"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Erzurum Bölge Adliye Mahkemesi 4. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/748 Esas, 2022/2292 Karar
KARAR : Düzeltilerek yeniden esas hakkında verilen karar
İLK DERECE MAHKEMESİ : Erzurum 3. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2021/153 Esas, 2022/82 Karar
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescili davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın bir kısım davalılar vekillerince istinaf edilmesi üzerine Bölge Adliye Mahkemesince başvuruların kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak, davanın yeniden görülmesi için dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesinin kaldırma kararı üzerine yeniden yargılama yapan İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davacı idare ve bir kısım davalılar vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak, düzeltilerek yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı bir kısım davalılar vekilince temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; Erzurum ili, Aziziye ilçesi, ... Mahallesi 5034 parsel sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ile davacı idare adına tesciline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1.Davalı Oğuzhan Özonur cevap dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazın arsa olarak değerlendirilmesi gerektiğini, aynı proje kapsamında 2013 yılındaki kamulaştırma dosyalarının ve emsal satışların dosya arasına alınmasını talep etmiştir.
2.Davalı ... vd vekili cevap dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazın arsa olarak değerlendirilmesi gerektiğini, aynı proje kapsamında 2013 yılındaki kamulaştırma dosyalarının ve emsal satışların dosya arasına alınmasını talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne ve kamulaştırma bedelinin tespiti ile davalılara ödenmesine, dava konusu taşınmazın davalılar adına olan tapu kaydının iptali ile davacı idare adına tesciline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare ve bir kısım davalılar vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1.Davacı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; yerel mahkemenin ayrı ayrı ve nispi vekâlet ücretine hükmetmesinin hatalı olduğunu, kararın faiz alacağı kısmının da hatalı olduğunu beyan ederek kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
2. Davalılar ... vd. vekili istinaf dilekçesinde özetle; İlk Derece Mahkemesinin verdiği kararın hatalı olduğunu, emsalin hatalı tespit edilerek değer tespit edildiğini, düzenleme ortaklık payı kesintisinin yapılmadığını beyan ederek kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
3. Davalı ... vekili istinaf dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazın m² birim fiyatının düşük belirlendiğini, ödenen bedelin hatalı olduğunu beyan ederek kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
4. Davalılar ... vd. vekili istinaf dilekçesinde özetle; bilirkişi raporunun hatalı olduğunu, emsal alınan satışın uygun olmadığını, taşınmazın değerinin düşük olduğunu ileri sürerek kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile arsa niteliğindeki taşınmazın zeminine 2942 sayılı Kanun uyarınca emsalin üstün ve eksik yönleri belirlenip kıyaslama yapılarak m² birim fiyatının 150 TL olarak belirlenmesinde bir isabetsizlik görülmemekle birlikte, dava aynı hukuki sebepten kaynaklandığından davalılara tek vekâlet ücreti verilmesi gerekirken ayrı ayrı vekâlet ücreti verilmesi, belirlenen kamulaştırma bedelinin ilk kararı istinaf eden ve etmeyen davalılara göre davacı idarenin kazanılmış hakkı gözetilerek hüküm kurulması gerektiğinin düşünülmemesi, kaldırma kararından sonra dava konusu taşınmazın belirlenen bedelinin ilk karardan fazla olmasına göre ilk kararı istinaf eden davalıların tapudaki payı oranında bedel depo edilmesi gerekirken tüm fark bedelin istinaf eden davalılar lehine depo edilmesi, hükmedilen tazminat bedellerindeki faiz tarihlerinin yanlış hesaplanması, kısa kararla gerekçeli karar arasında çelişki bulunması, belirlenen kamulaştırma bedelinden acele el koyma dosyasında belirlenen 40.712,05 TL bedelin mahsup edilmeden hüküm kurulmuş olması doğru görülmediğinden Dairece yapılan hesaplamada belirlenen 562.632,00 TL kamulaştırma bedelinin ilk kararda belirlenen 487.614,40 TL bedeli istinaf eden davalıların yeni belirlenen fark bedeli olan 28.913,03 TL fark bedel olarak bu davalılara ödenmesine, toplam kamulaştırma bedeli 516.527,44 TL'den acele kamulaştırma bedeli düşüldükten sonra kararı istinaf etmeyen davalılar yönünden belirlenen 274.658,74 TL ile kararı istinaf eden davalılar yönünden belirlenen 201.156,64 TL'nin davalılara derhal ödenmesine dair karar verilerek 6100 Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 353 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin iki numaralı alt bendi gereğince düzeltilerek yeniden esas hakkında hüküm kurulmuştur.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde bir kısım davalılar vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Bir kısım davalılar vekili temyiz dilekçesinde özetle; müvekkillerinin önceki karara karşı istinaf yoluna başvurmadığından ilk karara esas rapor üzerinden karar verilmesinin mülkiyet hakkının ihlali niteliğinde olduğunu, emsal incelemesinin kanunun aradığı şartları taşımadığını, düzenleme ortaklık payı araştırılmadan kesinti yapılmasının hatalı olduğunu, emlak m² değerleri karşılaştırılmadan değer tespit edildiğini, belirlenen değer düşük olduğundan kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, dava konusu taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespitine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Kanun’un 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası, 11 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür
2. Arsa niteliğindeki Erzurum ili, Aziziye ilçesi, ... Mahallesi 5034 parsel sayılı taşınmaza 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi uyarınca emsalin üstün ve eksik yönleri belirlenip kıyaslaması yapılarak adil ve hakkaniyete uygun olarak tespit edilen bedelin davalılara ödenmesine, dava konusu taşınmazın davalılar adına olan tapu kaydının iptali ile idare adına tesciline karar verilmesi yerindedir.
3. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukukî ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Bir kısım davalılar vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun’un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Davalılar ... vd.den peşin alınan temyiz harcının Hazineye irat kaydedilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
04.10.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.