"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Bursa Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/3227 Esas, 2022/2811 Karar
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : Bursa 14. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2021/115 Esas, 2021/34 Karar
Taraflar arasındaki muhdesat bedelinin tahsili istemine ilişkin davada yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usûl eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; davacı şirketin, mülkiyeti ... ve ...'ya ait olan dava konusu Bursa ili, Osmangazi ilçesi, ... Mahallesi 5334 ada 1 parsel(eski 2857 ada, 15 parsel) sayılı taşınmazı 1993 yılında kiraladığını, dava konusu taşınmaz üzerinde 2362m² inşaat alanına sahip bir çelik konstrüksiyon fabrika binası inşa ettiğini, inşa edilen fabrika binasının mülkiyeti hakkında davacı şirket ile taşınmaz malikleri arasında herhangi bir ihtilaf bulunmadığını, ancak yapılan imar uygulaması ile 2857 ada 15 parsel üzerinde bulunan şirkete ait fabrika binasının 5334 ada 1 parsel ile imar yolu ve park alanı üzerinde bırakıldığını kamulaştırma bedelinin tespiti ve tescili amacıyla açılan Bursa 7. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2015/303 Esas, 2017/174 Karar sayılı dosyada görülen davada ... nun arsa hissesine düşen miktarın tespit edildiğini ve ödemesinin yapıldığını, ancak muhdesat bedelinin ödenmediğini, davacı şirkete ait fabrika binasının büyük bir kısmı kamulaştırılan imar yolu ve park üzerinde kaldığından fabrika binasının bu haliyle kullanılmasının da fiilen mümkün olmadığından belirlenecek bedelin davalı idareden tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı idare vekili cevap dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmaz ile ilgili kamulaştırma işlemleri idare mahkemesince iptal edildiğinden; Bursa 7. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2017/165 Esas, 2017/541 Karar sayılı dosyasında "davanın reddine" karar verildiğini belirterek davanın reddini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesi yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile hukuki yarar yokluğundan davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı vekili istinaf dilekçesinde özetle; müvekkilinin binasının bulunduğu eski 2857 ada 15 parsel sayılı taşınmazın kamulaştırıldığını, arsa bedelinin ... 'ya ödendiğini, bina bedelinin müvekkiline ait olduğunu, yeterli araştırma yapılmadan davanın reddinin hatalı olduğunu belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasını istemiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile dava dilekçesinde belirtilen davacıya ait binanın ifraz sonucu Alemdar Mahallesi 5334 ada 1 parsel sayılı taşınmaz içerisinde kaldığı ve bu taşınmazla ilgili açılan kamulaştırma bedel tespiti ve tesciline ilişkin Bursa 7. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2016/454 Esas, 2017/536 Karar sayılı dosyanın; kamulaştırma işleminin idari yargıda iptali sebebiyle reddine karar verildiği, kararın 19.02.2019 tarihinde kesinleştiği anlaşıldığından, eldeki davaya konu yapının bulunduğu taşınmazın kamulaştırılmasına yönelik işlem yargı kararıyla iptal edildiğinden İlk Derece Mahkemesince davanın hukuki yarar yokluğu nedeni ile reddine ilişkin kararının yerinde olduğu belirtilerek davacı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf başvuru dilekçesinde belirttiği hususları tekrarla Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacı ile davalı idare arasındaki muhdesat bedeline tahsili istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakameleri Kanun'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1956/1 Esas, 1956/6 Karar sayılı kararının ilgili bölümü şöyledir: “... Usûlü dairesinde istimlak muamelesine tevessül edilmeksizin gayrimenkulü yola kalbedilen şahsın, esas itibarıyla, gayrimenkulünü yola kalbeden amme hükmi şahsiyeti aleyhine meni müdahale davası açmağa hakkı olduğuna, ancak dilerse bu fiili duruma razı olarak, mülkiyet hakkının amme hükmi şahsiyetine devrine karşılık gayrimenkulünün bedelinin tahsilini de dava edebileceğine ve isteyebileceği bedelin de mülkiyet hakkının devrine razı olduğu tarih olan dava tarihindeki bedel olduğuna 16.05.1956 tarihinde ilk toplantıda ittifakla karar verildi.”
3. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1954/1 Esas, 1956/7 Karar sayılı kararı ile “... Usûlü dairesinde istimlak muamelesine tevessül edilmeksizin gayrimenkulü yola kalbedilen şahsın, gayrimenkulünün bedelinin tahsiline ilişkin olarak, gayrimenkulünü yola kalbeden hükmü şahsiyeti aleyhine açacağı bedel davasında müruruzamanın mevzuubahis olamayacağına ve bu itibarla da, hadisede Borçlar Kanunu'nun 66. maddesinin tatbik kabiliyeti bulunmadığına ...” karar verilmiştir.
4. 2942 sayılı Kamulaştırma Kanun'un 11 inci maddesi
5.3194 sayılı İmar Kanunu’un ilgili maddesi.
3. Değerlendirme
1. Bölge Adliye Mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 inci maddesi ile 369 uncu maddesinin birinci fıkrasında yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Dosyada bulunan fen bilirkişisi rapor ve krokisine göre, davacıya ait olduğu belirtilen yapının bir kısmının yapılan imar uygulaması işlemi sonrası Alemdar Mahallesi 5334 ada 1 parsel sayılı taşınmaz içerisinde bir kısmının ise imar yolunda ve park alanında kaldığı anlaşılmış olup yapının bulunduğu 5334 ada 1 parsel sayılı taşınmaz için Bursa 7. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2016/454 Esas, 2017/536 Karar sayılı dosyasında açılan kamulaştırma bedelinin tespiti ve tescili istemli davanın ise dava konusu taşınmazın kamulaştırmasına ilişkin Belediye Encümen kararının idari yargıda iptali sebebiyle reddine karar verildiği, kararın 19.02.2019 tarihinde kesinleştiği anlaşılmıştır.
3. Eldeki davaya konu yapının bir kısmının bulunduğu taşınmazın kamulaştırılmasına yönelik işlem yargı kararıyla iptal edildiğinden ve davacı tarafın yapısının mevcut bilirkişi raporlarına göre yapılan imar uygulaması sonrası mevcut haliyle korunduğu ve davacının kullanımına engel bir durumun varlığı ispatlanamadığından davanın hukuki yarar yokluğu nedeni ile reddine karar verilmesi yerindedir.
4. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup, davacı vekili tarafından temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davacı vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun’un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Peşin alınan temyiz harçlarının Hazineye irat kaydedilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
24.10.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.