"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 31 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi gereğince taşınmazın tapu kaydına konulan şerhin terkini istemi davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı taraf vekilleri tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; ... ili, ... ilçesi, ... Mahallesi 2022 ada 8 parsel sayılı taşınmazda müvekkili adına olan tapu kaydına davalı idarenin talebi üzerine 2942 sayılı Kanun'un 31 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi gereğince şerh konulduğunu, müvekkilinin mülkiyet hakkını kısıtlayan, yasal şartları taşımayan, usulsüz ve hatalı olarak konulan bu şerhin terkinini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı idare vekili cevap dilekçesinde özetle; ... ilinde her yıl binlerce kamulaştırmasız el atma nedeniyle tazminat davasının açıldığını, kamulaştırmasız el atma davalarında "davalıdır" şerhinin konulması yönündeki taleplerinin mahkemelerce kabul edilmediğini, malikin değişmesi durumunda irtifakın tapuda tescilini sağlayamadıkları için kamu zararının önüne geçebilmek amacıyla müvekkili idare yetkisindeki tek imkan olan 2942 sayılı Kanun'un 31 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi ile tanınan imkanı kullanmaktan başka çarelerinin kalmadığını belirterek öncelikle davanın reddini, mahkeme aksi kanaatte ise davacının şerhin kaldırılması için Tapu Müdürlüğüne başvurmaksızın dava açtığı gözetilerek davacı taraf lehine vekalet ücretine hükmedilmemesini, vekalet ücreti takdir edilmesi durumunda Avukatlık Asgari Ücret Tarifesinin 22 nci maddesindeki hükümlerin uygulanmasını talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 09.03.2021 tarihli ve 2020/625 Esas, 2021/128 Karar sayılı kararı ile davanın kabulüne ve taşınmazın tapu kaydına konulan şerhin terkinine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı idare vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin 01.10.2021 tarihli ve 2021/849 Esas, 2021/2299 Karar sayılı kararı ile herhangi bir yasal dayanak bulunmadan dava konusu taşınmazın tapu kaydı üzerine 2942 sayılı Kanun'un 31 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi gereğince davalı idare lehine konulan şerhin terkinine karar veren mahkeme kararının usul ve esas yönünden hukuka uygun olduğu, somut olayda seri davalarda vekalet ücretine ilişkin Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi'nin 22 nci maddesindeki şartların oluşmadığı, ancak infazda tereddüt ve duraksama yaratacak şekilde dava konusu taşınmaz paylı mülkiyete tabi olduğundan davacının hissesi oranında ibaresinin kısa karar ve gerekçeli kararda yazılmamış olmasının doğru görülmediği gerekçesi ile davalı idare vekilinin istinaf başvurusunun kamu düzenine ilişkin husus yönünden kısmen kabulü ile yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı idare vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dosyada bulunan kanıt ve belgelere, kararın dayandığı gerekçelere göre; davanın kabulüne karar verilmesinde bir isabetsizlik görülmemiştir. Buna karşın; dava konusu edilen kat mülkiyetine tabi bağımsız bölümün numarasının hükümde hatalı yazılması suretiyle infazda tereddüde yol açılması ve Dairemize aynı bölgeden intikal eden ve eldeki dava dosyası ile aynı nitelikte olduğu anlaşılan dosyalar birlikte gözetildiğinde karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi’nin 22 nci maddesi uyarınca uyuşmazlığın seri dava niteliğinde olduğu kabul edilerek davacı lehine hükmedilen vekalet ücreti hakkında bu kapsamda değerlendirme yapılması gerekirken yazılı şekilde vekalet ücretine hükmedilmesinin doğru görülmediği gerekçeleri ile Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
B. Bölge Adliye Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davalı idare tarafından gerek istinaf dilekçesinde gerekse temyiz dilekçesinde, davacı vekilinin aynı mahkemede aynı gün karara çıkan elliden fazla dosyası olduğu ileri sürülmüş ise de, dava dosyalarının esas numaraları belirtilerek somutlaştırılmadığı, bu kapsamda davacı tarafın aynı gün aynı mahkemede duruşması yapılan dosyaları ile ilgili olarak Dairece UYAP sisteminde "avukat duruşma sorgulama" ve "başka birimden dosya görüntüleme" ekranından yapılan sorgulamada İlk Derece Mahkemesinin karar tarihi olan 09.03.2021 tarihinde davacı vekilinin Adıyaman 1. Asliye Hukuk Mahkemesinde 2 adet, Adıyaman 5. Asliye Hukuk Mahkemesinde 7 adet ve Adıyaman 2. Ağır Ceza Mahkemesinde 1 adet olmak üzere toplam 10 adet duruşmasının olduğu, somut olayda; ilk derece mahkemesinin karar tarihi olan 09.03.2021 tarihli duruşmada işbu dava dosyası ile aynı niteliği taşıyan dosyalarla ilgili olarak davacı vekili tarafınca açılan ve aynı gün duruşması yapılan dava dosya sayısı nazara alınarak vekille temsil edilen davacı yararına Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi’nin 22 nci maddesi uyarınca vekalet ücretine hükmolunması gerektiği sonucuna varılmakla, konusuz kalan dava hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı vekili temyiz dilekçesinde özetle; Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi'nin 22 nci maddesinin uygulanabilmesi için dosyaya ilişkin tüm duruşmaların aynı gün aynı mahkemede yapılması gerektiğinin belirtildiğini, Bölge Adliye Mahkemesi kararında ise yapılan sorgulama neticesinde ilk derece mahkemesinin karar tarihi olan 09.03.2021 tarihinde vekil olarak tarafımıza ait Adıyaman 1. Asliye Hukuk Mahkemesinde 2 adet, Adıyaman 5. Asliye Hukuk Mahkemesinde 7 adet ve Adıyaman 2. Ağır Ceza Mahkemesinde 1 adet olmak üzere toplam 10 adet duruşmanın tespit edildiğini, bu dosyalar ile eldeki dosyanın duruşmalarının aynı gün ve aynı mahkemede yapılmadığını, sadece Adıyaman 5. Asliye Hukuk Mahkemesi kapsamında dahi aynı gün için toplamda 7 dosya yer aldığını, bu dosyaların da esas bakımından ayrı unsurlar ihtiva etmesi sebebiyle seri dosya olarak kabul edilemeyeceği gibi, seri dosya kapsamında sayılabilmesi için gereken sayıyı da sağlamadığını, Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi'nin 22 nci maddesinin yoruma elverişli olmayacak şekilde açık olduğunu ileri sürmüştür.
2. Davalı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; davacı tarafından müvekkil idareye karşı daha önce açılan kamulaştırmasız el atma davasına istinaden 2942 sayılı Kanun'un 31 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi gereğince şerh konulduğu, amaç ve sonuç itibarıyla bedel tespit ve tescil davalarıyla aynı nitelikteki bu davalarda da şerhin konulmasının mümkün olduğunu, dava konusu şerhin kamu zararı oluşmasını önlemek amacıyla konulduğunu, 2942 sayılı Kanun'un 31 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinde tanınan imkanı kullanmaktan başka çarelerinin kalmadığını, kurumun amacının mülkiyet hakkını kısıtlamak olmadığını, şerhin geçici bir tedbir niteliğinde olduğunu, davacının şerhin kaldırılması için Tapu Müdürlüğüne başvurmaksızın dava açmasının kötüniyet göstergesi olduğunu, davacı taraf lehine vekâlet ücretine hükmedilmemesi gerektiğini ileri sürmüştür.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, temel olarak davacı tapu maliki ile davalı idare arasındaki 2942 sayılı Kanun'un 31 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi gereğince taşınmazın tapu kaydına konulan şerhin terkini istemine ilişkin davada hükmedilen vekâlet ücretine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (61000 sayılı Kanun)305 inci maddesi, 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 31 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi.
3. Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi'nin 22 nci maddesi.
3. Değerlendirme
1.Temyiz olunan nihai kararların bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkan bulunmadığı anlaşılmakla; taraf vekillerinin aşağıdaki paragrafların kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
3. Davanın kabulüne karar verilmesi gerekirken, konusuz kalan dava hakkında karar verilmesine yer olmadığına hükmedilmesi doğru değildir.
4. Eldeki dava dosyası ile aynı niteliği taşıyan dosyalarla ilgili olarak davacı vekili tarafından açılan ve aynı gün duruşması yapılan dava dosya sayısı dikkate alındığında Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi’nin 22 nci maddesinin birinci cümlesi uyarınca vekille temsil edilen davacı yararına maktu ücretin tamamı oranında vekalet ücretine hükmolunması gerektiği gibi, Bölge Adliye Mahkemesinin karar tarihi itibarıyla yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca vekalet ücretine hükmedilmesi gerektiğinin düşünülmemesi bozmayı gerektirmiştir.
Ne var ki bu hataların giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden 6100 Kanun'un 370 inci maddesinin ikinci fıkrası hükmü uyarınca İlk Derece Mahkemesi kararının düzeltilerek onanması gerekir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Taraf vekillerinin diğer temyiz itirazlarının reddine,
2. Taraf vekillerinin Bölge Adliye Mahkemesi kararına yönelik temyiz itirazlarının kabulü ile Bölge Adliye Mahkemesi kararının hüküm fıkrasının (II) numaralı bendinde yer alan (1) numaralı alt bendinin tümüyle hükümden çıkartılmasına, yerine "Davanın kabulü ile Adıyaman ili, ... ilçesi, Eskisaray Mahallesi 2022 ada 8 parsel sayılı taşınmazın tapu kaydına konulan 18.11.1997 tarihli 4953 yevmiye numaralı 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun 31/b maddesi gereğince konulan şerhin iptaline" cümlesinin yazılmasına, hüküm fıkrasının (4) numaralı alt bendinde yer alan "2.040" sayısının hükümden çıkartılmasına, yerine "9.200,00" sayısının yazılması suretiyle DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
Taraflardan peşin alınan temyiz harçlarının istenildiğinde iadesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
22.06.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.