"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2022/355 Esas, 2022/436 Karar
I. YARGI YERİ BELİRLENMESİNE KONU KARARLAR
A. Antalya 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 13.05.2022 Tarihli ve 2022/203 Esas, 2022/413 Karar Sayılı Kararı
Davalı vekilinin süresinde yetki itirazında bulunduğu, davalının adresinin İstanbul ili ... ilçesinde olduğu bu nedenle davada Büyükçekmece Asliye Hukuk Mahkemelerinin yetkili olduğu gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilmiştir.
B. Büyükçekmece 6. Asliye Hukuk Mahkemesinin 12.12.2022 Tarihli ve 2022/355 Esas, 2022/436 Karar Sayılı Kararı
Sözleşmeden doğan davaların, sözleşmenin ifa edileceği yer mahkemesinde de açılabileceği, buna göre sözleşmenin konusunun para borcu olduğu hallerde alacaklının ödeme zamanındaki yerleşim yerinin, parça borcu olması halinde ise sözleşmenin kurulduğu sırada asıl borç konusunun bulunduğu yerin de yetkili mahkeme olacağı, parça borcunun tek olan belirli bir malın taahhüt edilmesi olduğu, parça borcunun söz konusu olabilmesi için tüm niteliklerinin eldeki somut uyuşmazlık yönünden il, ilçe, mahalle, ada, parsel, bağımsız bölüm bilgilerinin bildirilmesi gerektiği, ancak sözleşmede sadece proje adı ve dairenin iki artı bir olduğuna yer verildiği için bunun cins borcu hatta yükleniciden alınmasına göre şahsi hak alacağının temliki şeklinde değerlendirilmesi gerekeceği, yani parça borcunun ifa yerine göre yetki tayininin olanaklı olmadığı, eldeki davada davacı para alacağını talep etmesine ve sözleşmeye dayanmasına göre alacaklının ödeme zamanındaki yerleşim yeri de yetkili olduğu, davacının dava tarihi itibarıyla yerleşim yeri olan Antalya 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin para borçlarında ifa yeri kurallarına göre yetkili olduğu, davalı tarafın genel yetki kuralın dayalı yetki itirazının yerinde olmadığı gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilmiştir.
II. GEREKÇE
A. Uyuşmazlık
Uyuşmazlık, haricen taşınmaz satış sözleşmesinden kaynaklanan alacak davasında yetkili mahkemenin belirlenmesi istemine ilişkindir.
B. İlgili Hukuk
1. Farklı bölge adliye mahkemelerinin yargı çevresinde kalan ilk derece mahkemeleri ile bölge adliye mahkemeleri arasındaki yetki ve görev uyuşmazlıklarının giderilmesi isteminin hukuki dayanağı, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 21 ve 22 nci maddeleri ile 5235 sayılı Adlî Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yetkileri Hakkında Kanun’un (5235 sayılı Kanun) 36 ncı maddesinin üçüncü fıkrasında yer alan düzenlemelerdir.
2. 6100 sayılı Kanun’un “Genel yetkili mahkeme” başlıklı 6 ncı maddesi şöyledir:
“Genel yetkili mahkeme, davalı gerçek veya tüzel kişinin davanın açıldığı tarihteki yerleşim yeri mahkemesidir.”
3. 6100 sayılı Kanun’un “Sözleşmeden doğan davalarda yetki” başlıklı 10 uncu maddesinin şöyledir: “Sözleşmeden doğan davalar, sözleşmenin ifa edileceği yer mahkemesinde de açılabilir.”
4. 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun (6098 sayılı Kanun) “İfa yeri” başlıklı 89 uncu maddesi şöyledir:
“Borcun ifa yeri, tarafların açık veya örtülü iradelerine göre belirlenir. Aksine bir anlaşma yoksa, aşağıdaki hükümler uygulanır;
1. Para borçları, alacaklının ödeme zamanındaki yerleşim yerinde,
2. Parça borçları, sözleşmenin kurulduğu sırada borç konusunun bulunduğu yerde,
3. Bunların dışındaki bütün borçlar, doğumları sırasında borçlunun yerleşim yerinde, ifa edilir.
Alacaklının yerleşim yerinde ifası gereken bir borcun doğumundan sonra alacaklının yerleşim yerini değiştirmesi sebebiyle ifa önemli ölçüde güçleşmişse borç, alacaklının önceki yerleşim yerinde ifa edilebilir.”
C. Değerlendirme
1. 6100 sayılı Kanun'un 6 ncı maddesi gereğince bir davada genel yetkili mahkeme, davalının yerleşim yerinin bulunduğu yer mahkemesidir. Aynı Kanun'un 10 uncu maddesinde sözleşmeden doğan davalar için, sözleşmenin ifa edileceği yer mahkemesinin de yetkili olduğu belirtilmiştir ki bu da özel yetkiye ilişkin bir düzenlemedir. Ayrıca 6098 sayılı Kanun'un 89 uncu maddesi uyarınca para alacağına ilişkin davalarda aksi kararlaştırılmadıkça para borcu alacaklının yerleşim yerinde ödenmesi gerektiğinden alacaklının bulunduğu yer mahkemesi de yetkilidir. Dolayısıyla dava, davacının seçimine göre hem genel ve hem de özel yetkili mahkemede açılabilir.
2. Bir davada, birden fazla genel ve özel yetkili mahkeme varsa, davacı bu mahkemelerden birinde dava açmak hususunda bir seçimlik hakka sahiptir. Davacı, davasını bu genel ve özel yetkili mahkemelerden hiçbirinde açmaz ve yetkisiz bir mahkemede açarsa, o zaman seçme hakkı davalılara geçer.
3. Somut olayda, davanın Antalya 1. Asliye Hukuk Mahkemesinde açıldığı, davacının dava tarihi itibariyle yerleşim yeri adresinin Konyaaltı/Antalya olduğu, 6100 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesi uyarınca sözleşmeden doğan davaların sözleşmenin ifa edileceği yer mahkemesinde de açılabileceğinin düzenlendiği, 6098 sayılı Kanun'un 89 uncu maddesi uyarınca ise para alacağına ilişkin davalarda aksi kararlaştırılmadıkça para borcunun alacaklının yerleşim yerinde ifa edileceğinin belirtildiği, bu nedenle alacaklının bulunduğu yer mahkemesi de yetkili olup davacı tercih hakkını bu yönde kullandığından, uyuşmazlığın Antalya 1. Asliye Hukuk Mahkemesinde görülerek sonuçlandırılması gerekir.
III. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
6100 sayılı Kanun’un 21 ve 22 nci maddeleri ile 5235 sayılı Kanun’un 36 ncı maddesinin üçüncü fıkrası gereğince Antalya 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin YARGI YERİ OLARAK BELİRLENMESİNE,
19.02.2024 tarihinde oy birliğiyle kesin olarak karar verildi.