"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/1245 Esas, 2022/2107 Karar
KARAR : Esastan ret/ Düzeltilerek yeniden esas hakkında verilen karar
İLK DERECE MAHKEMESİ : İstanbul Anadolu 6. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2019/271 Esas, 2021/504 Karar
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescili davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesince, İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak davanın yeniden görülmesi için dosyanın mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesinin kaldırma kararı üzerine yargılama yapan İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince davalılar vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine, davacı idare vekilinin istinaf başvurusunun kısmen kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak düzeltilerek yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; İstanbul ili, ... ilçesi, ... Mahallesi, 510 ada 10 parsel sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalılar vekili cevap dilekçesinde özetle; taşınmazın değerinin idare tarafından belirlenen bedelden çok daha fazla olduğunu, taşınmaz üzerindeki binanın otel-işhanı olarak kullanıldığını, muhdesatın gerçek değerinin teklif edilenin çok üzerinde olduğunu iddia ederek yapılacak keşifle taşınmazın üzerindeki binanın dava tarihindeki değerinin tespit edilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne ve kamulaştırma bedelinin tespiti ile bu bedelin davalı tarafa ödenmesine, dava konusu taşınmazın davalılar adına olan tapu kaydının iptali ile davacı idare adına tesciline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; yapı bedelinin belirlenmesinde eskalasyon yapılırken kullanılan endeks oranlarının hatalı olduğunu ve belirlenen bedelin yüksek olduğunu ileri sürerek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
2. Davalı vekili istinaf dilekçesinde; dava konusu taşınmazın bulunduğu bölgenin ticaretin en üst seviyede bulunduğu bir alan olduğunu, metrekare birim bedelinin düşük belirlendiğini, taşınmazın ticari değerinin dikkate alınmadığını, dava konusu taşınmazda bulunan ve kamulaştırılan otelin yapı sınıfının hatalı belirlendiğini ileri sürmüştür.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile arsa niteliğindeki taşınmaza emsal karşılaştırması yapılarak değer biçilmesinin 2942 sayılı Kanun'un değerlendirmeye ilişkin hükümlerine aykırılık teşkil etmediği, taşınmazın bilirkişi raporunda belirlenen niteliğine göre kamulaştırma bedelinin adil ve hakkaniyete uygun olduğu, iade kararı doğrultusunda taşınmaz üzerinde bulunan otelin yıldız sayısı araştırılmadan yapı sınıfı V-C kabul edilerek ve eskalasyon yapılarak fazlaya hükmedildiği ve tespit edilen bedelin davalılara ödenmesine karar verilmediği anlaşıldığından taşınmaz üzerinde bulunan otelin yapı sınıfı IV-A kabul edilmek sureti ile resen hesaplanan toplam 4.455.536,00 TL kamulaştırma bedelinin davacı idareden alınarak davalılara ödenmesi yönünde düzeltilerek yeniden esas hakkında karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ederek kararın bozulmasını talep etmiştir.
2. Davalılar vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ederek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, dava konusu taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespitine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1.6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası ile 11 inci maddesi.
3. Mimarlık Ve Mühendislik Hizmet Bedellerinin Hesabında Kullanılacak 2016 Yılı Yapı Yaklaşık Birim Maliyetleri Hakkında Tebliğ.
3. Değerlendirme
1. Tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup,taraf vekillerinin aşağıdaki paragrafların kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. Arsa niteliğindeki dava konusu taşınmaza 2942 sayılı Kanun’un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi uyarınca emsalin üstün ve eksik yönleri belirlenip kıyaslaması yapılarak değer biçilmesinde yöntem itibarıyla bir isabetsizlik görülmemiştir.
3. Buna karşın, aynı kamulaştırma kapsamında Dairemize intikal eden ve Tapu Kadastro Genel Müdürlüğünün parsel sorgulama sitesinden edinilen bilgilere göre dava konusu taşınmaza yakın mesafede bulunan 510 ada 42 parsel sayılı taşınmaz için İstanbul Anadolu 24. Asliye Hukuk Mahkemesi 2019/966 Esas, 2022/168 Karar sayılı dosyasında 28.12.2015 değerlendirme tarihi itibarıyla 50.000,00 TL/m² değer biçildiği, 510 ada 45 parsel sayılı taşınmaz için İstanbul Anadolu 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2020/1 Esas, 2020/342 Karar sayılı dosyasında 03.02.2016 değerlendirme tarihi itibarıyla 50.000,00 TL/m² değer biçildiği, yine dava konusu taşınmaza bitişik 510 ada 9 parsel sayılı taşınmaz için İstanbul Anadolu 5.Asliye Hukuk Mahkemesinin 2015/453 Esas, 2017/350 karar sayılı dosyasında 28.12.2015 değerlendirme tarihi itibarıyla 40.000,00 TL/m² değer biçildiği ve 510 ada 40 parsel sayılı taşınmaz için İstanbul Anadolu 5. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2016/114 Esas, 2018/162 Karar sayılı dosyasında 18.03.2016 değerlendirme tarihi itibarıyla 47.000,00 TL/m² değer biçildiği ve bu kararların Dairemiz denetiminden geçerek onandığı dikkate alındığında, dava konusu taşınmaz için 18.03.2016 değerlendirme tarihi itibarıyla 40.000,00 TL/m² değer biçilmesi suretiyle yakın konumda bulunan parsellere ilişkin bedellerden ayrılma nedenleri konusunda bilirkişi heyetinden ek rapor alınıp sonucuna göre karar verilmesi gerektiğinin düşünülmemesi bozmayı gerektirmiştir.
4. Dava konusu taşınmazda bulunan ... Otelin yıldızı olup olmadığı ve varsa kaç yıldızlı olduğuna dair İl Kültür ve Turizm Müdürlüğüne yazılan müzekkereye otel adı belirtilmediğinden tesis programından sorgulanamadığı yönünde cevap verilmiş olup, otel adı da belirtilerek yeniden müzekkere yazılarak sonucuna göre karar verilmesi gerekirken, yazılı şekilde eksik inceleme ile hüküm kurulması yerinde değildir.
5. Dava konusu taşınmazın tapu kaydında bulunan haciz şerhinin hükmedilen bedele yansıtılması gerektiğinin düşünülmemesi doğru değildir.
6. Kabule göre de; ilk kararla hükmedilen 4.426.653,92 TL kamulaştırma bedelinin, 328.679,06 TL yasal faiziyle birlikte 4.755.332,98 TL olarak depo edildiği ve Bölge Adliye Mahkemesince ilk kararla hüküm altına alınan 4.426.653,92 TL için 18.07.2016 tarihinden ilk karar tarihi olan 16.05.2017 tarihine kadar yasal faiz işletilmesine hükmedildiği anlaşıldığından, davacı idarece fazla depo edilen 272.516,40 TL’ye ilaveten 328.679,06 TL’nin de iadesine karar verilmesi gerektiğinin düşünülmemesi hatalıdır.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Taraf vekillerinin temyiz itirazları yerinde olduğundan temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Taraflardan peşin alınan temyiz harçlarının istenildiğinde iadesine,
Dosyanın 6100 sayılı Kanun'un 373 üncü maddesi ikinci fıkrası gereğince Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
04.10.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.