"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Van Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2021/3035 Esas, 2022/2508 Karar
KARAR : Düzeltilerek yeniden esas hakkında verilen karar
İLK DERECE MAHKEMESİ : Van 4. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2021/602 Esas, 2021/776 Karar
Taraflar arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin ve ecrimisil tahsili davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın yargı yolu bakımından reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı vekilince istinaf edilmesi üzerine Bölge Adliye Mahkemesince İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak davanın yeniden görülmesi için dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesinin kaldırma kararı üzerine yargılama yapan İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı idare vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak düzelterek yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı idare vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usûl eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; davacının dava konusu Van ili, ... ilçesi, ... Mahallesi, 142 ada 55 parsel sayılı taşınmazın ... göl sularının yükselmesi nedeniyle kullanılamaz hale geldiğini, davalı kurum tarafından el atıldığını, el atılan kısım için 10,00 TL kamulaştırma bedeli, 10,00TL ecrimisil bedeli olmak üzere şimdilik 20,00 TL'nin yasal faizi ile birlikte davalı kurumdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı idare vekilinin cevap dilekçesinde özetle; davanın süresinde açılmadığından zamanaşımı itirazında bulunduklarını, dava konusu taşınmaza davalı idarenin herhangi bir müdahalesinin söz konusu olmadığını, husumet itirazında bulunduklarını, kamulaştırmasız el atma koşullarının gerçekleşmediğini, ecrimisilin en fazla beş yıl için istenebileceğini, sonuç olarak davanın reddine karar verilmesini, yargılama giderlerinin davacı üzerinde bırakılmasını talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne ve el atma tazminatı ile ecrimisil bedelinin talebe bağlı kalarak davalı taraftan tahsil edilerek davacıya ödenmesine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı idare vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; yeterli araştırma ve inceleme yapılmadan karar verildiğini, ... Gölü doğal bir göl olup, sorumlu idarenin Hazine olduğundan husumet itirazında bulunduklarını, kamulaştırmasız el atma şartlarının gerçekleşmediğini, bilirkişi raporunun hükme esas almaya elverişli olmadığını, bu nedenlerle yerel mahkeme kararının kaldırılarak davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile çayır arazisi olduğu anlaşılan dava konusu taşınmaza çayır verileri esas alınarak olduğu gibi kullanılması halinde getireceği net geliri üzerinden bilimsel yolla değer biçilmesinde, kapitalizasyon faiz oranının %4 olarak alınmasında, taşınmazın bilirkişi raporu, dosya kapsamı ve Kadastro Genel Müdürlüğü Parsel Sorgulama Sisteminden edinilen bilgilere göre özelliği ve durumu dikkate alındığında %30 objektif değer artışı uygulanmasının yerinde olduğu ancak değerlendirme tarihi olan 2020 yılı verileri esas alınmak suretiyle değer biçilmesi gerekirken 2021 yılı verileri esas alınarak endeks uygulanması hatalı olduğunda davalı idare vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile bedel yönünden kararı düzelterek yeniden karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı idare vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürülen nedenlerle ve resen belirlenecek nedenlerle temyiz isteminde bulunmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, temel olarak davacı tapu maliki ile davalı idare arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmazın değerinin biçilmesi ile bedelinin ve ecrimisilin sorumlu idareden tahsili hususundadır.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1956/1 Esas, 1956/6 Karar sayılı kararı.
3. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1954/1 Esas, 1956/7 Karar sayılı kararı.
4. 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 11 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesi ile 369 uncu maddesinin birinci fıkrasında yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2.Dava konusu Van ili, ... ilçesi, ... Mahallesi, 142 ada 55 parsel sayılı taşınmazın 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendi uyarınca gelir metodu esas alınarak değer biçilmesinde, yöntem itibarıyla bir isabetsizlik görülmemiştir.
3.Arazi niteliğindeki dava konusu taşınmaza bitişik konumda bulunan ve benzer özellikte olan ... Mahallesi 142 ada 56 parsel sayılı taşınmaza Dairemizin 2023/2846 Esas, 2023/9012 Karar sayılı kararı ile aynı gün incelenen Van 3. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2020/359 Esas, 2021/363 Karar sayılı dosyasında bedel belirlenirken karpuz, arpa, yonca münavebesi esas alınarak bedel belirlendiği, dava konusu taşınmazın bedeli belirlenirken ise çayır bitkisinin esas alındığı, anlaşılmakla; ... İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğünden 2020 yılına ait; yörede uygulanan mutat münavebe ürünlerinin neler olduğu sorulup, bu münavebe ürünleri esas alınarak gelir metoduna göre mutat münavebeden ayrılmak gerekiyor ise gerekçeleri açıklattırılarak buna göre değer biçilmesi gerektiği gözetilerek ayrıntılı rapor alınarak davalı idarenin usuli kazanılmış hakkı da gözetilerek varılacak sonuca göre bir karar verilmesi gerektiğinden kararın bozulması gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davalı idare vekilinin temyiz itirazları yerinde olduğundan temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Dosyanın 6100 sayılı Kanun'un 373 üncü maddesinin ikinci fıkrası uyarınca kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
16.10.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.