"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Ticaret Mahkemesi
SAYISI : 2023/688 Esas, 2023/609 Karar
I. YARGI YERİ BELİRLENMESİNE KONU KARARLAR
A. Söke 1. Asliye Hukuk (Asliye Ticaret Mahkemesi sıfatıyla) Mahkemesinin 20.09.2021 Tarihli ve 2018/527 Esas, 2021/512 Karar Sayılı Kararı
Hâkimler ve Savcılar Kurulu Genel Kurulunun 07.07.2021 tarihli 608 sayılı kararı kararında Adalet Bakanlığı Personel Genel Müdürlüğü'nün yeni kurulan Aydın Asliye Ticaret Mahkemesi'nin yargı çevresinin belirlenmesi teklifine ilişkin verilen kararda Aydın Asliye Ticaret Mahkemesi'nin yargı çevresinin Aydın ilinin mülki sınırları olduğu ve Söke ilçesinin Aydın ilinin mülki sınırları içerisinde olduğu anlaşılmakla bu dava konusunun görev itibarıyla Asliye Ticaret Mahkemesi görev alanına girdiği ve belirtilen karar doğrultusunda mahkeme görevsiz kaldığı gerekçesiyle mahkemenin görevsizliği nedeniyle devrine karar verilmiştir.
B. Aydın Asliye Ticaret Mahkemesinin 25.10.2023 Tarihli ve 2023/688 Esas, 2023/690 Karar Sayılı Kararı
Hâkimler ve Savcılar Kurulu'nun 07.07.2021 tarih ve 608 sayılı kararının taraflar arasındaki uyuşmazlığın gerçekleşmesi tarihinden önce açılmış olan bu ticari davada doğal hakimlik ilkesi gereğince uygulama yeri olmadığı, yine Hâkimler ve Savcılar Kurulu'nun ilgili kararında da açıkça bu kararın 01.09.2021 tarihinden itibaren uygulanmasına denilmek suretiyle bu tarihten önce açılmış ticari davaların bu belirleme kapsamı dışında tutulduğu ve ilgili kararda doğal hakimlik ilkesinin gözetildiği de açık olduğu, dava açmanın yargılama hukukuna ilişkin en önemli sonuçlarından biri davanın açılması anında görevli ve yetkili olan mahkemenin artık sabit hale gelmesi olduğu, bu ilkeye göre sonradan ortaya çıkan değişiklikler görevi ve yetkiyi etkilemeyeceği, bu çerçevede ortaya çıkan ikinci önemli sonuç da mahkemenin davayı inceleme zorunluluğunun doğması olduğu, nitekim yasa değişikliklerinde dahi ayrı ve açık bir geçiş hükmü yoksa mahkemeler görevsizlik kararı vererek ellerinde derdest bulunan dosyaları yeni kurulan mahkemeye gönderilemeyeceği, yerel mahkemenin kararına dayanak Hâkimler ve Savcılar Kurulu Genel Kurulu kararında yargı çevresinin belirlenmesine ilişkin kararın 01.09.2021 tarihinden itibaren uygulanmasına karar verildiği, Hâkimler ve Savcılar Kurulu Genel Kurulu kararında görülmekte olan davaların devri ile ilgili bir düzenlemenin bulunmadığı, söz konusu genel kurul kararının görülmekte olan davaların da devredilmesi gerektiği şeklinde yorumlanarak kapsamının genişletilemeyeceği gerekçesiyle görevsizlik kararı verilmiştir.
II. GEREKÇE
A. Uyuşmazlık
Uyuşmazlık, trafik kazası sonucu oluşan cismani zarar nedeniyle, işgöremezlik tazminatı ve manevi tazminat istemine ilişkindir.
B. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) “Yargı yeri belirlenmesini gerektiren sebepler” başlıklı 21 inci maddesi şöyledir:
“Aşağıdaki hâllerde, davaya bakacak mahkemenin tayini için yargı yeri belirlenmesi yoluna başvurulur:
a) Davaya bakmakla görevli ve yetkili mahkemenin davaya bakmasına herhangi bir engel çıkarsa.
b) İki mahkeme arasında yargı çevrelerinin sınırlarının belirlenmesi konusunda bir tereddüt ortaya çıkarsa.
c) İki mahkeme de görevsizlik kararı verir ve bu kararlar kanun yoluna başvurulmaksızın kesinleşirse.
ç) Kesin yetki hâllerinde, iki mahkeme de yetkisizlik kararı verir ve bu kararlar kanun yoluna başvurulmaksızın kesinleşirse.”
2. 6100 sayılı Kanun’un “İnceleme yeri” başlıklı 22 inci maddesinin ikinci fıkrası şöyledir:
“İki mahkemenin aynı dava hakkında göreve veya yetkiye ilişkin olarak verdikleri kararlar kanun yoluna başvurulmaksızın kesinleştiği takdirde, görevli veya yetkili mahkeme, ilgisine göre bölge adliye mahkemesince veya Yargıtayca belirlenir.”
C. Değerlendirme
Hâkimler ve Savcılar Kurulu Genel Kurulu’nun 07.07.2021 tarihli ve 608 sayılı kararıyla Aydın Asliye Ticaret Mahkemesi yargı çevresinin Aydın ilinin mülki sınırları yargı çevresi olarak belirlendiği, davanın 19.10.2006 tarihinde açıldığı, 07.07.2021 tarihli ve 608 sayılı kararda derdest dosyaların devredileceği yönünde bir ibare bulunmadığı anlaşıldığından, dosyanın Söke 1. Asliye Hukuk Mahkemesince (Asliye Ticaret Mahkemesi sıfatıyla) görülerek sonuçlandırılması gerektiği anlaşılmakta ise de; dosya kapsamından, iki mahkeme arasında gerçek anlamda karşılıklı olarak verilmiş bir görevsizlik veya yetkisizlik kararı bulunmamakta olup, Söke 1. Asliye Hukuk Mahkemesince (Asliye Ticaret Mahkemesi sıfatıyla) verilen kararın devir karar niteliğinde olduğu anlaşıldığından yargı yeri belirlenmesi koşulları bulunmayan dosyanın mahalline iadesine karar vermek gerekmiştir.
III. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Dosyanın mahkemesine gönderilmek üzere mahalline İADESİNE,
11.03.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.