"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2022/526 Esas, 2022/546 Karar
KARAR : Kabul
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın yol olarak terkini davasında yapılan yargılama sonucu verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairemizce Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kabulü ile dava konusu taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tesciline karar verilmiştir.
Mahkeme kararı davacı idare ve bir kısım davalılar vekillerince temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verilmiştir.
Davalı ... ile davalı ... vekillerince temyiz incelemesinin duruşmalı olarak yapılmasının istenilmesi üzerine, işin duruşmaya tâbi olduğu anlaşılmış ve duruşma için 07.11.2023 günü tayin edilerek taraflara tebligat gönderilmiştir.
Duruşma günü davalı asıl ... gelmiş, diğer davalılar vekilleri ile davacı idare vekili duruşmaya katılmamıştır.
Duruşmaya başlanarak hazır bulunan avukatın sözlü açıklamaları dinlendikten sonra duruşmaya son verildi.
Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; Bursa ili, ... ilçesi, Soğanlı Mahallesi 3518 ada 1 parsel sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı ... vekili cevap dilekçelerinde özetle; taşınmazın her şeyden evvel imar uygulamasına tabi olmuş bir parsel olduğunu, imarın ticari imar olup taşınmazın çok yakın çevresinin büyük sanayi bölgeleri ve tesislerinden oluştuğunu, taşınmazın köşe diye tabir edilen değerli bir noktada olduğunu beyanla taşınmazın gerçek değerine uygun kamulaştırma bedelinin takdir edilmesini talep etmiştir.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 25.05.2016 tarihli ve 2015/75 Esas, 2016/259 Karar sayılı kararı ile davanın kabulüne, kamulaştırma bedelinin tespiti ile bu bedelin bloke ettirilerek davalı tarafa derhal ödenmesine, dava konusu taşınmazın davalılar adına olan tapu kaydının iptali ile davacı idare adına tesciline karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare ve bir kısım davalılar vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizce yapılan inceleme sonucunda; Mahkemece mahallinde yapılan keşif sonucu aynı bilirkişi kurulu tarafından düzenlenen kök ve ek raporlarda farklı emsaller incelenmiş olup, 13.07.2015 tarihli kök raporda taşınmazın m²sine kadastral parsel olarak 1.400,00 TL, 11.01.2016 tarihli birinci ek raporda imar parseli olarak 1.400,00TL/m², 11.02.2016 tarihli ikinci ek raporda imar parseli olarak 1.786,00 TL/m², hükme esas alınan 21.04.2016 tarihli üçüncü ek raporda ise imar parseli olarak 1.550,00 TL/m² değer biçildiği anlaşılmış olup, aynı taşınmaz için aynı bilirkişi kurulu tarafından düzenlenen kök ve ek raporlarla tespit edilen m² birim fiyatları arasında fahiş fark bulunması, ... Tapu Müdürlüğünün 09.09.2015 tarihli yazı cevabına göre değerlendirme tarihi itibarıyla imar parseli olan dava konusu taşınmaz için düzenlenen kök ve 1. ek raporda, imar parseli ve kadastral parsel olarak taşınmaza aynı m² birim fiyatının (1.400,00 TL) belirlenmesi sebebiyle bilirkişi raporları hüküm kurmaya elverişli olmadığı gibi, hükme esas alınan 21.04.2016 tarihli üçüncü ek bilirkişi kurulu raporunda kıyas emsal olarak kabul edilen taşınmaz başka mahallede olup dava konusu taşınmaza uzak olduğundan yapılan karşılaştırma inandırıcı bulunmamış olup yeniden oluşturulacak bilirkişi kurulu marifetiyle mahallinde keşif yapılarak alınacak rapor sonucuna göre hüküm kurulması gerektiğinin düşünülmemesi ve tespit edilen bedel dava tarihinden itibaren dört ay sonraki tarihten karar tarihine kadar işlemiş olan yasal faizi ile bloke edildiğinden kamulaştırma bedelinin bloke edilen faizi ile birlikte ödenmesine karar verilmesi gerekirken, hüküm fıkrasında mükerrer ödemeye sebebiyet verecek şekilde yeniden faiz işletilmesine karar verilmesi doğru olmadığı gibi, 7139 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekiznici fıkrası gereğince, bozma sonrası bankaya hak sahibi adına yatırılacak bedelde artış olması halinde bu kısım için; 7139 sayılı Kanun ile yapılan değişiklik hükümlerine göre işlem yapılması gerektiğinden hükmün bozulmasına karar verilmiştir.
B. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen İkinci Karar
Mahkemenin 29.01.2021 tarihli ve 2019/327 Esas, 2021/29 Karar sayılı kararı ile davanın kabulüne, kamulaştırma bedelinin tespiti ile bu bedelin bloke ettirilerek davalılara derhal ödenmesine, dava konusu taşınmazın davalılar adına olan tapu kaydının iptali ile davacı idare adına tesciline karar verilmiştir.
C. İkinci Bozma Kararı
1. Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare ve bir kısım davalılar vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizce yapılan inceleme sonucunda; Mahkemece verilen ilk karar davacı idare ve davalılar ... ve ... vekilleri tarafından temyiz edilmiş olup, ilk kararda tespit edilen kamulaştırma bedeli, kararı temyiz etmeyen davalılar ... ve ... yönünden kesinleşmiştir. Bu durumda ilk kararı temyiz etmeyen davalılar yönünden kesinleşen bedel davacı idare lehine usulî kazanılmış hak oluşturduğundan; bozmadan sonra sadece ilk kararı temyiz eden davalıların payı hesaplanarak bu miktarın bloke ettirilip adı geçene ödenmesine yönelik hüküm kurulması gerektiği düşünülmeden, bozmadan sonra tespit edilen bedel üzerinden ilk kararı temyiz etmeyen davalıların payını da kapsar şekilde fark bedelin depo edilmesine ve bu bedele yasal faiz işletilmesine karar verilmesi doğru görülmediğinden hükmün bozulmasına karar verilmiştir.
D. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Üçüncü Karar
Mahkemenin 28.12.2022 tarihli ve 2022/526 Esas, 2022/546 Karar sayılı kararı ile davanın kabulüne, kamulaştırma bedelinin tespiti ile bu bedelin bloke ettirilerek davalılara derhal ödenmesine, dava konusu taşınmazın davalılar adına olan tapu kaydının iptali ile davacı idare adına tesciline karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare ve davalı ... ile davalı ... vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; belirlenen bedelin yüksek olduğunu ileri sürerek mahkeme kararının bozulmasını talep etmiştir.
2. Davalı ... vekili temyiz dilekçesinde özetle; belirlenen bedelin düşük olduğunu, dava konusu taşınmazdan kesilen düzenleme ortaklık payı oranının emsal taşınmazdan kesilenden daha fazla olduğunu ileri sürerek Mahkeme kararının bozulmasını talep etmiştir.
3. Davalı ... vekili temyiz dilekçesinde özetle; belirlenen bedelin düşük olduğunu, dava konusu taşınmazdan kesilen düzenleme ortaklık payı oranının emsal taşınmazdan kesilenden daha fazla olduğunu ileri sürerek Mahkeme kararının bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, dava konusu taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespitine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) Geçici 3 üncü maddesinin atfıyla 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun (1086 sayılı Kanun) 26.09.2004 tarihli ve 5236 sayılı Kanun'la yapılan değişiklikten önceki 427 ilâ 439 uncu maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası ile 11 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Mahkemelerin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un geçici 3 üncü maddesinin atfıyla 1086 sayılı Kanun'un 26.09.2004 tarihli ve 5236 sayılı Kanun'la yapılan değişiklikten önceki 428 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Arsa niteliğindeki Bursa ili, ... ilçesi, Soğanlı Mahallesi 3518 ada 1 parsel sayılı sayılı taşınmaza 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi uyarınca emsal kıyaslaması yapılarak değer biçilmesinde bir isabetsizlik görülmemiştir.
3. Temyizen incelenen mahkeme kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozma ile kesinleşen ve karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakta olup davalı ... ve davalı ... vekillerinin tüm, davacı idare vekilinin aşağıdaki paragrafın kapsamı dışında kalan temyiz itirazları yerinde değildir.
4. Son kararla belirlenen 600.056,00 TL fark kamulaştırma bedeline 21.06.2015 tarihinden ikinci karar tarihi olan 29.01.2021 tarihine kadar faiz uygulanması gerekirken son karar tarihi olan 28.12.2022 tarihine kadar faiz uygulanması hatalıdır.
Ne var ki; bu yanılgıların giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden kararının düzeltilerek onanması gerekir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Davalı ... ve davalı ... vekillerinin tüm, davacı idare vekilinin diğer temyiz itirazlarının reddine,
2. Davacı idare vekilinin temyiz itirazlarının kısmen kabulü ile Bursa 7. Asliye Hukuk Mahkemesinin 28.12.2022 tarihli ve 2022/526 Esas, 2022/546 Karar sayılı kararının hüküm fıkrasının 1 inci bendinin ikinci paragrafından “son karar tarihi olan 28/12/2022 tarihine kadar” ibaresinin hükümden çıkartılmasına yerine “29.01.2021 tarihine kadar” ibaresi yazılması suretiyle kararın DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
Davalı ... ile davalı ...'dan peşin alınan temyiz harcının Hazineye irat kaydedilmesine, davacı idareden peşin alınan temyiz harcının istek hâlinde iadesine,
07.11.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.