"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Diyarbakır Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/2470 Esas, 2022/2095 Karar
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : Batman 4. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2021/326 Esas, 2022/253 Karar
Taraflar arasında kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili istemine ilişkin ilk davada saklı tutulan bölümlerin tahsili istemine ilişkin davada yapılan yargılama sonunda, İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı ... vekilince istinaf edilmesi üzerine Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak, davanın yeniden görülmesi için dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesinin kaldırma kararı üzerine yeniden yargılama yapan İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı idareler vekilleri tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı idareler vekilleri tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Batman ili, ... ilçesi, ... köyü 536 (eski 56) parsel sayılı taşınmazda müvekkilinin paydaş olduğunu, taşınmaza davalı idareler tarafından kamulaştırmasız el atıldığını, dava konusu yer için davacı payına 463.997,13 TL Karayolları Genel Müdürlüğünün sorumluluğunda, 2.472.676,92 TL Batman Belediye Başkanlığının sorumluluğunda el atma tazminatı bedeli belirlendiğini; ancak taleple bağlı kalınarak fazlaya dair hakları saklı tutulmak kaydı ile 1.000 TL tazminata hükmedildiğini, bu kararın Yargıtay 5. Hukuk Dairesinin 2018/3158 Esas, 2018/10444 Karar sayılı düzeltilerek onama kararı ile kesinleştiğini, bu nedenle ek tazminat bedeli olan 2.935.674,05 TL tazminatın ilk dava tarihi olan 04.12.2003 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalı idarelerden tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
II. CEVAP
1.Davalı ... vekili cevap dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazın bulunduğu yol kesiminin Karayolları Genel Müdürlüğünün yol ağından çıkartıldığını, bu nedenle davalı kurumun kamulaştırmasız el atmasının söz konusu olmadığını, dava konusu yolun bakım ve onarım sorumluluğunun Batman Belediye Başkanlığına geçtiğini, bu nedenle davalı idare açısından davanın husumetten reddi gerektiğini, ilk dava tarihinden itibaren faiz talep edilmesinin hukuka aykırı olduğunu, ancak ek dava tarihinden itibaren faiz istenebileceğini savunmuş, davanın reddini istemiştir.
2.Davalı ... vekili cevap dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazın ... tarafından karayolu amaçlı olarak kamulaştırıldığını, taşınmazın ifrazdan önceki ilk geldisi olan 56 No.lu parsele, 1956 tarihinde Karayolları tarafından el atıldığını, 2000 yılında ise bakım ve onarımının belediyeye devredildiğini, dava konusu taşınmaz Batman Bölge Devlet Hastanesi kavşağından şehir merkezine doğru giden yolun zemininde kaldığından ve bu yol 06.06.1956 tarihinde açıldığından davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne, taşınmaz bedelinin ilk dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalı idarelerden alınarak davacıya verilmesine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı idareler vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1.Davalı idare ... vekili istinaf dilekçesinde özetle; bilirkişi raporunda dava konusu taşınmazlara fahiş bedel belirlendiğini, davanın davalı idare açısından husumetten reddinin gerektiğini, ilk dava tarihinden itibaren faize hükmedilmesinin doğru olmadığını ileri sürmüştür.
2.Davalı idare ... vekili istinaf dilekçesinde özetle; bilirkişi raporunda dava konusu taşınmazlara fahiş bedel belirlendiğini, davanın davalı idare açısından husumetten reddinin gerektiğini ileri sürmüştür.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile dava konusu taşınmazla ilgili iş bu dosyanın tarafları arasında görülen ve kesinleşen dosyasında davanın kabulü ile 1.000 TL tazminata hükmedildiği, fazlaya ilişkin hakların saklı tutulduğu, kararın Yargıtay 5. Hukuk Dairesinin 2018/3158 Esas, 2018/10444 Karar sayılı ilâmı ile düzeltilerek onanmasına karar verilerek 08.09.2018 tarihinde kesinleşmiş olduğu anlaşılmakta olup, eldeki dava; incelenen dosya kapsamında bilirkişi heyetince belirlenen 2.935.674,05 TL'lik tazminattan bakiye kalan kısım için ek dava mahiyetinde açılmış olup, İlk Derece Mahkemesince kesinleşen dosyaya göre bakiye bedele hükmedilmesinin isabetli olduğu belirtilerek davalı idareler vekillerinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı idareler vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1.Davalı idare ... vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesini tekrar etmiştir.
2.Davalı idare ... vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesini tekrar etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili istemli asıl davada tazminat bedelinin saklı tutulan kısmının tahsili istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1.6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2.6100 sayılı Kanun’un “Kısmi Dava” kenar başlıklı 109 uncu maddesinin birinci fıkrası şöyledir;
“Talep konusunun niteliği itibarıyla bölünebilir olduğu durumlarda, sadece bir kısmı da dava yoluyla ileri sürülebilir.”
3.Değerlendirme
1.Bölge adliye mahkemelerinin nihaî kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2.Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukukî ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davalı idareler vekillerinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun’un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Davalı ... Başkanlığından peşin alınan temyiz harcının Hazineye irat kaydedilmesine,
Davalı ... harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
11.09.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.