"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Adana Bölge Adliye Mahkemesi 4. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2020/1048 Esas, 2022/2622 Karar
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : Adana 2. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2019/11 Esas, 2020/183 Karar
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescili davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davacı idare vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine,Bölge Adliye Mahkemesince, başvurunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak davanın yeniden görülmesi için dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesinin kaldırma kararı üzerine yargılama yapan İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekilleri tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvuruların esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı idare vekili tarafından temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçelerinde özetle; Adana ili, ... ilçesi, ... Mahallesi 50 ada 27 parsel sayılı taşınmazın 1 numaralı bağımsız bölümünün kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalılar vekili cevap dilekçesinde özetle; dava konusu ... Mahallesi, 50 ada 27 parsel sayılı taşınmaz için kamulaştırma bedelinin çok düşük teklif edildiğini, idarece bedel dışında pazarlık yapılamayacağının bildirdiğini, önerilen bedelin taşınmaz ve üstündeki yapıların gerçek değerini yansıtmadığı için idare ile uzlaşma sağlanamadığını ileri sürmüştür.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne ve kamulaştırma bedelinin tespiti ile tespit edilen bedelin derhal davalılara ödenmesine, dava konusu taşınmazın davalılar adına olan tapu kaydının iptali ile davacı idare adına tesciline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1.Davacı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; hükme esas alınan bilirkişi raporunda tespit edilen bedelin yeterince araştırma yapılmadan belirlendiğini, yargılama aşamasında bilirkişi raporundan sonra mahkemece tespit edilen bedelin süresi içerisinde müvekkil kurumca depo edilmesi ve davanın dört aydan fazla sürmesine sebebiyet verilmemesi karşısında müvekkil kurumun cezalandırılması anlamına gelecek şekilde faize hükmedilmesinin Anayasa'ya aykırılık teşkil ettiğini, faizin bitiş tarihinin daha önce mahkemece verilen ilk karar tarihi ile sınırlı olması gerektiğini, müvekkili kurum lehine vekâlet ücretine hükmedilmesi gerektiğini ileri sürerek kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
2. Davalılar vekili istinaf dilekçesinde; hükme alınan bilirkişi raporlarının hükümde belirtildiği gibi dosya kapsamına uygun olmadığını, rapora karşı yapmış oldukları itirazların değerlendirilmediğini, hükme esas alınan raporlarda dava konusu taşınmazın iş yeri olduğuna ilişkin tespitten uzak belirlenen bedeli kabul etmediklerini ileri sürerek kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile dava konusu taşınmazın 1/1000 ölçekli imar planı içerisinde bulunması sebebiyle arsa vasfında değerlendirilmesinin ve emsal alınan taşınmazların konumu, yüzölçümü, dava konusu taşınmaza mesafesi nazara alındığında emsal alınmalarının uygun olduğu, yapılan karşılaştırma neticesinde taşınmazın m² bedelinin adil ve makul oranda belirlendiği sonuç ve kanaatine varılmakla yerinde bulunmayan taraf vekillerinin istinaf başvurusunun 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 353 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin bir numaralı alt bendi uyarınca esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü hususları tekrar etmiş, ayrıca bilirkişi raporunda 50 ada 27 parsel 1 nolu bağımsız bölüm ile ilgili hesaplama yapılırken 132,72 m² olan zemin yerine toplam 4 bağımsız bölümdeki 348 m²'nin değerlendirilmeye alınmış olmasının hatalı olduğunu, davalıların 1 nolu bağımsız bölüm dışındaki yerlerde hak sahibi olmadıklarını, her malikin bağımsız bölümünün bedelinin ayrı ayrı takdir edilmesi gerektiğini, dava konusu taşınmazda 1 nolu bağımsız bölümde davalılar dışındaki malikler ile uzlaşma sağlandığını, 1 nolu bağımsız bölümdeki davalılar eşit paylı olduklarında her hissedarın hisse oranı 1/8 olup raporda bu hususta da hesap hatası yapıldığını, m² bedelinin çok yüksek belirlendiğini ileri sürmüştür.
C. Gerekçe
1.Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, kamulaştırma bedelinin tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1.6100 sayılı Kanun’un 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2.2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası ile 11 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Arsa niteliğindeki dava konusu taşınmaza 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi uyarınca emsalin üstün ve eksik yönleri belirlenip kıyaslaması yapılarak değer biçilmesi yöntem itibarıyla doğru olduğu gibi; üzerindeki yapıya resmi birim fiyatları esas alınıp yıpranma payı düşülerek değer biçilmesinde de bir isabetsizlik görülmemiştir.
3.Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukukî nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davacı idare vekilinin aşağıdaki paragrafların kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
4. İlk Derece Mahkemesince 10.11.2018 tarihli ilk kararda dava konusu taşınmazın m² birim bedelinin 7.059,96 TL olarak tespitinin yapıldığı, davalı taraf anılan kararı istinaf etmediğinden talebe bağlılık ve davacı idare lehine oluşan usulü kazanılmış hak gözetilmeden m² birim bedelinin 7.705,00 TL olarak tespiti ile bu bedel esas alınmak suretiyle fazlaya hükmedilmesi doğru görülmemiştir.
5. Tespit edilen kamulaştırma bedeline 10.09.2017 tarihinden ilk karar tarihi olan 10.01.2018 tarihine kadar yasal faiz işletilmesi gerekirken, infazda tereddüt uyandıracak şekilde hükümde faiz bitiş tarihinin karar tarihi olarak gösterilmesi bozmayı gerektirir.
Ne var ki bu hataların giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin ikinci fıkrası hükmü uyarınca İlk Derece Mahkemesi kararının düzeltilerek onanması gerekir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Davacı idare vekilinin sair temyiz itirazlarının reddine,
2. Davacı idare vekilinin temyiz itirazının kısmen kabulü ile temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA, İlk Derece Mahkemesinin kararının hüküm fıkrasının;
a.) 3 üncü paragrafındaki “48.578,25” sayısının hükümden çıkartılarak yerine “45.079,08” sayısının yazılması,
b.) 6 ncı paragrafındaki “5.321,45” sayısının çıkartılarak yerine “8.820,62” sayısının yazılması,
c.) 4 üncü paragrafındaki “karar tarihine” ibaresinden önce gelmek üzere “ilk karar tarihi olan 10.01.2018 tarihine ” ibaresinin eklenmesi suretiyle DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
Davacı idareden peşin alınan temyiz harcının istenildiğinde iadesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
25.10.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.