"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2021/3291 Esas, 2022/3883 Karar
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : ... Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2020/583 Esas, 2021/636 Karar
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescili davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davacı idare vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddi ile kamu düzeni gereğince ile İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak düzeltilerek yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı idare vekili tarafından temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçelerinde; Şanlıurfa ili, ... ilçesi, ... Mahallesi 109 ada 8 parsel sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı ... vekili cevap dilekçesinde; dava konusu taşınmaza ilişkin bir kamu yararı bulunmadığını, bu hususun idari yargıya taşınmış olup, kamulaştırma işleminin iptali talebiyle Şanlıurfa 2. İdare Mahkemesi 2020/1036 Esas, dosyasında dava açıldığını ve bekletici mesele yapılmasını, yargılama giderleri ve vekâlet ücretinin karşı taraf üzerine bırakılmasına karar verilmesini talep etmiştir
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne ve kamulaştırma bedelinin tespiti ile idarece düzenlenen kıymet takdir komisyonunca belirlenen bedelin derhâl, bakiye bedelin ise kesinleştiğinde ödenmek üzere üçer aylık vadeli hesapta nemalandırılmasına ve dava konusu taşınmazın fen bilirkişi raporunda B harfi ile gösterilen 3.517,80 m²lik kısım, C harfi ile gösterilen 134.92 m²lik kısım ve D harfi ile gösterilen 61.70 m²lik kısımların, davalılar adına olan hisselerinin iptali ile davacı idare adına tesciline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; ilgili kurumlardan resmî veriler getirtilmeden eksik inceleme ile karar verildiğini, üretim gelirlerinin yüksek, üretim masraflarının ise düşük alınması suretiyle yüksek bedel belirlendiğini, kapitalizasyon faizinin % 5 alınması gerektiğini, vekâlet ücreti ve yargılama giderlerinin idareye yüklenmesinin hatalı olduğunu ileri sürerek kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile arazi niteliğindeki taşınmaza olduğu gibi kullanılması hâlinde getireceği net gelir esas alınarak değer biçilmesinin 2942 sayılı Kanun'un değerlendirmeye ilişkin hükümlerine aykırılık teşkil etmediği, hükme esas alınan bilirkişi raporunda yöre koşullarına uygun münavebe ürünlerinin seçildiği, uygulanan kapitalizasyon faiz oranının taşınmazın nitelik ve konumuna uygun düştüğü, böylece mahkeme kararının usul ve esas yönünden doğru olduğu; ancak 7139 sayılı Kanun'un 26 ncı maddesiyle 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin değiştirilen sekizinci fıkrasının dördüncü cümlesi, 27.11.2020 tarihli Resmî Gazete'de yayımlanan Anayasa Mahkemesinin 16.07.2020 tarihli ve 2018/104 Esas, 2020/39 Karar sayılı kararı ile iptal edildiğinden üçer aylık vadeli hesaba bloke edilen ve karar kesinleştiğinde ödenmesine karar verilen kamulaştırma bedelinin işlemiş nemalarıyla birlikte davalıya derhâl ödenmesi ve yasal faiz yönünden 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 353 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin iki numaralı alt bendi gereğince düzeltilerek yeniden esas hakkında hüküm kurulmuştur.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ederek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, dava konusu taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespitine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Kanun’un 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası ile 11 inci maddesi
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Arazi niteliğindeki dava konusu taşınmaza 2942 sayılı Kanun’un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendi uyarınca olduğu gibi kullanılması hâlinde getireceği net gelir esas alınarak ve hükme esas alınan fen bilirkişi raporunda (C) ve (D) harfi ile gösterilen yapılara ise aynı maddenin (h) bendi uyarınca resmi birim fiyatları esas alınıp yıpranma payı düşülerek değer biçilmesinde bir isabetsizlik görülmemiştir.
3. Münavebeye alınan ürünlerin değerlendirme yılına ait İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü resmî verileri ile Şanlıurfa Ticaret Borsası Bültenleri dosya arasına alınıp bu cetvellerdeki verilere uygun olarak ve üretim masraflarının brüt gelire oranının ekonomik tarıma uygunluğu da denetlenmek suretiyle değer biçilmiştir.
4. Dava konusu taşınmazın hükme esas alınan bilirkişi kurulu raporunda belirtilen özelliklerine ve dosya kapsamına göre uygulanan kapitalizasyon faiz oranı uygun görülmüştür.
5. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davacı idare vekilinin aşağıdaki bent kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
6.Yasal faiz başlangıç tarihi 24.04.2021 olduğu halde hükümde 23.04.2020 olarak gösterilmesi yerinde değildir.
7. Fark bedel 343.927,35 TL’ye Bölge Adliye Mahkemesi karar tarihi olan 27.12.2022 tarihine kadar yasal faiz işletilmesi gerekirken, infazda tereddüt uyandıracak şekilde karar tarihine kadar yasal faize hükmedilmesi hatalıdır.
8. Dava konusu taşınmazın hükme esas alınan fen bilirkişi raporunda (B) harfi ile gösterilen 3.517,80 m²lik kısmının kanal olarak kamulaştırıldığı ve bu kısmın zemin bedeline hükmedildiği halde, infazda tereddüt uyandıracak şekilde yapıların bulunduğu alanların da tapu kaydının iptali ile idare adına tesciline karar verilmesi bozmayı gerektirir.
Ne var ki bu yanılgının giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin ikinci fıkrası hükmü uyarınca Bölge Adliye Mahkemesi kararının düzeltilerek onanması gerekir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Davacı idare vekilinin diğer temyiz itirazlarının reddine,
2.Davacı idare vekilinin temyiz itirazlarının kısmen kabulü ile temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının hüküm fıkrasının;
a) (B) bendinin 4 numaralı alt bendindeki “23.04.2020” tarihlerinin çıkartılarak yerlerine ayrı ayrı “24.04.2021” tarihinin yazılması,
b) (B) bendinin 4 numaralı alt bendindeki “karar tarihine kadar” ibaresinin hükümden çıkartılarak yerine “Bölge Adliye Mahkemesi karar tarihi olan 27.12.2022 tarihine kadar” ibaresinin yazılması,
c) (B) bendinin 5 numaralı alt bendindeki “kısım, C harfi ile gösterilen mavi renkli 134.92 m²lik kısım ve D harfi ile gösterilen yeşil renkli 61.70 m²lik kısımların” ibaresinin hükümden çıkartılarak yerine “kısmın tapu kaydının” ibaresinin yazılması suretiyle DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
30.10.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.