"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/2983 Esas, 2022/3541 Karar
KARAR : Yeniden esas hakkında verilen karar
İLK DERECE MAHKEMESİ : Nazilli 2. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2019/470 Esas, 2022/310 Karar
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın ... Organize Sanayi Bölgesi adına tescili davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesince, İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak davanın yeniden görülmesi için dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesinin kaldırma kararı üzerine yargılama yapan İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın dahili davalı ... Yem Gıda Hay. Tar. Ür. Tur. San. Tic. A.Ş. vekili ile müdahil vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvuru talebinin kısmen kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı dahili davalı ... Yem Gıda Hay. Tar. Ür. Tur. San. Tic. A.Ş. vekili tarafından temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verilmiştir.
Dahili davalı vekilince temyiz incelemesinin duruşmalı olarak yapılmasının istenilmesi üzerine, işin duruşmaya tâbi olduğu anlaşılmış ve duruşma için 07.11.2023 günü tayin edilerek taraflara tebligat gönderilmiştir.
Duruşma günü dahili davalı vekilleri Avukat ... ile yetki belgesine istinaden Avukat ... gelmiş, diğer davalı, fer'î müdahil ve davacı idare vekilleri duruşmaya katılmamıştır.
Duruşmaya başlanarak hazır bulunan avukatların sözlü açıklamaları dinlendikten sonra duruşmaya son verildi.
Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; Aydın ili, ... ilçesi, Ortakçı Mahallesi 2504 parsel sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın ... Organize Sanayi Bölgesi adına tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde özetle; müvekkili aleyhine Kuyucak Asliye Hukuk Mahkemesinde açılan 2010/15 Esas, 2012/180 Karar sayılı hükmü ile müvekkilinin Aydın ili, ... ilçesi, Ortakçı Mahallesi, Azaklık mevkii 2504 parsel sayılı taşınmazın mülkiyetini kaybettiğini, bu nedenle de açılan haksız davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
2. Dahili davalı ... Yem Gıda Hay. Tar. Ür. Tur. San. Tic. A.Ş. vekili cevap dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazın tapusunun iptali için Kuyucak Asliye Hukuk Mahkemesinin 2010/15 Esas sayılı dosyası ile dava açıldığını, açılan davanın yapılan yargılaması sonunda tapunun iptaline karar verilerek taşınmazın şirket adına tesciline karar verildiğini ve verilen kararın Yargıtay aşamasından da geçerek kesinleştiğini; ancak tapuda işlem yapılmadığından tapu kaydında malik görülen davalı ... adına dava açıldığını, kamulaştırma bedelinin tespiti talep edilen dava konusu 2504 parsel sayılı taşınmazın boş alan olarak belirtilerek kıymet takdiri yapıldığını, ancak taşınmaz üzerinde faaliyette bulunan yem fabrikası kurulu olduğunu, tapu kayıtlarında da teferruat listesinin mevcut olduğunu, davacı idarece istimlak bedelinin tespiti ve tapu iptali ile tescil davası açılmasının her şeyden evvel tapu kaydına aykırı olduğu gibi fiili duruma da aykırı olduğunu, bu nedenle de davacı idarece yapılan kıymet takdirinin son derece düşük olduğunu belirterek taşınmazın gerçek değerinin belirlenmesi için keşif ve bilirkişi incelemesi yapılmasını talep etmiştir.
3. Müdahil Olma Talebinde Bulunan ... Fonu A.Ş. vekili dilekçesinde özetle; müvekkili kurumun dava konusu taşınmaz üzerinde 600.000,00 TL bedelli 1. derecede ipotek, 250.000,00 TL bedelli 2. derece ipotek ve 250.000,00 TL bedelli 3. derece ipoteğinin mevcut olduğunu, Ankara 22. İcra Müdürlüğünün 2010/1013 sayılı takip dosyası ile ipoteğin paraya çevrilmesi yoluyla icra takibi başlatıldığını müvekkili şirket açısından oluşabilecek hak kaybı durumlarının önlenmesi bakımından açılan davaya müdahil olarak katılma taleplerinin kabulüne karar verilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne, kamulaştırma bedelinin tespiti ile bu bedelin bloke ettirilerek davalı tarafa derhal ödenmesine, dava konusu taşınmazın davalı adına olan tapu kaydının iptali ile ... Organize Sanayi Bölgesi adına tesciline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde dahili davalı ... Yem Gıda Hay. Tar. Ür. Tur. San. Tic. A.Ş. vekili ile müdahil vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Dahili davalı ... Yem Gıda Hay. Tar. Ür. Tur. San. Tic. A.Ş. vekili istinaf dilekçesinde özetle; kamulaştırma bedelinin çok düşük belirlendiğini, taşınmazın arsa niteliğinde olduğunu, muhdesat bedelinin de düşük hesaplandığını ileri sürerek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
2. Müdahil vekili istinaf dilekçesinde özetle; taşınmaz bedelinin çok düşük hesaplandığını, ilgili icra dosyasında yapılan kıymet takdirinin 754.163,00 TL olarak belirlendiğini ileri sürerek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile arazi niteliğindeki taşınmaza net gelir metoduna göre değer biçilmesinin yöntem itibari ile doğru olduğu gibi taşınmaz üzerinde bulunan yapıların resmî birim fiyatları esas alınıp yıpranma payı düşülerek, ağaçlara ise maktuen değer biçilmesinde ve taşınmazda bulunan makine ve teçhizatın icra dosyası üzerinden satıldığı ve kamulaştırma sırasında zeminde fiilen mevcut olmadığı anlaşıldığından sadece zeminde mevcut muhtesata göre hesaplanma yapılmasında bir isabetsizlik bulunmadığı belirtilerek aynı kamulaştırma planı kapsamında olup, dava konusu taşınmaza bitişik konumda bulunan 1010 parsele ilişkin Yargıtay 5. Hukuk Dairesinin 2019/7189 Esas, 2020/6180 Karar sayılı ilâmı uyarınca % 200 oranında objektif değer artışı uygulanması gerektiği belirtildiğinden taşınmazın dava tarihi itibarıyla İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü verileri uygulanmak suretiyle belirlenen m² birim fiyatına objektif değer artış oranı uygulanmak suretiyle resen yapılan hesaplama sonucu kamulaştırma bedeli tespit edilerek yeniden esas hakkında karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde dahili davalı ... Yem Gıda Hay. Tar. Ür. Tur. San. Tic. A.Ş. vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Dahili davalı ... Yem Gıda Hay. Tar. Ür. Tur. San. Tic. A.Ş. vekili temyiz dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazın arsa niteliğinde olduğunu, istinaf kararında belirtilen parselin dava konusu taşınmaza 300 metre mesafede olduğunu, makine ve techizat bedelinin eklenmemesinin hatalı olduğunu, muhdesatların bedelinin düşük hesaplandığını ileri sürerek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, dava konusu taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespitine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakameleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası ile 11 inci maddesi.
3. 2942 sayılı Kanun'un 12 nci maddesinin birinci ve üçüncü fıkrası.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Arazi niteliğindeki dava konusu Aydın ili, ... ilçesi, Ortakçı Mahallesi 2504 parsel sayılı taşınmaza 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendi uyarınca gelir metodu esas alınarak, üzerindeki yapılara ise aynı maddenin (h) bendi uyarınca resmî birim fiyatları esas alınıp yıpranma payı düşülerek, ağaçlara ise maktuen değer biçilmesinde bir isabetsizlik görülmemiştir.
3. Yargılama sırasında dava konusu taşınmazda bulunan makine ve teçhizatın icra dosyası üzerinden satıldığı ve kamulaştırma sırasında zeminde fiilen mevcut olmadığı anlaşıldığından sadece zeminde mevcut muhtesata göre hesaplanma yapılmasında bir isabetsizlik bulunmadığı anlaşılmıştır.
4. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup, temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Dahili davalı ... Yem Gıda Hay. Tar. Ür. Tur. San. Tic. A.Ş. vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Dahili davalıdan peşin alınan temyiz harcının Hazineye irat kaydedilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
07.11.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.