"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Bursa Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/1774 Esas, 2022/2736 Karar
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : Bursa 6. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2021/304 Esas, 2022/37 Karar
Taraflar arasında görülen 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 23 üncü maddesi uyarınca taşınmazın geri alınması istemli davada yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı idare vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı idare vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacılar vekili dava dilekçesinde özetle; Bursa ili, ... ilçesi, ... Mahallesi 3455 ada 34, 35 ve 36 parsel sayılı taşınmazlardaki davacıların hisselerinin davalı idarece belediye hizmet alanı yapmak suretiyle uzlaşma yoluyla kamulaştırıldığını ancak davalı idarece kamulaştırma bedelinin kesinleştiği tarihten itibaren 5 yıl içerisinde kamulaştırma amacına uygun hiçbir işlem yapılmadığını belirterek dava konusu taşınmazlarda ayrı ayrı davacılara ait olan 2/4 hissenin tapu kaydının iptali ile davacılar adına tapuya tesciline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
II. CEVAP
Davalı idare vekili cevap dilekçesinde özetle; açılan davanın haksız ve yasal dayanaktan yoksun olduğunu, talep için hak düşürücü sürenin geçtiğini, sağlıklı kentlerin oluşturulması, kentlerin yaşanılabilirliği ve sürdürülebilirliğinin sağlanması anlamında ve 3194 sayılı İmar Kanunu ve mekânsal planlar yapım yönetmeliği gereği olarak, imar planı kapsamında, bölgede yaşayacak nüfusa yönelik belediye hizmet alanlarının oluşturulmasının zaruri olduğunu, talebin açıkça kötüniyetli olduğunu, usulünce kamulaştırma işlemlerinin uzlaşı yoluyla yürütüldüğünü, davacıların kamulaştırma bedellerini aldıklarını, plan olarak kısıtlanmış alanın tekrar malik olunmasının istenmesinin iyiniyetli açıklamasının bulunmadığını, davaya konu adada komşu tüm parsellerin kamulaştırma işlemlerinin bütçe dahilinde devam ettiğini, belediye hizmet alanında öncelikle tüm parsellerin belediyeleri uhdesine geçirilmesinin gerektiğini, devamla hazırlanan projenin uygulama alanı bulacağını, tüm bu sebeplerden ötürü usul ve kanuna aykırı olarak haksız açılan davanın reddini ve yargılama gideri ve vekâlet ücretinin davacı tarafa yükletilmesine karar verilmesini mahkememizden talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı idare vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; hak düşürücü sürenin dolduğunu, usulüne uygun olarak uzlaşma görüşmelerinin yapıldığını ve davacıların kamulaştırma bedellerini aldığını, davacıların dava açmakta kötü niyetli olduğunu, dava konusu taşınmazın etrafında bulunan parsellerin 2021-2025 yılları arası 5 yıllık imar programı dahilinde bulunduğunu ve kamulaştırma işlemlerinin devam ettiğini aksi kanaatte olunması halinde ise hesaplanan bedel ve faizin düşük olduğunu, dava tarihine göre değerlendirme yapılması gerektiğini, davalı tarafa vekâlet ücreti hükmedilmesinin hatalı olduğunu belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasına karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile uzlaşma suretiyle dava konusu taşınmazların yol ve belediye hizmet alanı amacı ile kamulaştırıldığı ve kamulaştırılan kısımların 01.07.2015 tarihinde davalı idare adına tapu siciline tescil edildiği, kamulaştırma bedelinin kesinleşme tarihinden itibaren 5 yıl içinde kamulaştırmayı yapan idarece kamulaştırma ve devir amacına uygun hiçbir işlem ve tesisat yapılmamış olduğu, geri alım talebinin şartlarının oluştuğu anlaşılmış olmakla, davacı tarafın uğradığı zararın hükme esas alınan bilirkişi raporuna göre belirlenmesinde bir isabetsizlik bulunmadığı, davanın açılmasına davalının sebebiyet vermesi sebebiyle davacı lehine vekâlet ücretine hükmedilmesinde bir isabetsizlik bulunmadığı gerekçeleriyle davalı idare vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı idare vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürülen istinaf sebeplerini tekrarlayarak temyiz isteminde bulunulmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, 2942 sayılı Kanun'un 23 üncü maddesi uyarınca taşınmazın geri alım istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanun’un (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 22 inci ve 23 üncü maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hakim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davalı idare vekilinin aşağıdaki paragrafın kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. 2942 sayılı Kanun'un 23 üncü maddesinin dördüncü fıkrasında yer alan ''Aynı amacın gerçekleşmesi için birden fazla taşınmaz mal birlikte kamulaştırıldığı takdirde bu taşınmaz malların durumunun bir bütün oluşturduğu kabul edilerek yukarıdaki fıkralar buna göre uygulanır'' hükmü gözetildiğinde birlikte kamulaştırılan her bir taşınmaza ilişkin kamulaştırma işlemlerinin değerlendirilerek son kesinleşen kamulaştırmaya göre değerlendirme yapılması gerekirken sadece dava konusu taşınmazın fiili durumu esas alınarak davanın kabulüne karar verilmesi bozmayı gerektirir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Davalı idare vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Davalı idareden peşin alınan temyiz harcının istenildiğinde iadesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
04.10.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.