"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ: Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2021/2415 Esas, 2022/3859 Karar
DAVA TARİHİ: 23.11.2016
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ: Cizre 1. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2020/225 Esas, 2021/357 Karar
Taraflar arasında 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescili davasında davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine Bölge Adliye Mahkemesince başvuruların kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak, davanın yeniden görülmesi için dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesinin kaldırma kararı üzerine yeniden yargılama yapan İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; ... ili, ...ilçesi, ...köyü 111 ada 7 parsel sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespitini ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı taraf cevap dilekçesi ibraz etmemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne ve kamulaştırma bedelinin tespiti ile davalı tarafa ödenmesine, dava konusu taşınmazın davalılar adına olan tapu kaydının iptali ile davacı idare adına tesciline, göl alanında kaldığından tapudan terkinine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1.Davacı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; istinaf mahkemesinin kararı kaldırma sebeplerine aykırı bir şekilde aynı doğrultuda hazırlanan raporun yerel mahkeme tarafından kabul edilmesinin hukuka aykırı olduğunu, dava konusu taşınmaz kuru tarım arazisi olduğundan kapitalizasyon faizinin % 6 olarak alınması gerektiğini, arazi için hesaplanan birim fiyata %25 objektif değer artırıcı unsur da ilave edilerek bedelin yüksek hesaplandığını, davacı idare kendini vekille temsil ettirmesine rağmen idare lehine vekâlet ücretine karar verilmemesinin hukuka aykırı olduğunu belirterek istinaf yoluna başvurmuştur.
2.Davalılar vekili istinaf dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazda düzenli aralıklarla dikilmiş 5-6 yaşlarında nar ve zeytin ağaçları bulunmasına ve meyve ağaçlarının verim çağında olmalarına rağmen bilirkişilerin fidan hesabı yapmasının hatalı olduğunu, bilirkişi raporunda taşınmazın bulunduğu bölgede mutad olarak ekilen münavebe ürünlerine yer verilmediğini, objektif değer artışı ve kapitalizasyon faiz oranının hatalı hesaplandığını belirterek istinaf yoluna başvurmuştur.
C.Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile hükme esas alınan bilirkişi raporunda dava konusu taşınmaz dava tarihi itibarıyla sulu tarım arazisi vasfında kabul edilerek buğday (saman)- karpuz münavebesi ile % 5 oranında kapitalizasyon faiz oranı uygulanarak, Dairenin iade kararı doğrultusunda dava konusu taşınmaz için % 25 oranında objektif değer artışı ile metrekare birim değerinin 11.92 TL olarak hesaplandığı, dava konusu taşınmazın sulanabilir tarım arazisi niteliğinde olduğu, bilirkişi kurulunca 2016 yılı verilerine göre sulanabilir tarım arazisi niteliğindeki taşınmaza net gelirine göre değer biçilmesinin ve bilirkişi kurul raporunda belirtilen taşınmaz özellikleri dikkate alınarak % 25 oranında objektif değer artışı uygulanmasının dosya kapsamına uygun bulunduğu, bu değer üzerinden toplam kamulaştırma bedelinin hesaplanmasında usul ve kanuna aykırılık bulunmadığı belirtilerek taraf vekillerinin istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1.Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazın sulama durumu bulunmadığından kuru tarım arazisi olduğunu, kapitalizasyon faiz oranının % 6 olarak uygulanması gerektiğini, %25 oranında objektif değer artışı ilave edilerek kamulaştırma bedelinin yüksek hesapladığını, münavebe ürünlerinin hatalı seçildiğini, verim miktarlarının yüksek, üretim giderlerinin düşük alındığını belirterek kararı temyiz etmiştir.
2. Davalılar vekili temyiz dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazın kapama meyve bahçesi olduğunu, bilirkişi raporunda taşınmazın bulunduğu bölgede mutat olarak ekilen münavebe ürünlerine yer verilmediğini, buğday samanı fiyatının resmi verilere göre düzenlenmediğini, objektif değer artışının eksik uygulandığını, kapitalizasyon faiz oranının yüksek uygulandığını, taşınmaz üzerinde bulunan yapı bedellerine hükmedilmemesinin hukuka aykırı olduğunu belirterek kararı temyiz etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, dava konusu taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespitine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası ile 11 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 inci maddesi ile 369 uncu maddesinin birinci fıkrasında yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Sulu tarım arazisi niteliğindeki ... ili, ...ilçesi, ...köyü 111 ada 7 parsel sayılı taşınmaza 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendi uyarınca olduğu gibi kullanılması halinde getireceği net geliri üzerinden değer biçilmesi ve tespit edilen bedelin bloke ettirilerek hükmün kesinleşmesi beklenmeden davalı tarafa ödenmesine karar verilmesi yerindedir.
3. Dava konusu taşınmazın hükme esas alınan bilirkişi kurulu raporunda belirtilen özelliklerine ve dosya kapsamına göre uygulanan kapitalizasyon faiz oranı ve objektif değer artış oranı uygun görülmüştür.
4. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukukî nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davacı idare vekilinin tüm, davalılar vekilinin aşağıdaki paragrafın kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
5. Tespit edilen 201.816,92 TL kamulaştırma bedeline dava tarihinden dört ay sonrası olan 24.03.2017 tarihinden ilk karar tarihi olan 14.03.2018 tarihine kadar yasal faiz uygulanması cümlesinin gerekirken bu konuda karar verilmemiş olması bozmayı gerektirir.
Ne var ki bu hatanın giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin ikinci fıkrası hükmü uyarınca İlk Derece Mahkemesi kararının düzeltilerek onanması gerekir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
1. Davacı idare vekilinin tüm, davalılar vekilinin diğer temyiz itirazlarının reddine,
2. Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
3. İlk Derece Mahkemesi kararının hüküm fıkrasına ayrı bir bent olarak "Tespit edilen 201.816,92 TL kamulaştırma bedeline dava tarihinden dört ay sonrası olan 24.03.2017 tarihinden ilk karar tarihi olan 14.03.2018 tarihine kadar geçen süre için yasal faiz uygulanmasına" cümlesinin yazılması suretiyle hükmün DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
Davacı idare harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına, davalıdan peşin alınan temyiz harcının istek hâlinde iadesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
04.04.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.