"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/25 Esas, 2023/100 Karar
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : Büyükçekmece 4. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2020/337 Esas, 2022/317 Karar
Taraflar arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili istemine ilişkin davada yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı vekilince istinaf edilmesi üzerine Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak davanın yeniden görülmesi için dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesinin kaldırma kararı üzerine yargılama yapan İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; dava konusu İstanbul ili, Büyükçekmece ilçesi, ... Mahallesi 372 parsel sayılı taşınmazın Büyükçekmece Gölü maksimum su kotu altında kalarak el atıldığını belirterek taşınmazın el atılan kısmının bedelinin dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalı idareden tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı idare vekili cevap dilekçesinde özetle; dava konusu 25.000,00 m² yüzölçümlü 372 numaralı parselin tamamının Büyükçekmece Barajı Projesi kamulaştırma alanında kaldığı için İdareleri tarafından kamulaştırıldığını, Kıymet Takdir Komisyonu tarafından takdir edilen kamulaştırma bedelinin bankaya bloke edildiğini, parsel malikine noter tebligatı çekildiğini; ancak adreste bulunmadığı için iade edildiğini, Büyükçekmece Asliye Hukuk Mahkemesinde 1989/590 Esas ile teyzid-i bedel davası açıldığı ve bedel ödendiğinden bahisle kurum aleyhine açılan haksız ve yersiz davanın reddi ile her türlü yargılama giderleri ile vekâlet ücretinin karşı taraf üzerinde bırakılmasına karar verilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne taşınmaz bedelinin dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine, bedeline hükmedilen taşınmazın tapusunun iptali ile göl alanı olarak tapudan terkinine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı vekili istinaf dilekçesinde özetle; mahkemece talep arttırım dilekçesi sunmaları için taraflarına süre verilmeden karar verilmesinin hatalı olduğunu, bu nedenle kararın kaldırılmasına karar verilmesi gerektiğini ileri sürmüştür.
2. Davalı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; hak düşürücü süre geçtiğinden davanın reddi gerektiğini, davacı murisi Mahmut Çakmak'a ait vekâletname olup olmadığı konusunda yeterince araştırma yapılmadığını, münavabe ürün seçimi ile ürün verim ve fiyatlarının yüksek, giderlerinin düşük alındığını, bedelin yüksek belirlendiğini, bilirkişi raporunun hakkaniyete aykırı olduğunu ileri sürmüştür.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile kamulaştırmasız el atılan arazi niteliğindeki taşınmaza mahallinde yapılan keşif sonucu net geliri esas alınarak dava tarihindeki değerini belirleyen, usul ve kanuna uygun olarak düzenlenen hükme esas alınan bilirkişi raporuna göre el atma bedelinin davalı idareden tahsiline karar verilmesi doğru olduğu gibi, taşınmazın bilirkişi raporunda belirtilen konum ve niteliğine göre belirlenen kapitalizasyon faizi ve objektif değer artış oranlarının yerinde olduğu, bilirkişi kurulunca değerlendirmeye alınan münavebe ürünlerinin yörenin münavebe sistemine uygun ve resmi verilerle uyumlu olduğu, taşınmaza ilişkin olarak geçerli bir kamulaştırma işlemi bulunmadığı, yargılama sırasında talep arttırım konusunda bir istemde bulunulmadığından taraf vekillerinin istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ederek kararın bozulmasını talep etmiştir.
2. Davalı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebeplerini tekrar ederek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacı tapu maliki ile davalı idare arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmazın değerinin biçilmesi ve bedelin sorumlu idareden tahsili istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri ile 150 inci maddesi.
2. 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun 11 inci maddesi.
3. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1956/1 Esas, 1956/6 Karar sayılı kararı.
4. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1954/1 Esas, 1956/7 Karar sayılı kararı.
3. Değerlendirme
1.Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılama hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davacı vekilinin tüm, davalı idare vekilin aşağıdaki paragrafın kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. Dava konusu İstanbul ili, Büyükçekmece ilçesi, ... Mahallesi, 372 parsel sayılı taşınmaza ilişkin bilgi ve belgelerin tetkikinde; dosya içerisinde mevcut Büyükçekmece 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 1989/590 Esas, 1990/360 Karar sayılı Türkiye İş Bankası A.Ş tarafından dava konusu taşınmazın kamulaştırması nedeniyle tezyidi bedel davası açtığı, dosyada mevcut dosya fotokopisinin incelenmesinde ihbar olunan Türkiye İş Bankası tarafından dava konusu taşınmaza ilişkin 29.07.1985 tarihli ve 1545 yevmiye numaralı İpotek Akit tablosunda dava konusu taşınmazın davacının, ihbar olunan Türkiye İş Bankasına olan borcu nedeniyle ipotek edildiği ve taşınmazın kamulaştırılması halinde kamulaştırma bedelinin ve kamulaştırmadan doğacak her türlü hak ve menfaatin Türkiye İş Bankasına rehnedildiği, bankanın 4650 sayılı değişiklikten önceki 2942 sayılı Kanun'un İstimlak Kanununun 14 üncü maddesine dayanarak tezyidi bedel davası açıldığı, söz konusu davanın duruşma tutanaklarının tetkikinde 03.10.1989 tarihli duruşmasında davacı banka vekiline kamulaştırma evrakını taşınmaz maliki ... vekiline tebliği edilerek tebliğ, evrakını ibrazı için süre verilmiş ve bir sonraki celse olan 28.11.1989 tarihli duruşmada kamulaştırma evrakının tapu maliki ... vekiline tebliğine ilişkin belgelerin dosyaya ibraz edildiği, dosyada mevcut 06.04.1989 tarihli belge içeriğinde de davacı vekilinin dava konusu taşınmazın DSİ Genel Müdürlüğü tarafından kamulaştırıldığı ve kamulaştırma bedelinin bankaya depo edildiğini bildirerek, davacı ile ihbar olunan Türkiye İş Bankası arasında yapılan ve yukarıda belirtilen İpotek resmi senedine göre istimlak bedelini almak ve dava açmak hakkının bankaya ait olduğunu beyan ettiği duruşma tutanakları ve tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirildiğinde davanın reddine karar verilmesi gerekirken, davanın kabulüne karar verilmesi hatalı olduğundan kararın bozulması gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Davacı vekilinin tüm, davalı idare vekilinin diğer temyiz itirazlarının reddine,
2. Davalı idare vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı davacı vekilinin temyiz isteminin reddine, davalı idare vekilinin diğer itirazlarının kabulü ile temyiz isteminin kabulü ile Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
3. İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Davacıdan peşin alınan temyiz harcının Hazineye irat kaydedilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
30.10.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.