"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ: İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/1503 Esas, 2023/2187 Karar
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ: Aliağa 1. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2022/217 Esas, 2023/190 Karar
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescili, yol olarak tapudan terkini davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davacı idare vekili ile davalı tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurularının kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak, davanın yeniden görülmesi için dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesinin kaldırma kararı üzerine yargılama yapan İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davacı idare vekili ile davalı tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince davacı idare vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı idare vekili tarafından temyiz, davalı vekili tarafından katılma yoluyla temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; İzmir ili, Aliağa ilçesi, Güzelhisar Mahallesi 77 parsel (yeni 240 ada 72 parsel) sayılı taşınmazın 12.669,47 m2lik kısmının kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescilini, yol olarak tapudan terkinini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı, usulüne uygun tebligata rağmen cevap dilekçesi sunmamıştır.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne ve kamulaştırma bedelinin tespiti ile işbu bedelden, acele el koyma bedelinin mahsup edilmesi suretiyle tespit ve depo edilen fark bedelin ilk kararla hüküm altına alınan kısmına davanın dört ay içinde sonuçlandırılmadığı gözetilerek bu sürenin bitiş tarihi olan 05.04.2021 tarihinden ilk karar tarihi olan 02.08.2021 tarihine kadar; son karar ile hüküm altına alınan kısmına ise 05.04.2021 tarihinden son karar tarihi olan 30.03.2023 tarihine kadar yasal faiz işletilerek davalıya derhal ödenmesine, dava konusu taşınmazın davalı adına olan tapu kaydının iptali ile yol olarak tapudan terkinine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare vekili istinaf, davalı katılma yoluyla istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; tespit edilen kamulaştırma bedelinin çok yüksek olduğunu, taşınmazın gerçek değerini yansıtmadığını, yüksek oranda objektif değer artışı uygulanmış olmasının doğru olmadığını, davacı idare lehine vekâlet ücretine hükmedilmesi gerektiğini ileri sürerek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasını talep etmiştir.
2. Davalı istinaf dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazın aynı amaçla davacı idare tarafından kamulaştırılması kapsamında iki ayrı dava açıldığını, eldeki dava yönünden taşınmazın yol olarak terkini hususunda verilen kararın hatalı olduğunu, nitekim yolun yapımı aşamasında kamulaştırma planında tadilata gidildiğini, taşınmazın 12.323,24 m2lik kısmının kamulaştırma kapsamı dışında kaldığını, bu hususta davacı idareye müracaatta bulunduğunu, ancak herhangi bir cevap verilmediğini, bu nedenle davaya konu taşınmazın kamulaştırmaya konu 12.323,24 m2lik kısmı için kamulaştırma planının bulunup bulunmadığının sorularak sonucuna göre hüküm tesis edilmesi gerektiğini ileri sürerek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; kuru tarım arazisi niteliğindeki dava konusu taşınmaza 2019 yılı Aliağa İlçe ve Tarım Orman Müdürlüğü verileri esas alınarak gelir metoduna göre % 5 oranında kapitalizasyon faiz oranı ile % 400 oranında objektif değer artışı uygulanmak suretiyle değer biçilmesinde, neticede toplam kamulaştırma bedelinin 1.425.429,17 TL olarak belirlenmesinde ve derhal ödenmesine karar verilmesinde, tespit edilen kamulaştırma bedelinden acele el koyma bedelinin mahsubu suretiyle fark bedele davanın dört ay içerisinde sonuçlandırılmadığı gözetilerek bu sürenin bitiş tarihinden itibaren yasal faiz uygulanmasında usul ve kanuna aykırılık görülmediği gerekçesiyle, davacı idare vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz, davalı vekili ise katılma yoluyla temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ederek kararın bozulmasını talep etmiştir.
2. Davalı vekili temyiz dilekçesinde özetle; davalının yasal süre içerisinde katılma yoluyla istinaf başvurusunda bulunmasına rağmen, istinaf mahkemesince davalının istinaf başvurusunun incelenmediğini, sadece davacı idare vekilinin istinaf başvurusu yönünden inceleme yapıldığını, davalının istinaf başvurusuna dair eksik harç ve giderleri ikmal etmesi için yazılı olarak bildirim yapılması, bildirim üzerine verilen sürede harçları tamamlamaması halinde başvurunun yapılmamış sayılmasına karar verilmesi gerekirken, yerel mahkemece herhangi bir bildirim yapılmaksızın davalının başvurusunun işleme alınmadığını, açık bir hak ihlalinin söz konusu olduğunu ileri sürerek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, dava konusu taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun ( 6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 6100 sayılı Kanun'un 359 uncu maddesi.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre, davacı idare vekilinin tüm, davalı vekilinin aşağıdaki paragrafın kapsamı dışındaki temyiz itirazları bozma nedenine göre bu aşamada incelenmemiştir.
3. Dosyadaki bilgi ve belgelerden; İlk Derece Mahkemesince verilen karara karşı, davacı idare vekili ile davalı tarafından süresinde istinaf başvurusunda bulunulduğu; ancak Bölge Adliye Mahkemesince davalının istinaf başvurusu hakkında herhangi bir inceleme yapılmadığı, olumlu ya da olumsuz bir karar verilmediği anlaşılmıştır.
4. Bu itibarla; davalının istinaf başvurusu hakkında bir incelemeyi içermeyen Bölge Adliye Mahkemesi kararı usul ve kanuna aykırı olup, bozmayı gerektirir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Davalının temyiz itirazının kısmen kabulü ile temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
2. Bozma nedenine göre davacı idare vekilinin tüm, davalı vekilinin diğer temyiz itirazlarının bu aşamada incelenmesine yer olmadığına,
Davalıdan peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgilisine iadesine, davacı idare harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına,
Dosyanın 6100 sayılı Kanun'un 373 üncü maddesinin ikinci fıkrası uyarınca kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
07.05.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.