"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/2896 Esas, 2023/15 Karar
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : Cizre 1. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2022/147 Esas, 2022/760 Karar
Taraflar arasında 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescili davasında davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı ... vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak, davanın yeniden görülmesi için dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesinin kaldırma kararı üzerine yeniden yargılama yapan İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davacı idare ve bir kısım davalılar vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı idare ve bir kısım davalılar vekillerince temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; Şırnak ili, Güçlükonak ilçesi, Dağyeli köyü 116 ada 29 parsel sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespitini ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı taraf cevap dilekçesi ibraz etmemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne ve kamulaştırma bedelinin tespiti ile taşınmazın mülkiyeti ihtilaflı olduğundan ileride tespit olunacak hak sahibine ödenmek üzere üçer aylık vadeli hesapta nemalandırılmasına, kamulaştırma bedeline ilgili dosya kararı kesinleşinceye kadar yasal faiz işletilmesine, dava konusu taşınmazın davalı adına olan tapu kaydının iptali ile davacı idare adına tesciline ve tapudan terkinine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare vekili ve davalılar ... vd. vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; Yerel mahkemece verilen kararda faiz bitiş tarihinin hatalı olduğunu, Cizre Asliye Hukuk Mahkemesinin 2013/721 Esas dosyasının kesinleşmesine kadar değil karar tarihine kadar faiz işletilmesi gerektiğini, dava konusu taşınmazın kuru tarım arazisi vasfında olduğunu ve kapitalizasyon faiz oranının % 6 olarak uygulanması gerektiğini, % 25 oranında objektif değer artışı uygulanarak kamulaştırma bedelinin yüksek belirlendiğini belirterek istinaf yoluna başvurmuştur.
2. Davalılar ... vd. vekili istinaf dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmaz için münavebeye alınan ürünlerin hatalı olduğunu, hükme esas alınan bilirkişi raporunda resmî verilere göre hesap yapılmadığını, kapitalizasyon faiz oranının %4 alınmasının ve objektif değer artışının eksik uygulanmasının hatalı olduğunu ileri sürerek istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile Dairenin iade kararı sonrası İlk Derece Mahkemesince hükme esas alınan bilirkişi raporunda davaya konu taşınmazın dava tarihi itibarıyla sulu tarım arazisi vasfında kabul edilerek buğday (saman)- karpuz münavebesinin uygulandığı, taşınmaza %4 oranında kapitalizasyon faiz oranı uygulandığı, dava konusu taşınmaz için %25 oranında objektif değer artışı uygulanarak metrekare birim değerinin 12,86 TL olarak hesaplandığı, bu metrekare birim değeri üzerinden dava konusu taşınmazdaki irtifak alanları değerlerinin tespit edildiği, Mahkemece de bilirkişi raporundaki miktar üzerinden davanın kabulüne dair karar verildiği, dava konusu taşınmazın sulanabilir tarım arazisi niteliğinde olduğu, bilirkişi kurulunca 2017 yılı verilerine göre ve sulanabilir tarım arazisi niteliğindeki taşınmazlara net gelirine göre değer biçilmesinin ve bilirkişi kurul raporunda belirtilen taşınmaz özellikleri dikkate alınarak %25 oranında objektif değer artışı uygulanmasının dosya kapsamına uygun bulunduğu, davaya konu taşınmaz bakımından 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendi uyarınca net gelir metodu esas alınarak İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü resmi verilerine göre değer biçilmesinde ve bu değer üzerinden toplam kamulaştırma bedelinin hesaplanmasında usul ve kanuna aykırılık bulunmadığı kanaaati ile istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare vekili ve davalılar ... vd. vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ederek kararın bozulmasını talep etmiştir.
2. Davalılar ... vd. vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ederek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, dava konusu taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespitine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası ile 11 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 inci maddesi ile 369 uncu maddesinin birinci fıkrasında yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Sulu tarım arazisi niteliğindek...köyü 116 ada 29 parsel sayılı taşınmazın zemininin 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendi uyarınca olduğu gibi kullanılması halinde getireceği net geliri üzerinden değer biçilmesi ve tespit edilen bedelin mülkiyetin ihtilaflı olduğu anlaşıldığından 3'er aylık vadeli hesapta nemalandırılmasına karar verilmesi yerindedir.
3. Dava konusu taşınmazın hükme esas alınan bilirkişi kurulu raporunda belirtilen özelliklerine ve dosya kapsamına göre uygulanan kapitalizasyon faiz oranı ve objektif değer artış oranı uygun görülmüştür.
4. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukukî nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre bir kısım davalılar vekilinin tüm, davacı idare vekilinin aşağıdaki bent kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
5. Dava konusu taşınmaz için belirlenen kamulaştırma bedeline dava tarihinden dört ay sonrası olan 01.10.2017 tarihinden son tarihi olan 07.06.2022 tarihine kadar yasal faiz uygulanması gerekirken mülkiyet ihtilafına ilişkin Cizre Asliye Hukuk Mahkemesinin 2013/721 Esas savıl dosyasının kesinleşme tarihine kadar geçen süre için yasal faiz işletilmesine karar verilmiş olması bozmayı gerektirir.
Ne var ki bu hataların giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin ikinci fıkrası hükmü uyarınca İlk Derece Mahkemesi kararının düzeltilerek onanması gerekir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
1. Bir kısım davalılar vekilinin tüm, davacı idare vekilinin diğer temyiz itirazlarının reddine,
2. Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
3. Davacı idare vekilinin temyiz itirazının kısmen kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararının hüküm fıkrasının (2) numaralı bendinin hükümden çıkarılması, yerine "Dava konusu taşınmaz için belirlenen kamulaştırma bedeline dava tarihinden dört ay sonrası olan 01.10.2017 tarihinden son karar tarihi olan 07.06.2022 tarihine kadar geçen süre için yasal faiz işletilmesine" cümlesinin yazılması suretiyle hükmün DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
Davalılardan peşin alınan temyiz harcının Hazineye irat kaydedilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
18.04.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.