiyle teminatsız olarak icranın ertelenmesine karar verilmesini talep etmiştir.
2. Davalı ... vd. vekili istinaf dilekçesinde özetle; Mahkemece tek bilirkişi raporu ile yetinildiğini ve düşük kamulaştırma bedeli takdir edildiğini, kamulaştırma ile sunulan/sunulacak hizmetin neden olacağı değer artışının bedel takdirinde esas alınamayacağını, dava konusu taşınmazın rağbet gören bir bölgede olduğunu, dava konusu taşımazın özelliklerinden bahsedilmeksizin alınan raporun hükme esas alınamayacağını, taraflarınca dosyaya sundukları emsalin dikkate alınmadığını, sundukları emsalin hem aynı mahallede olduğunu hem de değerlendirme tarihinin yakın tarihli olduğunu, belirlenen metrekare bedelinin diğer dava dosyalarıyla uyumlu olmadığını, taraflarınca bedelin düşük olmasının nedeninin bilirkişilerin emsalden bakarak dava konusu taşınmaza kıymet koymalarından kaynaklandığını, hissedarlara düşen miktarlar dikkate alındığında kararın kesin olması ihtimalinin olduğunu belirterek, İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasına, yeniden keşif yapılarak bedel tespit edilmesine, yargılama giderlerinin karşı tarafa tahmiline karar verilmesini talep etmiştir.
3. Davalı ... istinaf dilekçesinde özetle; mahkemece tek bilirkişi raporu ile yetinildiğini ve düşük kamulaştırma bedeli takdir edildiğini, dava konusu taşınmazın rağbet gören bir bölgede olduğunu, dava konusu taşımazın olumlu özelliklerinden bahsedilmeksizin düşük bedel takdir edildiğinin görülebileceğini, takdir edilen m² bedelinin bölgedeki diğer davalarla uyumlu olmadığını, yakın taşınmazlara daha yüksek bedeller belirlendiğini belirterek, İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasına, yeniden keşif yapılarak bedel tespit edilmesine, yargılama giderlerinin karşı tarafa yükletilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile bilirkişi heyetince taşınmazın arsa vasfında olduğunun kabulü ile emsal incelemesi yapılmak suretiyle değerini belirlemeleri ve buna göre dava konusu taşınmaz ile emsal taşınmazın konum, nitelik ve vergi beyanları itibarıyla karşılaştırma yaparak benzer özellikleriyle üstün ve eksik yanlarını da belirtmek suretiyle kıyaslayarak dava konusu taşınmazın değerini belirlemelerinde ve usulî kazanılmış hak gözetilerek bedele hükmedilmesinde bir isabetsizlik görülmediğinden istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri.
Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf isteminde ileri sürdüğü hususları tekrar etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, dava konusu taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespitine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası ile 11 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 inci maddesi ile 369 uncu maddesinin birinci fıkrasında yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Arsa niteliğindeki davaya konu taşınmaza 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi uyarınca emsalin üstün ve eksik yönleri belirlenip kıyaslaması yapılarak adil ve hakkaniyete uygun olarak tespit edilen bedelin davalı tarafa ödenmesine, dava konusu taşınmazın davalı adına olan tapu kaydının iptali ile yol olarak terkinine karar verilmesi yerindedir.
3. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukukî ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davacı idare vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun’un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Davacı idare harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
02.04.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.