"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Bursa Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2020/1601 Esas, 2022/2699 Karar
KARAR : Esastan ret/ Düzeltilerek yeniden esas hakkında verilen karar
İLK DERECE MAHKEMESİ : Bursa 6. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2016/56 Esas, 2019/417 Karar
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescili davasında yapılan yargılama sonunda, İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davacı idare ve bir kısım davalılar vekilleri tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurularının esastan reddi ile İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı idare ve bir kısım davalılar vekillerince temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; Bursa ili, ... ilçesi, ... Mahallesi 5346 ada 2 parsel sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ile kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
1.Bir kısım davalılar vekili Av. ... Meriç cevap dilekçesinde özetle; dava dosyasında müvekkillerinin hisse oranları ve değeri, bina ve değeri, ağaç ve değerinin belirtilmediğini, davaya konu yerin yaklaşık 8 yıl önce belediye tarafından boşalttırıldığını, binaların 5 yıl önceki halinden eser kalmadığını, davacı kurum tarafından teklif edilen bedelin düşük olduğunu, dava konusu taşınmazın konumu ve bulunduğu bölge olarak çok değerli olduğunu, gerekli emsal mukayesesi de yapılmak suretiyle mahkemece dava konusu taşınmazın değerinin tespit edilmesini talep etmiştir.
2. Davalılar ... ve ... vekili cevap dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmaz üzerinde kurulu bulunan müvekkilinin binasının kamulaştırma talepli dava öncesi davacı tarafından tahrip edildiğini, Bursa 2. Sulh Hukuk Mahkemesinin 2015/111 D.İş Esas sayılı dosyasında yapılan tespitte taşınmazın bina değeri olarak 79.614,60 TL belirlendiğini, bu hususun mahkemenin dikkate alması gerektiğini talep etmiştir.
3.Davalı ... vekili cevap dilekçesinde özetle; 25/07/2017 tarihli bilirkişi raporunda bina bedelinden %40 oranında yıpranma payı mahsup ettiğini, mahsup edilen yıpranma payı oranının fahiş olduğunu, dava tarihinden önce Bursa 8. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2015/55 D.iş Esas sayılı dosyası ile yıpranma yapının %32 olarak tespit edildiği, m² birim bedelinin 1.765,19 TL olarak belirlendiğini, bu bedelin düşük olduğunu, yeniden ek rapor alınmasını talep etmiştir.
4.Davalı ... vekili cevap dilekçesinde özetle; bilirkişi heyet raporunda ...'nın iki adet binasının ve bunların içindeki deri makineleri v.s. her türlü tesisat hakkında raporda bir açıklama ve hesaplama bulunmadığını, dava konusu 5346 ada 2 parsel sayılı taşınmazda davalı ...'nın 559,39 m² alana tekabül eden 737/2400 payı bulunduğunu, bu arsanın bilirkişilerce 1765,19 TL/m² olarak takdir edilen birim fiyatının emsal ve rayicin altında kaldığını, açıklanan nedenlerle iki adet ve halen ayakta duran deri fabrikası nitelikli yapılara değer takdiri, bu iki adet fabrika binası içindeki halen mevcut deri makinelerinin demontaj, nakliye ve montaj bedellerinin hesaplattırılması, su, elektrik, buhar, basınçlı hava v.s. tesisleri iki adet derin su kuyusu ve içindeki su pompaları türünden her türlü muhdesatın değerinin tespiti, bunlara ilaveten dava konusu arsa ile somut emsal arsanın kıyaslanması aşamasındaki değişik unsurlar yönünden yapılan puanlamanın düzeltilmesi ve arsanın asgari değerinin 2.500,00 TL/m² olarak belirlendiğini, açıklanan nedenle ek rapor alınmasını talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne, kamulaştırma bedelinin tespiti ile davalılara ödenmesine, dava konusu taşınmazın davalılar adına olan tapu kaydının iptali ile davacı idare adına tesciline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare ve bir kısım davalılar vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; belirlenen bedelin fahiş olduğunu, taşınmaz üzerinde bulunan yapıların hiçbir mühendislik hizmeti almamış binalar olduğunu, enkaz bedellerinin çok yüksek hesaplandığını, ek rapor taleplerini karşılar ek rapor alınmaksızın hüküm kurulduğunu belirterek kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
2. Bir kısım davalılar vekili Av. ... istinaf dilekçesinde özetle; belirlenen bedelin çok düşük olduğunu, bina bedeli hesaplanırken %40 yıpranma payı hesaplandığını bu oranın çok yüksek olduğunu, tespit dosyasında bu oran %32 olarak belirlendiğinden kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
3.Bir kısım davalılar vekili Av. ... ... istinaf dilekçesinde özetle; taşınmazın değerli bir konumda bulunduğunu, belirlenen bedelin çok düşük olduğunu, bina bedeli hesaplanırken %40 yıpranma payı hesaplandığını, bu oranın çok yüksek olduğunu, tespit dosyasında bu oran %32 olarak belirlendiğinden kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
4. Davalı ... vekili istinafında özetle; taşınmazın sanayi üretimi olan deri imalatının yapıldığı küçük sanayi tesisinde bulunduğunu, tesiste mevcut bulunan makineler için demontaj, nakliye, montaj masraf bedellerinin hesaba dahil edilmediğini, belirlenen arsa birim fiyatının emsal ve rayiçten düşük olduğunu belirterek kararın kaldırılmasını istemiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile arsa niteliğindeki dava konusu Bursa ili, ... ilçesi, ... Mahallesi 5346 ada 2 parsel sayılı taşınmaza 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi uyarınca emsalin üstün ve eksik yönleri belirlenip kıyaslaması yapılarak; üzerindeki yapılara ise aynı Kanun'un (h) bendi uyarınca resmi birim fiyatları esas alınıp yıpranma payı düşülerek değer biçilmesine ilişkin İlk Derece Mahkemesince verilen karara karşı davacı idare ve bir kısım davalılar vekillerinin istinaf itirazlarının esastan reddine, gerekçeli kararın hüküm fıkrasının faiz ve vekâlet ücretine ilişkin bölümleri düzeltilmek suretiyle yeniden esas hakkında karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare ve bir kısım davalılar vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1.Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü istinaf sebeplerini tekrar ederek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulmasını istemiştir.
2. Davalı ... vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü istinaf sebeplerini tekrar ederek ve taşınmazda bulunan deri makinelerinin demontaj, montaj ve nakliye bedellerinin hesaplamaya dahil edilmemesinin hatalı olduğunu ileri sürerek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulmasını istemiştir.
3. Bir kısım davalılar vekili Av. ... temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü istinaf sebeplerini tekrar ederek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulmasını istemiştir.
4. Bir kısım davalılar vekili Av. ... temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü istinaf sebeplerini tekrar ederek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulmasını istemiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, dava konusu taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespitine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası, 11 inci maddesi ile 12 nci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Arsa niteliğindeki Bursa ili, ... ilçesi, ... Mahallesi 5346 ada 2 parsel sayılı taşınmaza 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi uyarınca emsalin üstün ve eksik yönleri belirlenip kıyaslaması yapılarak; üzerindeki yapılara ise aynı Kanun'un (h) bendi uyarınca resmi birim fiyatları esas alınıp yıpranma payı düşülerek adil ve hakkaniyete uygun olarak tespit edilen bedelin davalılara ödenmesine, dava konusu taşınmazın davalılar adına olan tapu kaydının iptali ile idare adına tesciline karar verilmesi yerindedir.
3. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davacı idare, bir kısım davalılar vekillerinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun’un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Temyiz edenlerden peşin alınan temyiz harçlarının alınarak Hazineye irat kaydedilmesine
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
31.10.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.