"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Bursa Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2020/1623 Esas, 2022/2734 Karar
KARAR : Esastan ret/Düzeltilerek yeniden esas hakkında verilen karar
İLK DERECE MAHKEMESİ : Bursa 4. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2018/1139 Esas, 2020/124 Karar
Taraflar arasındaki kamulaştırmasız el atılan muhdesat bedelinin ve ecrimsilin tahsili davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun davalı idare vekili yönünden esastan reddine, davacı vekili yönünden kısmen kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak düzeltilerek yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın tazminat yönünden kabulüne, ecrimisil yönünden feragat nedeniyle reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; Bursa ili, Osmangazi ilçesi, ... Mahallesi 5344 ada 3 parsel (eski 2971 ada 21 parsel) sayılı taşınmaz üzerinde bulunan ve belediye tarafından yıkılmış olan binanın müvekkiline ait olduğunu, buna ilişkin tespit yapıldığını, müvekkilin Belediye tarafından yıkılan binasının bedelinin ödenmediğini, davaya konu yerin yaklaşık 8 yıl önce belediye tarafından elektrik ve su kesintisi yapılıp altyapı hizmetleri durdurularak boşalttırıldığını, kimi esnafın ticarethanesini kapattığını, kimisinin başka yere taşındığını, bahse konu yerin ise tamirat onarım yapılmadığından zamanla tinercilerin uğradığı harabe bir yer haline gelmesi üzerine belediye tarafından yıkıldığını, daha sonra 29.07.2010 tarihli karar ile sıcaksu kentsel dönüşüm ve gelişim alanı ilan edildiği, kamulaştırma yapılmaksızın sözü edilen muhdesata davalı tarafından fiilen el atıldığını belirterek kamulaştırmasız el atılan muhdesat bedelinin ve taşınmazın davalı belediyece haksız olarak kullanılmasından kaynaklanan ecrimisilin davalı idareden tahsilini talep etmiştir. Davacı vekili 17.01.2020 tarihli ıslah dilekçesinde; tazminat bedeli 320.272,00 TL üzerinden harcın tamamlandığını ve ecrimisil talebinden vazgeçtiklerini belirtmiştir.
II. CEVAP
Davalı idare vekili cevap dilekçesinde özetle; idari yargının görevli olduğunu, davanın zamanaşımına uğradığını belirterek davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kısmen kabulüne, dava konusu taşınmazdaki davacıya ait binanın davalı idare tarafından kamulaştırma işlemi yapılmaksızın yıkıldığının tespiti ile 320.272,00 TL kamulaştırmasız el atma tazminatının, dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalı idareden alınarak davacıya verilmesine, ecrimisil talebi yönünden feragat nedeniyle reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı vekili istinaf dilekçesinde özetle; ecrimisil talebinden vazgeçmelerinin feragat olarak değerlendirilmesinin hatalı olduğunu, vazgeçme taleplerinden vazgeçtiklerini, ecrimisil taleplerinin bulunduğunu, bu nedenle ecrimisil talebi yönünden vekâlet ücretinin kaldırılması gerektiğini, tazminat miktarının düşük olduğunu, bilirkişi raporunun gerçeği yansıtmadığını belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasını talep etmiştir.
2. Davalı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; davanın zamanaşımına uğradığını, davada idari yargının görevli olduğunu, davacı tarafından açılmış derdest bir dava bulunduğunu, davalı idarenin husumetinin bulunmadığını, imar mevzuatına aykırılıktan dolayı dava konusu taşınmaz hakkında yıkım kararı verildiğini ve bu nedenle kamulaştırmasız el atmadan söz edilemeyeceğini, dava tarihinden itibaren faiz uygulanmasının hatalı olduğunu ileri sürmüştür.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davaya konu olan binaya, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı'nca yayınlanan 2018 yılı Yapı Yaklaşık Birim Maliyetleri Hakkındaki Tebliğ'e göre resmi birim fiyatları esas alınıp yıpranma payı da düşülerek değer biçilmesinde bir isabetsizlik bulunmadığı, değerlendirme dava tarihi esas alınarak yapıldığından tazminatın tamamı için dava tarihinden itibaren yasal faiz hükmedilmesinde bir isabetsizlik bulunmadığı ancak, davacı tarafça ecrimisil talebi yönünden herhangi bir miktar belirtilmediği ve ön inceleme duruşmasından sonra ecrimisil talebinden feragat edildiği anlaşıldığından davalı lehine maktu vekalet ücretine hükmedilmesi gerekirken, nispi vekâlet ücretine hükmedilmesi doğru görülmediğinden davalının istinaf başvurusunun esastan reddine, davacının istinaf başvurusunun kısmen kabulü ile düzeltilerek yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın tazminat yönünden kabulüne, ecrimisil yönünden feragat nedeniyle reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar etmiştir.
2. Davalı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar etmiş, ayrıca maktu harca hükmedilmesi gerektiğini, vazgeçmeden vazgeçme olmayacağından ecrimisil talebinin kabul edilemeyeceğini ileri sürmüştür.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, temel olarak davacı ile davalı kurum arasında kamulaştırmasız el atılan muhdesatın değerinin ve ecrimisilin tahsiline ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1956/1 Esas, 1956/6 Karar sayılı kararının ilgili bölümü şöyledir: “... Usûlü dairesinde istimlak muamelesine tevessül edilmeksizin gayrimenkulü yola kalbedilen şahsın, esas itibarıyla, gayrimenkulünü yola kalbeden amme hükmi şahsiyeti aleyhine meni müdahale davası açmağa hakkı olduğuna, ancak dilerse bu fiili duruma razı olarak, mülkiyet hakkının amme hükmi şahsiyetine devrine karşılık gayrimenkulünün bedelinin tahsilini de dava edebileceğine ve isteyebileceği bedelin de mülkiyet hakkının devrine razı olduğu tarih olan dava tarihindeki bedel olduğuna 16.05.1956 tarihinde ilk toplantıda ittifakla karar verildi.”
3. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1954/1 Esas, 1956/7 Karar sayılı kararı ile “... Usûlü dairesinde istimlak muamelesine tevessül edilmeksizin gayrimenkulü yola kalbedilen şahsın, gayrimenkulünün bedelinin tahsiline ilişkin olarak, gayrimenkulünü yola kalbeden hükmü şahsiyeti aleyhine açacağı bedel davasında müruruzamanın mevzuubahis olamayacağına ve bu itibarla da, hadisede Borçlar Kanunu'nun 66. maddesinin tatbik kabiliyeti bulunmadığına ...” karar verilmiştir.
4. 2942 sayılı Kamulaştırma Kanun'un 11 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Dava konusu binaya resmi birim fiyatları esas alınıp yıpranma payı da düşülerek değer biçilmesinde ve ecrimisil yönünden davanın feragat nedeniyle reddine karar verilmesinde bir isabetsizlik görülmemiştir.
3. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup, temyiz dilekçelerinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Taraf vekillerinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Davacıdan peşin alınan temyiz harcının Hazineye irat kaydedilmesine, aşağıda yazılı kalan harcın davalı idareden alınmasına,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
25.10.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.