"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2020/51 Esas, 2022/75 Karar
KARAR : Kabul
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ile kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tesciline ilişkin davada verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucu, Dairece Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda, davanın kabulüne karar verilmiştir.
Mahkeme kararı davacı idare vekili temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Şırnak ili, ... ilçesi, ... köyü, 106 ada 1 parsel sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesi sunmamıştır.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 28.05.2015 tarihli ve 2014/86 Esas, 2015/167 Karar sayılı kararı ile kamulaştırma bedelinin tespiti ile davalı tarafa derhal ödenmesine, dava konusu taşınmazın davalı adına olan tapu kaydının iptali ile davacı idare adına tesciline karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Mahkemenin 28.05.2015 tarihli ve 2014/87 Esas, 2015/166 Karar sayılı kararına karşı süresi içinde davacı idare vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizce yapılan inceleme sonucunda; dava konusu taşınmaz üzerinde 3 yaşında olduğu tespit edilen ve idarenin kıymet takdir tutanağında bulunmayan konutların ilanın askıdan indiği tarihten önce veya sonra yapılıp yapılmadıklarının tespiti için ilanın askıdan indiği 27.09.2013 tarihi ve öncesine ilişkin dava konusu taşınmazın bulunduğu yerin uydu görüntüleri ilgili kamu kuruluşlarından getirtilip, bu görüntülerin temin edilememesi halinde ise tanık beyanları ile tespit edilmesi ve askıdan indiği günden önce yapıldıklarının tespiti halinde, yapıların iç ve dış özellikleri ayrıntılı olarak incelenerek, elektrik, içme suyu, kanalizasyon tesisatlarının, su ve elektrik aboneliklerinin olup olmadığı, ıslak ve kuru zemin kaplamaları, çatı kaplaması vs. gibi bir yapıda olması gereken tüm unsurların bulunup bulunmadığı araştırılıp açıkça yazılarak, varsa eksik imalat oranı ve yapı sınıfı tespit edilerek yapılara bedel belirlenmesi, ilanın askıdan indiği günden sonra yapıldıklarının tespiti halinde söz konusu yapı bedellerine hükmedilmemesi gerektiğinden hükmün bozulmasına karar verilmiştir.
B. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile bozma ilamı gereğince inceleme ve işlem yapılarak davanın kabulüne karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; bozmadan önceki kararda belirlenen kamulaştırma bedelinin üzerinde bir değer hesaplanarak usuli müktesep haklarının ihlal edildiğini, dava konusu taşınmazın içerisinde sulama tesisi mevcut olmadığı halde taşınmazın sulu olarak kabul edilmesinin hatalı olduğunu, taşınmazın sulanması için yapılması gereken masrafların düşürülmediğini, kapitalizasyon faiz oranının % 7 olması gerektiğini, taşınmazda sebzecilik yapıldığından bahsedilmekte ise de sebzecilik yapıldığına dair fatura ve belge dosya içerisinde bulunmadığını, taşınmazın objektif olarak herhangi bir değer arz etmediğini, taşınmazın yüksek oranda eğime sahip olduğunu, münavebeye esas alınan ürünlerin verim miktarları, net gelirleri, ortalama birim fiyatlarının resmi verilere dayanmadığını, taşınmaz içerisinde bulunduğu iddia edilen ağaçların yaşının küçük olmasına ve kamulaştırma kararının ilanından sonra ekilmiş olmasına rağmen, bilirkişilerce yüksek gösterildiğini, kıymet takdir komisyonu raporunda herhangi bir ağaca rastlanılmadığını, ayrıca ağaçların yaşının da bilirkişi raporunda belirtilmediğini, taşınmaza hem meyve bahçesi bedeli, hem de zemin bedeli takdir edildiğini, zemin bedelinin düşürülmesi gerektiğini, ağaç verimleri ve fiyatları çok yüksek alındığını, taşınmaz üzerindeki yapılar kamulaştırma kamu yararı kararının son ilan tarihinden sonra yapıldığını, dava konusu taşınmaz ... köyünde bulunmasına rağmen İnceler köyü olarak hükümde gösterildiğini ileri sürmüştür.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, kamulaştırma bedelinin tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) geçici 3 üncü maddesinin atfıyla 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu’nun (1086 sayılı Kanun) 26.09.2004 tarihli ve 5236 sayılı Kanun'la yapılan değişiklikten önceki 427 ilâ 439 uncu maddeleri.
2.2942 sayılı Kanun'un 10 uncu ve 11 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Mahkemelerin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un geçici 3 üncü maddesinin atfıyla 1086 sayılı Kanun’un 26.09.2004 tarihli ve 5236 sayılı Kanun'la yapılan değişiklikten önceki 428 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen Mahkeme kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozma ile kesinleşen ve karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla, davacı idare vekilinin aşağıda paragrafın dışındaki temyiz nedenleri kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
3. Davacı idarece fazla depo edilen toplam 16.116,64 TL'nin çekilme tarihine kadar işlemiş nemalarıyla birlikte davacı idareye iadesine karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde bedelin davacı idareye iadesine karar verilmesi bozmayı gerektirir.
Ne var ki bu hatanın giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden 1086 sayılı Kanun'un 438 inci maddesinin 7 nci bendi gereğince kararın düzeltilerek onanması gerekir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Davacı idare vekilinin diğer temyiz itirazlarının reddine,
2. Davacı idare vekilinin temyiz itirazlarının kısmen kabulü ile temyiz olunan ... Asliye Hukuk Mahkemesinin 2020/51 Esas, 2022/75 Karar sayılı kararının (4) numaralı bendinde yazan ''davacı idarece fazla depo edilen bedel davalılara ödenmiş ise davalılardan alınarak davacı idareye verilmesine ödenmemiş ise davalı idareye İADESİNE,' ibaresinin çıkartılmasına, yerine ''davacı idarece fazla bloke edilen 16.116,64 TL'nin davalı tarafça çekilmiş ise, varsa çekilme tarihine kadar işlemiş nemaları ile davalıdan alınarak; çekilmemişse ilgili banka tarafından işlemiş nemaları ile davacı idareye iadesine" cümlesinin yazılması suretiyle hükmün DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
Davacı idareden peşin alınan temyiz harcının istenildiğinde iadesine,
09.11.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.