"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2020/46 Esas, 2022/275 Karar
KARAR : Ret
Taraflar arasındaki bedelsiz terk edilen taşınmazın şartın gerçekleşmemesi nedeniyle tapusunun iptali ile tescili, olmadığı takdirde taşınmaz bedelinin tahsili davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; aktif husumet ehliyeti yokluğu nedeniyle davanın reddine karar verilmiştir.
Mahkeme kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; dava konusu Mersin ili, Yenişehir ilçesi, ... Mahallesi 113 parsel ... taşınmaz ve çevresinde davalı idare tarafından yapılan ıslah uygulaması sonucunda parselin %35'inin düzenleme ortaklık payı ve %14 ünün belediye hizmet alanı olmak üzere toplam %49'luk alanının belediyeye ayrıldığını, geriye kalan kısmın beş ayrı imar parseline ayrıldığını, uygulamaya giren brüt 7.200 m² ve net 4.690 m² yüzölçümlü anayola cepheli parselin davalı belediyeye terki koşulu ile yine 113 parsel ... taşınmazdan oluşan 5919 ada 2 ve 3 parsel ... taşınmazlarda yapılacak inşaatlara yoğunluk yüklenmesine Yenişehir Belediye Encümenince karar verildiğini, bu hakkın 5919 ada 2 parsel ... taşınmaz yönünden kullandırıldığı, ancak 5919 ada 3 parsel ... taşınmaz yönünden kullandırılmadığını, bunun üzerine davalı belediyeye başvurarak yoğunluk verilmesini, verilmeyecek ise aynı vasıf ve yüzölçümlü bir başka taşınmaz verilmesini veya o gün ki rayiç bedelinin ödenmesini talep ettiklerini ancak davalı belediyece herhangi bir cevap verilmediğini, bunun üzerine Mersin 1. İdare Mahkemesinin 2010/771 Esas ... dosyasında zımni ret işleminin iptali ve imar durumuna göre yoğunluk kullandırılması talepli dava açtıklarını, ancak açılan davanın reddedilerek kesinleştiğini, bunun sonucunda davalı belediyenin yoğunluk yükleme olanağının kalmadığını, müvekkilinin mağdur olduğunu, davalı idareye yoğunluk yüklemesi şartı ile hibe edilen taşınmazın tapu kaydının iptali ile müvekkili adına tapuya tescilini, olmadığı takdirde taşınmazın rayiç bedelinin tespit edilerek davalı idareden tahsilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı idare vekilinin cevap dilekçesine dosyada rastlanmamıştır.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 02.12.2014 tarihli ve 2011/660 Esas, 2014/491 Karar ... kararı ile davanın kabulüne ve tazminatın tespiti ile davalı idareden tahsil edilerek davacıya ödenmesine karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Mahkemenin 02.12.2014 tarihli ve 2011/660 Esas, 2014/491 Karar ... kararına karşı süresi içinde davalı idare vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizin 21.02.2019 tarihli ve 2017/11802 Esas, 2019/2767 Karar ... kararı ile hükme esas alınan bilirkişi raporunda değerlendirmeye esas alınan satış uzak bir bölgeden ve eski (1996) tarihli ticaret odasına ihale ile yapılmış olan özel amaçlı bir satış olduğundan raporun hükme esas alınacak nitelikte olmadığı gerekçesiyle kararın bozulmasına karar verilmiştir.
B. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile aktif husumet ehliyeti yokluğu nedeniyle davanın reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili temyiz dilekçesinde özetle; dava konusu 113 parsel ... taşınmazdan davalı ... tarafından yapılan imar uygulaması sonrasında düzenleme ortaklık payı kesildikten sonra beş ayrı imar parseli oluştuğunu, bu parsellerden 4.690 m² yüzölçümlü 5919 ada 1 parsel ... taşınmazın, 5919 ada 2 ve 3 parsel ... taşınmazlarda yapılacak inşaatlarda yoğunluk yüklemesi koşuluyla davalı ... adına hibe edildiğini, davalı idarece 5919 ada 2 parsel ... taşınmazda yoğunluk yüklemesi yapıldığını, bu parselin de müvekkiline ait olduğunu, ancak yine müvekkiline ait olan 5919 ada 3 parsel ... taşınmazda yoğunluk yüklemesi yapılması yönündeki talebinin, Mersin Valiliği tarafından yükleme işlemlerine karşı idare mahkemesinde açılan dava nedeniyle reddedildiğini, müvekkilinin 113 parsel ... taşınmaz hisselerini bu parselden türeyecek bazı parsellere yoğunluk yüklemesi yapılması şartıyla davalı idareye hibe eden FAM Gayrimenkul Yatırım Danışmanlık Hiz.San.Tic.Ltd.Şti.’nin yasal temsilcisi olduğunu, davaya dayanak sözleşmenin tam üçüncü kişi yararına sözleşme niteliğinde olduğunu, bu sözleşmede FAM Gayrimenkul Yatırım Danışmanlık Hiz.San.Tic.Ltd.Şti’nin vaat ettiren, davalı idarenin vaat eden ve müvekkilinin de yararına hüküm tesis edilen üçüncü kişi olduğunu, müvekkilinin lehtar olarak kendi yararına kurulmuş sözleşmeden dolayı edimin yerine geçen ikame değeri talep edebileceği gibi, ikame değer bulunmayan hallerde tazminat talebinde de bulunabileceğini, bu nedenle aktif husumet yokluğu nedeniyle davanın reddine karar verilmesinin usul ve kanuna aykırı olduğunu, davalı idare vekilince dosyaya sunulan 25.11.213 ve 22.01.2014 tarihli dilekçelerle davanın kabul edildiğini, kabul beyanının açık ve net olup, herhangi bir şarta bağlı olmadığını, kesin hüküm gibi sonuç doğurması gerektiğinden artık devam eden bir yargılamadan söz edilemeyeceğini, davalı idarenin 5919 ada 2 parsel ... taşınmaza yükleme yapmasının kısmen ifa niteliğinde olduğunu, kısmen ifanın sözleşmenin ve borcun kabulü anlamına geldiğini ileri sürmüştür.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, temel olarak davacı ile davalı idare arasında bedelsiz terk edilen taşınmazın şartın gerçekleşmemesi nedeniyle iadesi veya bedelinin tahsiline ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6100 ... Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 ... Kanun) geçici 3 üncü maddesinin atfıyla 1086 ... Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun (1086 ... Kanun) 26.09.2004 tarihli ve 5236 ... Kanun'la yapılan değişiklikten önceki 427 ilâ 439 uncu maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Temyiz olunan nihai kararların bozulması 6100 Kanun'un geçici 3 üncü maddesi gereği yürürlükte bulunan 1086 ... Kanun'un 428 inci maddesi ile 439 uncu maddesinin ikinci fıkrasında yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen Mahkeme kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozma ile kesinleşen ve karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Davacı vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,
Davacıdan peşin alınan temyiz harcının Hazineye irat kaydedilmesine,
25.12.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.