"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ: İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/1588 Esas, 2023/2008 Karar
DAVA TARİHİ: 20.12.2017
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ: ... 4. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2021/99 Esas, 2023/84 Karar
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ile kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescili davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak, davanın yeniden görülmesi için dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesinin kaldırma kararı üzerine yeniden yargılama yapan İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davacı idare, davalılar, feri müdahil ... ve... Havalandırma Klima ve İnşaat San. Tic. Ltd. Şti. vekilleri tarafından istinafı üzerine Bölge Adliye Mahkemesince başvuruların esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı idare, davalılar, feri müdahil ... ve... Havalandırma Klima ve İnşaat San. Tic. Ltd. Şti. vekillerince temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verilmiştir.
Davalılar vekilince temyiz incelemesinin duruşmalı olarak yapılmasının istenilmesi üzerine, işin duruşmaya tâbi olduğu anlaşılmış ve duruşma için 11.06.2024 günü tayin edilerek taraflara tebligat gönderilmiştir.
Duruşma günü davalılar ve bir kısım feri müdahil vekili Avukat ... gelmiş, davacı idare vekili ve diğer feri müdahil vekili duruşmaya katılmamıştır.
Duruşmaya başlanarak hazır bulunan avukatın sözlü açıklamaları dinlendikten sonra duruşmaya son verildi.
Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; İstanbul ili, ... ilçesi, ... Mahallesi 15738 parsel sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tapuya tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalılar vekili cevap dilekçesinde özetle; davalıların dava konusu taşınmazın maliki olduğunu, kıymet takdir raporundaki bedeli kabul etmediklerini, kıymet takdir raporundaki değerin taşınmazın gerçek değerinden çok düşük olarak hesaplandığını, dava konusu taşınmazın çok kıymetli konumda bulunduğunu ve arsa vasfında olduğunu beyanla, belirlenecek kamulaştırma bedeline dava tarihinden itibaren kamu alacakları için öngörülen en yüksek faiz uygulanmak sureti ile işlemiş faizi ile birlikte davalılara ödenmesine karar verilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne, kamulaştırma bedelinin tespiti ve dava konusu taşınmazın davalılar adına olan tapu kaydının iptali ile davacı idare adına tesciline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare, davalılar ve bir kısım feri müdahil vekillerince istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; takdir edilen kamulaştırma bedelinin fahiş belirlendiğini, müdahiller için belirlenen bedelin çok yüksek olduğunu ileri sürerek kararı istinaf etmiştir.
2. Davalılar ve bir kısım feri müdahil vekili Avukat ... istinaf dilekçesinde özetle; tespit edilen bedelin düşük olduğunu, % 40 düzenleme ortaklık payı kesintisi yapılmasının hatalı olduğunu, emsal seçimi ve değerlendirmesinin hatalı yapıldığını, yapı grubunun hatalı belirlendiğini, asli müdahile ait fırının yenisinin bedelinin tespit edilmesi gerektiğini bilirkişi raporunda tespit edilen değerin taşınmazın gerçek değeri olmadığını, faiz hükmünün hatalı kurulduğunu ileri sürerek gerçek değerin tespit edilmesi gerektiğini ileri sürerek kararı istinaf etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; arsa niteliğindeki taşınmaza emsal karşılaştırması yapılarak zeminine; resmi birim fiyatları esas alınıp yıpranma payı düşülerek yapıya değer biçilmesinin 2942 sayılı Kanu'nun değerlendirmeye ilişkin hükümlerine aykırılık teşkil etmediği, taşınmazın bilirkişi raporunda belirlenen niteliğine göre kamulaştırma bedelinin adil ve hakkaniyete uygun olduğu, müdahale talep eden The Mob Tasarım Uygulama Ltd. Şti.'nin davaya konu kamulaştırma nedeniyle oluştuğu iddia edilen zararı arasında illiyet bağı kurulamadığından bu şirketin ispatlanamayan zararına yönelik bedel talebinin reddine dair Mahkeme kararının yerinde olduğu, Mahkemece iade kararı gereğince inceleme ve işlem yapıldığı, böylece Mahkeme kararında usul ve esas yönünden hukuka aykırılık bulunmadığı anlaşıldığından istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare, davalılar ve bir kısım feri müdahil vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar etmiş; ayrıca ilk kararda üçer aylık hesaba bloke edilmesine karar verilen fark bedellere mükerrer olarak faiz ödenmesine karar verilmesinin hatalı olduğunu belirterek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
2. Davalılar ve bir kısım ferî müdahil vekili Avukat ... temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar etmiş; ayrıca Anayasa Mahkemesinin 01.08.2023 tarihli ve 32266 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan kararı ile 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin dokuzuncu fıkrasının iptal edildiği gözetilerek iptal gerekçesine göre kamulaştırma bedelinin enflasyon nedeniyle yitirdiği değerin karşılanması gerektiğini ileri sürerek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, dava konusu taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespitine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesi
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Arsa niteliğindeki dava konusu taşınmaza 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi uyarınca emsalin üstün ve eksik yönleri belirlenip kıyaslaması yapılarak zeminine; üzerinde bulunan yapıya resmi birim fiyatları esas alınıp yıpranma payı düşülerek değer biçilmesinde ve taşınmaz üzerinde bulunan yapıda davalı ...'a ait makine ve teçhizattan taşınması mümkün olanların demontaj, nakliye ve montaj bedeline, taşınması mümkün olmayanların amortisman payı düşülmek suretiyle bedellerine hükmedilmesinde bir isabetsizlik görülmemiştir.
3. Davacı ile davalılar vekillerinin temyiz dilekçelerinde ayrıca ileri sürdükleri faize ilişkin temyiz itirazlarına yönelik istinaf başvuruları bulunmadığından ve Bölge Adliye Mahkemesince 6100 sayılı Kanun'un 355 inci maddesi uyarınca istinaf sebepleri ile sınırlı olarak inceleme yapıldığından ve istinaf sebebi olarak ileri sürülmeyen bir konunun temyiz yolunda ileri sürülmesi hâlinde incelenmesi mümkün olmadığından temyiz sebebi ile ilgili olarak değerlendirme yapılmamıştır.
4. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davacı idare, davalılar ve bir kısım ferî müdahil vekillerinin aşağıdaki paragrafların kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
5. Dava konusu taşınmaz üzerindeki yapıda davalı ... İnşaat San. Tic. Lmt. Şti.'ye ait makine ve teçhizattan taşınması mümkün olanların demontaj, nakliye ve montaj bedeline; makine ve teçhizattan taşınması mümkün olmayanların bedeline hükmedilmesi yöntem itibari ile yasa hükümlerine uygun ise de, denetime imkân vermeyecek şekilde ve gerekçesi açıklanmadan taşınması mümkün olmayanlara ait kamulaştırma bedeline ayrıca yeni taşınacak işyerinin atölye/ofis kısmı için yapılması gerekli tadilat/işlemler maliyetlerinin eklenmesi doğru değildir.
6. Bölge Adliye Mahkemesinin kaldırma kararı ile hüküm ortadan kalktığı halde infazda da tereddüt uyandıracak şekilde bedeline hükmedilen taşınmazlarda davalı paylarının iptali ile davacı idare adına tesciline karar verilmemesi doğru olmadığı gibi; Mahkemece ilk kararla davalılara ödenmesine hükmedilen bedele ilişkin olarak dava 4 ay içinde sonuçlanmadığından dava tarihinden 4 ay sonrasından ilk karar tarihine kadar yasal faize hükmedilmemesi bozmayı gerektirir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Taraf vekillerinin diğer temyiz itirazlarının reddine,
2. Taraf vekillerinin temyiz itirazlarının kısmen kabulü ile temyiz olunan İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
3. İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Davalılar kendisini vekil ile temsil ettirdiğinden 21.09.2023 tarihinde yürürlüğe giren Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi gereğince belirlenen 17.100,00 TL duruşma vekâlet ücretinin davacı idareden alınarak davalılara ödenmesine,
Taraflardan peşin alınan temyiz harçlarının istek hâlinde iadesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
11.06.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.