"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2022/669 Esas, 2023/4 Karar
I. YARGI YERİ BELİRLENMESİNE KONU KARARLAR
A. Konya 2. Asliye Ticaret Mahkemesinin 30.09.2021 Tarihli ve 2021/188 Esas, 2021/442 Karar Sayılı Kararı
Davalı yanın tacir olmadığı gerekçesiyle görevsizlik kararı verilmiş olup karara karşı davacıların istinaf kanun yoluna başvurması üzerine Konya Bölge Adliye Mahkemesi 6 .Hukuk Dairesinin 17.05.2022 tarihli ve 2022/ 193 Esas , 2022/ 803 Karar sayılı kararıyla somut olayda, davacılar tarafından temlik sözleşmesi uyarınca davalının üzerine düşen edimlerini yerine getirmediğinden bahisle alacak isteminde bulunulduğu, davacıların temlik sözleşmesine konu yaptıkları alacağın borçlusu durumundaki tasfiye halindeki İhlas Finans Kurumu A.Ş.nin bu davada taraf olmadığı gibi, uyuşmazlık konusu alacağında doğrudan doğruya davalının ticari işletmesiyle ilgili olmadığı gerekçesiyle davacıların istinaf başvuru taleplerinin esastan reddine karar verilmiştir.
B. Konya 8. Asliye Hukuk Mahkemesinin 27.10.2022 Tarihli ve 2022/281 Esas, 2022/386 Karar Sayılı Kararı
Davacıların murisi ile davalı arasında temlik sözleşmesi yapıldığı, sözleşmede yetkili mahkemenin açıkça İstanbul mahkemeleri olduğunun belirtildiği, bu yetki sözleşmesinin 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakeme Kanunu döneminde yapılmasından dolayı davacıların tacir olmaması halinde dahi geçerli kabul edileceği gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilmiştir.
C. İstanbul 16. Asliye Hukuk Mahkemesinin 03.01.2023 Tarihli ve 2022/669 Esas, 2023/4 Karar Sayılı Kararı
Taraflar arasındaki sözleşmenin imzalandığı tarihte yürürlükte olan 1086 sayılı Kanun'a göre, sözleşmeden doğan davaların, sözleşmenin ifa edileceği yer mahkemesinde de açılabileceği, yetki sözleşmesinin yapılmış olması, davanın genel veya özel yetkili mahkemelerde açılmasına engel olmadığı, somut olayda Konya Asliye Hukuk Mahkemelerinin de yetkili olacağı, burada seçim hakkının davacıda olduğu gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilmiştir.
II. GEREKÇE
A. Uyuşmazlık
Uyuşmazlık, sözleşmeden kaynaklı alacak istemine ilişkindir.
B. İlgili Hukuk
1. Farklı bölge adliye mahkemelerinin yargı çevresinde kalan ilk derece mahkemeleri ile bölge adliye mahkemeleri arasındaki yetki ve görev uyuşmazlıklarının giderilmesi isteminin hukuki dayanağı, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 21 ve 22 nci maddeleri ile 5235 sayılı Adlî Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yetkileri Hakkında Kanun’un (5235 sayılı Kanun) 36 ncı maddesinin üçüncü fıkrasında yer alan düzenlemelerdir.
2. 6100 sayılı Kanun'un “Genel yetkili mahkeme” başlıklı
6 ıncı maddesinin birinci fıkrası şöyledir:
“Genel yetkili mahkeme, davalı gerçek veya tüzel kişinin davanın açıldığı tarihteki yerleşim yeri mahkemesidir.”
3.6100 sayılı Kanun’un “Sözleşmeden doğan davalarda yetki” başlıklı 10 uncu maddesinin şöyledir: "Sözleşmeden doğan davalar, sözleşmenin ifa edileceği yer mahkemesinde de açılabilir."
4. 6100 sayılı Kanun'un “Yetki sözleşmesi” başlıklı 17 nci maddesi şöyledir:
“Tacirler veya kamu tüzel kişileri, aralarında doğmuş veya doğabilecek bir uyuşmazlık hakkında, bir veya birden fazla mahkemeyi sözleşmeyle yetkili kılabilirler. Taraflarca aksi kararlaştırılmadıkça dava sadece sözleşmeyle belirlenen bu mahkemelerde açılır.”
5. 6100 sayılı Kanun'un "Yetki sözleşmesinin geçerlilik şartları"" başlıklı 18 inci maddesinin birinci fıkrası şöyledir.
" Tarafların üzerinde serbestçe tasarruf edemeyecekleri konular ile kesin yetki hâllerinde, yetki sözleşmesi yapılamaz."
6. 6100 sayılı Kanun'un "Yetki itirazının ileri sürülmesi" başlıklı 19 uncu maddesinin ikinci, üçüncü ve
dördüncü fıkrası şöyledir:
"Yetkinin kesin olmadığı davalarda, yetki itirazının, cevap dilekçesinde ileri sürülmesi gerekir. Yetki itirazında bulunan taraf, yetkili mahkemeyi; birden fazla yetkili mahkeme varsa seçtiği mahkemeyi bildirir. Aksi takdirde yetki itirazı dikkate alınmaz."
"Mahkeme, yetkisizlik kararında yetkili mahkemeyi de gösterir."
"Yetkinin kesin olmadığı davalarda, davalı, süresi içinde ve usulüne uygun olarak yetki itirazında bulunmazsa, davanın açıldığı mahkeme yetkili hâle gelir."
7.6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun (6098 sayılı Kanun) " İfa yeri " başlıklı 89 uncu maddesi şöyledir.
"Borcun ifa yeri, tarafların açık veya örtülü iradelerine göre belirlenir.
Aksine bir anlaşma yoksa, aşağıdaki hükümler uygulanır;
1. Para borçları, alacaklının ödeme zamanındaki yerleşim yerinde,
2. Parça borçları, sözleşmenin kurulduğu sırada borç konusunun bulunduğu yerde,
3. Bunların dışındaki bütün borçlar, doğumları sırasında borçlunun yerleşim yerinde, ifa edilir.
Alacaklının yerleşim yerinde ifası gereken bir borcun doğumundan sonra alacaklının yerleşim yerini değiştirmesi sebebiyle ifa önemli ölçüde güçleşmişse borç, alacaklının önceki yerleşim yerinde ifa edilebilir."
C. Değerlendirme
1. Taraflar arasında uyuşmazlık konusu olmayan Alacağın Temliki Sulh İbra Feragat Sözleşmesinin 5 inci maddesinde sözleşmeden doğacak anlaşmazlılarda İstanbul Mahkemeleri ve İcra Dairelerinin yetkili olduğu kararlaştırılmıştır. Dava, 6100 sayılı Kanun yürürlüğe girdikten sonra, 01.04.2021 tarihinde açılmış olup, sözleşmedeki yetki şartının geçerli olup olmadığı 6100 sayılı Kanun hükümlerine göre belirlenecektir. Sözkonusu Kanun'un Yetki Sözleşmesi başlıklı 17 nci maddesinde "tacirler ve kamu tüzel kişilerinin" sözleşme ile yetkili mahkemeyi belirleyebilecekleri öngörülmüştür. Düzenleme ile gerçek kişilerin korunması amaçlanmış, tacirler veya kamu tüzel kişileri dışındaki gerçek kişilerin, kendi aralarında yetki sözleşmesi yapmaları kabul edilmemiştir. Somut olayda, dosya kapsamından tarafların ikisinin de tacir olmadığı anlaşıldığından sözleşmedeki yetkiye ilişkin düzenlemenin geçerli olmadığı anlaşılmaktadır.
2. Somut uyuşmazlıkta taraflardan her ikisi de tacir veya kamu tüzel kişisi olmadığından yetki şartının geçerli olmadığı, davacıların yerleşim yeri adreslerinin Selçuklu/Konya ve Meram/Konya olduğu, 6098 sayılı Kanun'un 89 uncu maddesi uyarınca para alacağına ilişkin davalarda aksi kararlaştırılmadıkça para borcunun alacaklının yerleşim yerinde ödenmesi gerektiğinden alacaklıların bulunduğu yer mahkemesi de yetkili olup davacılar tercih hakkını bu yönde kullandığından, uyuşmazlığın Konya 8. Asliye Hukuk Mahkemesinde görülerek sonuçlandırılması gerekir.
III. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
6100 sayılı Kanun’un 21 ve 22 nci maddeleri ile 5235 sayılı Kanun’un 36 ncı maddesinin üçüncü fıkrası gereğince Konya 8. Asliye Hukuk Mahkemesinin YARGI YERİ OLARAK BELİRLENMESİNE,
11.03.2024 tarihinde oy birliğiyle kesin olarak karar verildi.