"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/1758 Esas, 2022/3363 Karar
KARAR : Yeniden esas hakkında verilen karar
İLK DERECE MAHKEMESİ : ... 3. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2021/9 Esas, 2022/82 Karar
Taraflar arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin ve ecrimisilin tahsili davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı idare vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun kısmen kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak, yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı idare vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usûl eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; dava konusu Manisa ili, ... ilçesi, ... Mahallesi 1113 parsel sayılı taşınmazın kamulaştırılmasına karar verildiğini, ... 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2017/52 D.iş, Esas 2017/93 D.iş Karar sayılı dosyasında dava konusu taşınmaza acele el konulmasına karar verildiğini ve ... 2. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2018/219 Esas sayılı dosyasında bedel tespit ve tescil davası açıldığını, davalı idarenin depo bedelini yatırmaması nedeniyle davanın reddine karar verildiğini, kararın 18.07.2019 tarihinde kesinleştiğini, taşınmaza 4 yıldır fiilen el konulduğunu belirterek, belirlenecek bedelin ... 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2017/52 D.iş Esas, 2017/93 D.iş Karar sayılı acele el koyma dosyasında yapılan ödeme mahsup edilerek fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak üzere dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte davalıdan alınmasına karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
II. CEVAP
Davalı idare vekili cevap dilekçesinde özetle; davanın konusunun idari yargının görev alanına girdiğini, davanın niteliği ve konusu itibarıyla belirsiz alacak davası olarak açılmasının hukuken mümkün olmadığını, Ankara-İzmir Hızlı Tren Projesi kapsamında yer alan ve yeni demiryolu güzergahına isabet eden gayrimenkullerin ve üzerindeki muhdesatların kamulaştırılması amacıyla TCDD Yönetim Kurulunun 05.08.2014 tarihli ve 12/122 sayılı kararı ile Kamu Yararı Kararı alınarak kararın Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı tarafından 03.03.2015 tarihli ve 18871403/752.01.01/15007 sayılı olur ile onaylandığını, 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 27 nci maddesine istinaden acele kamulaştırmaya konu taşınmaza ve varsa üzerindeki muhdesata müvekkil idarece el konulmasına ve acele kamulaştırma bedelinin tespitine karar verilmesi amacıyla; davacı aleyhine ... 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2017/52 D.iş Esas, 2017/93 D.iş Karar sayılı dosyasında dava açıldığını, değer tespiti yapılarak belirlenen bu bedelin (bu bedelin de kabulü anlamına gelmemek kaydıyla) davacı adına bankaya depo edildiğini, müvekkili idarece dava konusu taşınmaza kamulaştırmasız el atıldığından bahsedilmesinin hukuken mümkün olmadığını, kamulaştırmasız el atma olgusunun gerçekleşmediğini, davacının ecrimisil talebinde bulunabilmesi için işgalcinin başkasının taşınmazını haksız olarak kullanması ve kötü niyetli olmasının Yargıtay Hukuk Genel Kurulunca da dikkate alındığını, bu nedenle açılan davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne ve el atma tazminatı ile ecrimisilin davalı taraftan tahsil edilerek davacıya ödenmesine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı idare vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; taşınmaz için belirlenen metrekare birim değerinin yüksek olduğunu, taşınmazın kapama bağ niteliğinde olmadığını, objektif değer artışı uygulanmasının hatalı olduğunu, kamulaştırmadan arta kalan kısımda değer azalışı olmadığını, ecrimisilin fazla hesaplandığını ileri sürmüştür.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile arazi niteliğindeki hükme esas alınan bilirkişi kurulu raporunda sulu kapama bağ olarak kabul edilip gelir metoduna göre taşınmaza değer biçilmesinde ve ... Mahallesi yerleşim alanına yakın konumda olduğundan %30 oranında objektif değer artışı uygulanmasın arta kalan kısmın yüzölçümündeki azalma ve geometrik şeklindeki bozulma nedeniyle değer azalışı olduğunun kabulünün yerinde olduğunu, ancak ecrimisil bedeli ve harç yönünden davalı idarenin istinaf talebinin kabulü ile 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 353 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin üç numaralı alt bendi gereğince yeniden esas hakkında hüküm kurulmuştur.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı idare vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürülen nedenlerle ve resen belirlenecek nedenlerle temyiz isteminde bulunmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, temel olarak davacı tapu maliki ile davalı idare arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmazın değerinin biçilmesi ile bedelinin ve ecrimisilin tahsili hususundadır.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1956/1 Esas, 1956/6 Karar sayılı kararı.
3. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1954/1 Esas, 1956/7 Karar sayılı kararı.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Hukuk Muhakameleri Kanun’un 371 inci maddesi ile 369 uncu maddesinin birinci fıkrasında yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Kapama bağ niteliğindeki dava konusu Manisa ili, ... ilçesi, ... Mahallesi 1113 parsel sayılı taşınmazın 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendi uyarınca gelir metodu esas alınarak değer biçilmesi, adil ve hakkaniyete uygun olarak tespit edilen bedelin davalı idareden tahsili ile tapu kaydının iptali ile davalı idare adına tesciline karar verilmesi yerindedir.
3. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davalı idare vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun’un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Davalı idareden aşağıda yazılı kalan harcın alınmasına,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
16.10.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.