"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Konya Bölge Adliye Mahkemesi 4. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/1032 Esas, 2022/3243 Karar
KARAR : Yeniden esas hakkında verilen karar
İLK DERECE MAHKEMESİ : Konya 3. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2021/19 Esas, 2022/37 Karar
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescili davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; Konya ili, ... ilçesi, ... Mahallesi 974 ada 75 parsel sayılı taşınmazın 2 nolu bağımsız bölümün kamulaştırma bedelinin tespiti ile kamulaştırılan taşınmazın müvekkili idare adına tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; davacı idarenin kıymet takdir raporunda taşınmazın m² birim fiyatının ve bağımsız bölümün değerinin düşük hesaplandığını, yeniden gerçek bedelin tespit edilmesini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne ve kamulaştırma bedelinin tespiti ile davalıya ödenmesine, dava konusu taşınmazın davalı adına olan tapu kaydının iptali ile kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tesciline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı vekili istinaf başvuru dilekçesinde özetle; yerel mahkemece hükme esas alınan bilirkişi raporunda dava konusu taşınmazın belediye mücavir alanı dahilinde olduğu, belediye ve altyapı hizmetlerinden yararlandığı ve şehrin en önemli turistik ve ticaret aktivitelerinin yoğun olduğu merkezi meydanlara, otellere, bankalara, resmi dairelere, sosyal ve kültürel alanlara yakın olduğu tespit edilmesine rağmen, eksik ve hatalı değerlendirme ile m² birim değerinin olması gereken değerden düşük belirlendiğini, bilirkişi raporuna karşı itirazlarının değerlendirilmediğini ileri sürerek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile arsa niteliğindeki taşınmaza emsal karşılaştırması yapılarak değer biçilmesinin 2942 sayılı Kanun'un değerlendirmeye ilişkin hükümlerine aykırılık teşkil etmediği ve üzerindeki yapının değerinin Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığının yayımladığı Yapı Yaklaşık Birim Maliyetleri Hakkında Tebliğe göre tespit edilmesinde yöntem itibarıyla isabetsizlik görülmediği; ancak aynı taşınmazın ve üzerinde bulunan yapının farklı bağımsız bölümlerinin kamulaştırılmasına ilişkin dava dosyalarında toplam inşaat alanı 481,00 m² olduğu, yapım yılına göre %50 oranında yıpranma payının düşüldüğü, dava konusu taşınmazın arsa bedelinin belirlenmesinde ise emsalden (aynı emsal kullanılarak ) 4,4 kat daha değerli olduğu dikkate alınarak Dairece yapılan hesaplama ile metrekare birim bedelinin tespit edilerek ve yapı bedeli tekrar hesaplanarak kamulaştırma fark bedeli depo ettirilerek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılarak tespit edilen bedel üzerinden yeniden esas hakkında hüküm kurulmuştur.
2. Bölge Adliye Mahkemesinin 28.11.2022 tarihli ve 15.12.2022 tarihli ek kararları ile 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 saylı Kanun) 304 üncü maddesinin birinci fıkrası uyarınca basit yazı ve hesap hataların düzeltilmesine karar vermiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; kıymet takdir raporunda daha yüksek tespit edilen bedele itiraz ettiklerini, ayrıca, tahsis kararındada maddi hata olduğunu ileri sürerek kararın bozulmasını talep etmiştir.
2. Davalı vekili temyiz dilekçesinde özetle ; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ederek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, temel olarak davacı idare ile davalı tapu maliki arasındaki kamulaştırma bedelinin tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Kanun'un 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası, 11 inci maddesinin birinci ve ikinci fıkraları.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Arsa niteliğindeki taşınmazın zeminine 2942 sayılı Kanun’un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi uyarınca emsalin üstün ve eksik yönleri belirlenip kıyaslaması yapılarak; üzerindeki yapılara ise aynı Kanun’un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (h) bendi uyarınca resmi birim fiyatları esas alınıp yıpranma payı düşülerek değer biçilmesi ve tespit edilen bedelin bloke ettirilerek hükmün kesinleşmesi beklenmeden davalı tarafa ödenmesine karar verilmesi yerindedir.
3. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davalı vekilinin tüm, davacı idare vekilinin aşağıdaki paragrafın kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
4. İlk karar ile tespit edilen 116.674,50 TL bu bedele 13.04.2021 tarihinden ilk karar tarihine kadar, fark 22.868,20 TL'ye 13.04.2021 tarihinden Bölge Adliye Mahkemesi karar tarihine kadar faiz işletilerek fark bedelin derhal davalıya ödenmesine karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde hüküm kurulması bozmayı gerektirir.
Ne var ki bu hatanın giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin ikinci fıkrası hükmü uyarınca mahkeme kararının düzeltilerek onanması gerekir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
1. Davalılar vekilinin tüm, davacı idare vekilinin diğer temyiz itirazlarının reddine,
2. Davacı idare vekilinin Bölge Adliye Mahkemesi kararına yönelik temyiz itirazının kısmen kabulü ile Bölge Adliye Mahkemesi kararının hüküm fıkrasının 4 ve 5 inci paragraflarının hükümden çıkarılarak yerine ilk karar ile tespit edilen 116.674,50 TL'ye 13.04.2021 tarihinden ilk karar tarihine kadar, fark 22.868,20 TL'ye 13.04.2021 tarihinden Bölge Adliye Mahkemesi karar tarihine kadar faiz işletilerek fark bedel 22.868,20 TL 'nin derhal davalıya varsa getirileri ile birlikte derhal davalıya ödenmesine, taşınmaz üzerinde varsa haciz, ipotek vb yükümlülüklerin davalıya ödenecek bedele yansıtılmasına, bu hususta ilgili banka şubesine İlk Derece Mahkemesince müzekkere yazılmasına," ibaresinin yazılması suretiyle DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
Davacı idareden peşin alınan temyiz harcının istek halinde iadesine, davalılardan peşin alınan temyiz harcının Hazineye irat kaydedilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
19.10.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.