"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2020/43 E.sas 2021/410 Karar
KARAR : Kabul
Taraflara arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın yol olarak terkini davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairemizce Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kabulü ile dava konusu taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın yol olarak terkinine karar verilmiştir.
Mahkeme kararı davacı idare ve davalı ... vekilleri tarafından temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde; Mersin ili, ... ilçesi, ... köyü 2486 parsel sayılı taşınmazdan ifrazen oluşan 108 ada 722 parsel sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescilini yol olarak terkinini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı ... vekili cevap dilekçesinde; taşınmazın gerçek değerinin çok altında değer belirlendiğini oluşturulacak bilirkişi marifetiyle taşınmazın gerçek değerinin tespit ettirilmesini talep etmiştir.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 08.09.2015 tarihli ve 2014/657 Esas, 2015/511 Karar sayılı ilamı ile davanın kabulüne, kamulaştırma bedelinin tespiti ile bu bedelin davalı tarafa derhal ödenmesine, dava konusu taşınmazın davalılar adına olan tapu kaydının iptali ile davacı idare adına tesciline, yol olarak terkinine karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Birinçi Bozma Kararı
1. ... 2.Asliye Hukuk Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare ve davalı ... vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizce yapılan inceleme sonucunda; kısmen arazi kısmen bağ iteliğindeki taşınmazın zeminine gelir metoduna göre değer biçilmesi yöntem itibarıyla doğru olduğu gibi, üzerinde bulunan yapıya niteliğine göre değer biçilmesinde de bir isabetsizlik görülmediği belirtilerek Mersin, ... ve ... İl-İlçelerine ait 2014 yılı resmi verileri Tarım ve Orman Bakanlığı İl-İlçe Tarım ve Orman Müdürlüklerinden getirtilerek, kapama bağ niteliğindeki dava konusu taşınmaza Mersin-...-...-... İl-İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü resmi verilerinin ortalamasına göre değer biçilmesi ve ortalama verilere göre belirlenen bu bedel ile sadece 2014 yılı ... İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü resmi verileri esas alınarak hesaplanan bedel karşılaştırılarak 2014 yılı ... İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü verilerinin gerçeği yansıtıp yansıtmadığı denetlenmek suretiyle sonucuna göre hüküm kurulması gerektiği gözetilmeden eksik inceleme ile yazılı şekilde karar verilmesi ve dava konusu taşınmazın sulu tarım arazisi niteliğinde olduğu dikkate alınarak kapitalizasyon faiz oranının % 4 oranında kabulü ile buna göre hesaplama yapılması gerekirken, % 5 oranında alınmak suretiyle eksik bedel tespiti ve hükme esas alınan bilirkişi raporunda dava konusu taşınmazın damlama sulama sistemi ile sulandığı belirlendiğinden sulama masrafının araştırılarak üretim masraflarına ilave edilmesi gerektiği halde tarla kirası, vergi ve faizler düşüldükten sonra 2014 yılı Tarım ve Orman Bakanlığı İlçe Tarım Müdürlüğünün resmi verilerine göre belirlenen üretim masrafı % 10 arttırılarak hesap yapan bilirkişi raporu hükme esas alınmak suretiyle yazılı şekilde karar verilmesi, taşınmazın değeri belirlenirken bilirkişi raporunda ambalajlama ve ambalajlama işçiliği üretim masraflarına dahil edilmek suretiyle eksik bedel tespiti hatalı olduğundan hükmün bozulmasına karar verilmiştir.
B. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen İkinci Karar
... 2. Asliye Hukuk Mahkemesinin 22.06.2018 tarihli ve 2018/8 Esas, 2018/228 Karar sayılı ilamı ile davanın kabulüne kamulaştırma bedelinin tespiti ile bu bedelin davalılara derhal ödenmesine, dava konusu taşınmazın davalılar adına olan tapu kaydının iptali ile davacı idare adına tesciline karar verilmiştir.
A. İkinci Bozma Kararı
1. ... 2. Asliye Hukuk Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare ve davalı ... vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizce yapılan inceleme sonucunda; aynı kamulaştırma kapsamında Dairemiz denetiminden geçen dosyalarda, ... İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğünün 2014 yılı zirai ürün ortalama verim-maliyet cetvellerinin gerçek durumu yansıtmadığı kanaatiyle, Mersin, ..., ..., ... İl ve İlçe ortalama verilerine göre hesaplama yapılan bilirkişi raporları doğrultusunda belirlenen m² birim fiyatlarının Dairemizce uygun bulunduğu hususu gözetilerek, Mersin, ..., ..., ... il ve ilçe ortalama verilerine göre hesaplanan m² birim fiyatları doğrultusunda kamulaştırma bedelinin belirlenmesi gerektiği gözetilmeden, ... İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğünün 2014 yılı verileri esas alınmak suretiyle yapılan hesaplama doğrultusunda eksik bedele hükmedilmesi hatalı olduğu gibi Mahkemece verilen ilk kararda dava konusu taşınmaz üzerinde bulunan beton direk niteliğindeki inşai yapıların bedelinin 225,00 TL olarak belirlendiği, bu hususta bozma yapılmadığı ve bu durumun davacı idare lehine usuli kazanılmış hak oluşturduğu dikkate alınmadan, bozma ilamı sonrası 780,00 TL beton direk bedeline hükmedilmek suretiyle fazlaya karar verilmesi, ilk karar yalnızca ... vekili tarafından temyiz edilmiş olup, ilk kararı temyiz etmeyen davalı yönünden kesinleşen bedel davacı idare lehine usuli kazanılmış hak oluşturduğundan bozmadan sonra sadece ilk kararı temyiz eden davalının payı hesaplanarak bu miktarın bloke ettirilip adı geçene ödenmesine yönelik hüküm kurulması gerektiği düşünülmemesi ve tespit edilen kamulaştırma bedeline uygulanan faizin bitim tarihinin hüküm fıkrasında hatalı gösterilmesi doğru olmadığından ve 7139 sayılı Kanun ile yapılan değişiklik hükümlerine göre işlem yapılması gerektiğinden, hükmün bozulmasına karar verilmiştir.
B. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Üçüncü Karar
... 2. Asliye Hukuk Mahkemesinin 24.06.2021 tarihli ve 2020/43 Esas, 2021/410 Karar sayılı ilamı ile davanın kabulüne, kamulaştırma bedelinin tespiti ile bu bedelin davalılara derhal ödenmesine, dava konusu taşınmazın davalılar adına olan tapu kaydının iptali ile yol olarak terkinine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
... 2. Asliye Hukuk Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare ve davalı ... vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; belirlenen bedelin yüksek olduğunu ileri sürerek Mahkeme kararının bozulmasını talep etmiştir.
2. Davalı ... vekili temyiz dilekçesinde özetle; belirlenen bedelin düşük olduğunu ileri sürerek Mahkeme kararının bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, dava konusu taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespitine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakameleri Kanun’un (6100 sayılı Kanun) geçici 3 üncü maddesinin atfıyla 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun (1086 sayılı Kanun) 26.09.2004 tarihli ve 5236 sayılı Kanun'la yapılan değişiklikten önceki 427 ilâ 439 uncu maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası ile 11 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un geçici 3 üncü maddesinin atfıyla 1086 sayılı Kanun'un 26.09.2004 tarihli ve 5236 sayılı Kanun'la yapılan değişiklikten önceki 428 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Arazi niteliğindeki Mersin ili, ... ilçesi, ... köyü 2486 parsel sayılı taşınmazdan ifrazen oluşan 108 ada 722 parsel sayılı taşınmaza 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendi uyarınca net gelir metodu esas alınarak, üzerindeki yapılara ise resmi birim fiyatları esas alınıp yıpranma payı düşülerek değer biçilmesinde bir isabetsizlik görülmemiştir.
3. Temyizen incelenen mahkeme kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozma ile kesinleşen ve karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmış olup temyiz dilekçelerinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davacı idare ve davalı ... vekillerinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararı ONANMASINA,
Davacı idare harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına, davalıdan peşin alınan temyiz harcının Hazineye irat kaydedilmesine,
14.11.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.