"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2022/59 Esas, 2022/26 Karar
KARAR : Kabul
Taraflar arasındaki İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen 4650 ... Kanun'la değişik 2942 ... Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 ... Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ile kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescili davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda Dairece Bölge Adliye Mahkemesi kararının kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kabulüne karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararı davacı idare ve davalı ... vekilleri tarafından temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usûl eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda; gerekli şartları taşıdığı anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verilmiştir.
Davacı idare vekilince temyiz incelemesinin duruşmalı olarak yapılmasının istenilmesi üzerine, işin duruşmaya tabi olduğu anlaşılmış ve duruşma için 19.12.2023 günü tayin edilerek taraflara tebligat gönderilmiştir.
Duruşma günü taraf vekilleri duruşmaya katılmadıklarından incelemenin evrak üzerinden yapılmasına karar verilmiştir.
Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare dava dilekçelerinde özetle; İstanbul ili, Kağıthane ilçesi, ... Mahallesi 4742 ada 7 parsel ... taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ile kamulaştırılan taşınmazın idare adına tesciline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Bir kısım davalılar vekili cevap dilekçesinde özetle; gerçek kıyasi emsaller tespit edilerek emsal dosyalardaki gayrimenkul değerlemesi de dikkate alınarak dava konusu taşınmazın gerçek değerinin tespiti için yeni bir bilirkişi heyeti marifetiyle taşınmaz başında keşif yapılarak sonucuna göre karar verilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesini 15.08.2018 tarihli ve 2017/120 Esas, 2018/380 Karar ... kararı ile kamulaştırma bedelinin 1.553.557,87 TL olarak tespiti ile acele el koyma dosyasında depo edilen bedelin mahsubundan sonra bakiye 187.912,94 TL kamulaştırma bedelinin faizli bakiyesi 66.648,68 TL'den 11.756,60 TL'sinin ..., 15.154,30 TL'sinin ...,17.051,60 TL'sinin ..., 8.076,03 TL'sinin ..., 14.610,15 TL'sinin ... ...'a kararın kesinleşmesi beklenmeksizin ödenmesine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin kararına karşı süresi içinde davacı idare ile davalı ... vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin 22.10.2020 tarihli ve 2019/422 Esas, 2020/1842 Karar ... kararı ile arsa niteliğindeki taşınmaza emsal karşılaştırması yapılarak zeminine, resmi birim fiyatları esas alınıp yıpranma payıda düşülerek yapıya bedel biçilmesinin 2942 ... Kanun'un değerlendirmeye ilişkin hükümlerine aykırılık teşkil etmediği, İlk Derece Mahkemesince hükme esas alınan 21.12.2015 tarihli bilirkişi raporunda ... Kurtuluş payı için yapı bedeli hesaplanmadığı, dava konusu taşınmazın konum ve niteliğine göre belirlenen bedelin ... ve hakkaniyete uygun olduğu, mahkemece iade kararı gereğince inceleme yapıldığı, böylece mahkeme kararında usul ve esas yönünden hukuka aykırılık bulunmadığı anlaşıldığından, istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesi kararına karşı süresi içinde davacı idare ile davalı ... vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizce yapılan inceleme sonucunda; arsa niteliğindeki dava konusu taşınmaza emsalin üstün ve eksik yönleri belirlenip kıyaslaması yapılarak; üzerindeki yapılara ise aynı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (h) bendi uyarınca resmi birim fiyatları esas alınıp yıpranma payı düşülerek değer biçilmesine ve tespit edilen bedelin bloke ettirilerek hükmün kesinleşmesi beklenmeden davalı tarafa ödenmesine karar verilmesinde bir isabetsizlik görülmediği; ancak dava konusu taşınmaza ilişkin kamulaştırma bedelinin 1.553.557,87 TL olarak tespiti ile acele el koyma dosyasında depo edilenlerin mahsubundan sonra bakiye 187.912,94 TL kamulaştırma bedelinin davalıların tapu kaydındaki paylar oranında davalı ... mirasçılarına 43.720,00 TL, ...’a 41.166,37 TL, ...’e 21.199,33 TL, ...’a 30.830,11 TL, ...’e 26.856,29 TL ve ...’a 24.140,84 TL olarak ödenmesine ve davacı idarece fazla depo edilen 81.681,72 TL'nin davalılara ödenmişse bankadan çekilmesine kadar varsa işlemiş mevduat faizi ile birlikte davalılardan alınarak davacı idareye verilmesine, ödenmemişse davacı idareye iadesine karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde hüküm kurulması, tespit edilen kamulaştırma bedelinden acele el koyma dosyasında depo edilenlerin mahsubundan sonra kalan bakiye 187.912,94 TL’ye 01.11.2015 tarihinden ilk karar tarihi olan 15.11.2016 tarihine kadar yasal faiz işletilmesine karar verilmesi gerektiğinin düşünülmemesi, harca ilişkin hüküm kurulmaması, gerekçeleriyle Bölge Adiye Mahkemesi kararı kaldırılarak İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
B. İlk Derece Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile bozma ilamı gereğince inceleme ve işlem yapılmak suretiyle Mahkemece kamulaştırma bedelinin tespiti ile davalılara ödenmesine, davacı idarece fazla depo edilen 81.681,72 TL'nin davalılara ödenmişse bankadan çekilmesine kadar varsa işlemiş mevduat faizi ile birlikte davalılardan alınarak davacı idareye verilmesine, ödenmemişse davacı idareye iadesine karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare ile davalı ... vekilleri temyiz itirazında bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; davalı ...'un yapıda payı olmadığını, ... Kurtuluş'a fazla yapılan ödemenin iadesi gerektiğini, bedelin yüksek olduğunu ileri sürmüştür.
2. Davalı ... vekili temyiz dilekçesinde özetle; bedelin düşük belirlendiğini ileri sürerek kararın bozulmasını talep etmiştir
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, kamulaştırma bedellerinin tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 ... Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 ... Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 ... Kanun'un 11 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Temyiz olunan nihai kararların bozulması 6100 ... Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Dosya içindeki bilgi ve belgelerden; davalı ... mirasçılarına murisin zemindeki payı için tespit edilen bedelin ödenmesine karar verilmesi doğru olduğu gibi uyulan bozma ilamı gereğince idarece fazla yatırılan bedelin iadesi ve faize ilişkin kurulan hüküm doğrudur.
3. Temyizen incelenen mahkeme kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozma ile kesinleşen ve karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla aşağıdaki paragrafın kapsamı dışındaki temyiz dilekçelerinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
4. Davanın niteliği gereği maktu harca hükmedilmesi gerektiğinin düşünülmemesi bozmayı gerektirir.
Ne var ki bu hatanın giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden 6100 ... Kanun'un 370 inci maddesinin ikinci fıkrası hükmü uyarınca mahkeme kararının düzeltilerek onanması gerekir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Davacı idare ile davalı ... vekillerinin diğer temyiz itirazlarının reddine,
2. Davacı idare ile davalı ... vekillerinin İlk Derece Mahkemesi kararına yönelik temyiz itirazının kısmen kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararının hüküm fıkrasına ayrı bir bent eklenerek ''Alınması gerekli 80,70 TL harçtan peşin alınan 27,70 TL harcın mahsubu ile eksik kalan 53,00TL harcın davacı idareden alınarak Hazineye irad kaydına'' ifadesinin yazılmasına, kararın böylece DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
Davacı idareden peşin alınan temyiz harcının istenildiğinde iadesine, davalı ...'den alınması gereken 269,85 TL temyiz harcının ve 1.330,20 TL temyize başvurma harcının alınmasına,
19.12.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.