"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ: Sakarya Bölge Adliye Mahkemesi 4. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/1283 Esas, 2023/1677 Karar
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ: Düzce 2. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2020/356 Esas, 2021/477 Karar
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma konusu daimi ve geçici irtifak hakkı bedelinin tespiti ve bu hakkın kullanım hakkının davacı idare adına tescili davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davacı idare vekili ve davalı ... vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı idare vekili tarafından temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; ...Mahallesi 1385, 1386 ve 2502 parsel sayılı taşınmazlarda kamulaştırma konusu daimi ve geçici irtifak hakkı bedelinin tespiti ve bu hakkın davacı idare adına tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı ... vekili cevap dilekçesinde özetle; gerek irtifak alanında ve gerekse irtifak dışı alanda meydana gelebilecek değer azalmalarının nazara alınmasını, buna göre objektif, gerçek ekonomik koşulları karşılayan ve hakkaniyete uygun bir irtifak bedeli tespit edilerek hissesi oranında davalı müvekkiline ödenmesine karar verilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne, kamulaştırma konusu daimi ve geçici irtifak hakkı bedelinin tespiti ile bu hakkın davacı idare adına tesciline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare vekili ve davalı ... vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; acele el koyma dosyasında alınan bilirkişi raporu ile işbu dosyada alınan bilirkişi raporu arasında çelişki olduğunu, meyvesiz ağaçlara ve süs bitkilerine fahiş bedel belirlendiğini, kapitalizasyon faiz oranının hatalı alındığını, kapitalizasyon faiz oranı belirlenirken kullanılan kriterlerin tekrar objektif değer artışı oranı belirlenirken de kullanılmasının hatalı olduğunu, sökülen ağaçların taşınmazın maliklerine iade edilmesine rağmen, ağaçlar kendilerine teslim edilmemiş gibi en kaz bedeli düşülmemesinin hatalı olduğunu, müvekkili kurum lehine vekâlet ücretine hükmedilmesi gerektiğini belirterek kararı istinaf etmiştir.
2. Davalı ... vekili istinaf dilekçesinde özetle; bilirkişi raporunda hatalı olarak 2504 parselin hat üzerinde bulunmadığı, bunun yerine 2502 sayılı parselin kamulaştırıldığı şeklinde tespitler yapılmasının hatalı olduğunu, belirlenen kamulaştırma bedelinin düşük olduğunu, bilirkişi raporunda irtifak kamulaştırması hesaplama yönteminin hatalı yapıldığını, doğalgaz boru hattı parselin tam ortasından geçtiğini, taşınmazların değer kaybı oranının düşük hesaplandığını, dava konusu taşınmazların kapama fındık bahçesi olarak vasıflandırıldığını ve üzerindeki zarar gören fındık ocaklarının maddi değerinin belirlenmesinde kaim değer yöntemi ile hesaplama yapıldığını, bu hesaplamaların Yargıtay kararlarında belirtilen usul ve yöntemlere göre yapılmadığını belirterek kararı istinaf etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile arazi niteliğindeki taşınmazlara olduğu gibi kullanılması halinde getireceği net gelir üzerinden değer biçilmesinin kanuna uygun olduğu, dava konusu taşınmazların niteliği ve konumuna göre kapitalizasyon faizi ile objektif değer artırıcı unsur oranlarının yerinde olduğu, belirlenen kamulaştırma bedelinin adil ve hakkaniyete uygun olduğu, davalı ... vekilinin dava konusu taşınmazın 2502 parsel olduğu yönündeki itirazının incelenmesinde; fen bilirkişisinin 09.12.2020 tarihli rapor ve 25.03.2021 tarihli ek raporunda, dava dilekçesinde ve dosyada mevcut kamulaştırma planında 2504 numaralı parsel olarak belirtilen taşınmaz yerine mahallinde ve Kadastro Müdürlüğünün teknik arşivinde yapılan incelemede Konuralp Mahallesi 2502 numaralı parsel sayılı taşınmazın kamulaştırıldığı, kamulaştırma planına parsel numarasının hatalı olarak 2504 yazıldığının belirlendiği, davaya konu edilen parselin 2502 parsel sayılı taşınmaz olduğu anlaşılmakla, 2502 parsel sayılı taşınmaz hakkında hüküm verilmesinde de bir isabetsizlik bulunmadığı, davalı taraf davanın açılmasına sebebiyet vermediğinden davacı idare lehine vekâlet ücretine hükmedilmemesinde bir isabetsizlik olmadığı, İlk Derece Mahkemesi tarafından kurulan hükmün usul ve kanuna uygun olduğu anlaşıldığından istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü itirazlarını tekrar ederek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, ... olarak davacı idare ile davalı tapu malikleri arasındaki kamulaştırma konusu daimi ve geçici irtifak hakkı bedelinin tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası, 11 inci ve 12 nci maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Arazi niteliğindeki taşınmazlara 2942 sayılı Kanun’un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendi uyarınca net geliri esas alınarak değer biçilmesine ve aynı Kanun'un 11 inci maddesinin son fıkrası uyarınca taşınmazların malın niteliği, tamamının yüzölçümü, geometrik durumu ve boru hattı güzergahı dikkate alınarak değer düşüklüğü oranı belirtilmek suretiyle daimi ve geçici irtifak hakkı karşılığının tespit edilmesi yerindedir.
3. Dava konusu taşınmazların hükme esas alınan bilirkişi kurulu raporunda belirtilen özelliklerine ve dosya kapsamına göre uygulanan kapitalizasyon faiz oranı, objektif değer artış oranı ve değer düşüklüğü oranı uygun görülmüştür.
4. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin 12055/17 numaralı başvuru sonucu verilen 23.10.2018 tarihli kararı ve Anayasa Mahkemesinin 2016/9364 başvuru numaralı, 01.06.2019 tarihli ve 30791 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan kararı da göz önüne alınarak, davanın niteliği gereği davacı idare lehine vekalet ücretine hükmedilmemesinde hukuka aykırı bir yön görülmemiştir.
5. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukukî ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davacı idare vekilinin yerinde bulunmayan temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun’un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Davacı idareden peşin alınan temyiz harcının Hazineye irat kaydedilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
02.05.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.