"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Sakarya Bölge Adliye Mahkemesi 4. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2021/1979 Esas, 2023/250 Karar
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : Kocaeli 8. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2021/73 Esas, 2021/78 Karar
Taraflar arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili ve ecrimisil istemine ilişkin davada yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı idare vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı idare vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda,
Miktar veya her paydaş için değeri kesinlik sınırını geçmeyen davalara ilişkin nihai kararlar, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 362 nci maddesi uyarınca temyiz edilemez. Temyize konu edilen miktarın her paydaş için değeri kesinlik sınırının altında kalması hâlinde anılan Kanun’un 366 ncı maddesi atfıyla aynı Kanun’un 352 nci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi uyarınca temyiz dilekçesinin reddine karar vermek gerekir.
Davacılar için hüküm altına alınan ve temyize konu edilen ecrimisil bedeli ile davacı ... dışındaki davacılar için hükmedilen tazminat bedeli Bölge Adliye Mahkemesinin karar tarihi itibari ile kesinlik sınırı olan 238.730,00 TL’nin altında kalmaktadır.
Bu nedenle; davalı idare vekilinin ecrimisil talebi ve davacı ... dışındaki davacıların tazminat bedeline ilişkin temyiz isteminin reddine karar vermek gerekmiştir.
Davalı idare vekilinin davacı ... payına düşen kamulaştırmasız el atma nedeniyle tazminat bedeli yönünden gerekli şartları taşıdığı anlaşılan temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Kocaeli ili, Başiskele ilçesi, ... köyünde 2531 parsel sayılı taşınmaza, yol, köprü, kavşak ve diğer ilintili inşaların yapılması sebebiyle fiili olarak el atıldığını, taşınmazın tamamının yol ve kavşak olarak kullanıldığını kamulaştırmasız el atma sebebiyle müvekkiller lehine ecrimisil bedeli talebi zaruriyetinin doğduğunu, 19.04.2014-19.07.2019 dönemi için şimdilik 500,00 TL haksız işgal tazminatının davalıdan alınarak müvekkiline verilmesini talep ve dava etmiştir. Duruşmadaki beyanında davanın kamulaştırmasız el atma nedeniyle tazminat ve ecrimisil istemine ilişkin olduğunu belirtmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; dava konusu Kocaeli ili, Başiskele ilçesi, ... köyünde 2531 parsel sayılı taşınmaz hakkında Karamürsel-İzmit Devlet yolunun Başiskele-İzmit kesiminde 07.08.1972 tarihli ve 2019/72/134 sayılı kamu yararı kararı alındığını, dava konusu taşınmaz için Kocaeli 3.Asliye Hukuk Mahkemesinde 2018/90 Esas sayılı açılan ve derdest olan iş bu dosyanın davacılarından ..., ..., ... ve ... tarafından konusu aynı olan derdest bir dava olduğundan derdestlik nedeni ile reddini talep ettiklerini, davayı hiçbir şekilde kabul etmediklerini, kamulaştırma işlemlerini kamu yararı doğrultusunda ve kamulaştırma planı uyarınca tatbik eden müvekkili idarenin kötü niyetli olacağı düşünülemeyeceği için ecrimisil bedeli belirlenmesinin düşünülemez olduğunu ileri sürerek davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 25.10.2021 tarih ve 2021/73 Esas, 2021/78 Karar sayılı ilamı ile davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı idare vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle, bilirkişi raporuna karşı itirazlarının değerlendirilmediğini, taşınmazın değer tespitinin kanun ve içtihatların aradığı kriterlere uygun olmadığını, emsal karşılaştırmasının usulüne uygun yapılmadığını, dava konusu taşınmazın m² değeri belirlenirken objektif kriterler dikkate alınmaksızın soyut birtakım değerlendirmelerde bulunulduğundan bilirkişilerce tespit edilen m² değerinin taraflarınca kabulünün mümkün olmadığını, kamulaştırma işlemlerinin kamu yararı kararı doğrultusunda ve kamulaştırma planı uyarınca tatbik eden müvekkili idarenin kötü niyetli olacağının düşünülemeyeceği için ecrimisil bedeli belirlenmesinin de düşünülemeyeceğini, kararın kaldırılarak yeniden yapılacak yargılama neticesinde haksız ve hukuka aykırı işbu davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
B. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile sulu tarım arazisi niteliğindeki dava konusu taşınmaza 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi uyarınca emsal karşılaştırması yapılarak değer biçilmesi bedelin davacı tarafa ödenmesine karar verilmesi ve üzerinden beş yıllık ecrimisil bedelinin hesaplanmasına ilişkin İlk Derece Mahkemesince verilen kararın usul ve kanuna uygun olduğu anlaşıldığından davalı idarenin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı idare vekili temyiz itirazında bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; emsal karşılaştırmasının usulüne uygun yapılmadığını, metrekare birim bedelinin yüksek hesaplandığını ileri sürerek kararın bozulmasını istemiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, kamulaştırmasız el atılan taşınmazın değerinin biçilmesi ve bedelinin sorumlu idareden tahsili istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1.6100 sayılı Kanun'un 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2.Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1956/1 Esas, 1956/6 Karar sayılı kararının ilgili bölümü şöyledir: “... Usûlü dairesinde istimlak muamelesine tevessül edilmeksizin gayrimenkulü yola kalbedilen şahsın, esas itibarıyla, gayrimenkulünü yola kalbeden amme hükmi şahsiyeti aleyhine meni müdahale davası açmağa hakkı olduğuna, ancak dilerse bu fiili duruma razı olarak, mülkiyet hakkının amme hükmi şahsiyetine devrine karşılık gayrimenkulünün bedelinin tahsilini de dava edebileceğine ve isteyebileceği bedelin de mülkiyet hakkının devrine razı olduğu tarih olan dava tarihindeki bedel olduğuna 16.05.1956 tarihinde ilk toplantıda ittifakla karar verildi.”
3. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1954/1 Esas, 1956/7 Karar sayılı kararı ile “... Usûlü dairesinde istimlak muamelesine tevessül edilmeksizin gayrimenkulü yola kalbedilen şahsın, gayrimenkulünün bedelinin tahsiline ilişkin olarak, gayrimenkulünü yola kalbeden hükmü şahsiyeti aleyhine açacağı bedel davasında müruruzamanın mevzuubahis olamayacağına ve bu itibarla da, hadisede Borçlar Kanunu'nun 66. maddesinin tatbik kabiliyeti bulunmadığına ...” karar verilmiştir.
4. 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1.Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2.Arazi niteliğindeki dava konusu taşınmaza 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi uyarınca emsal karşılaştırması yapılarak, değer biçilmesi ve tespit edilen bedelin davalıdan tahsili ile davacı tarafa ödenmesine, kamulaştırmasız el atılan bölümdeki davacı payının iptali ile yol olarak terkinine karar verilmesi yerindedir.
3.Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
A.Davalı İdare Vekilinin ... Dışındaki Davacılar İçin Hükmedilen Tazminat İle Ecrimisil Bedeline İlişkin Temyizi Yönünden;
Davalı idare vekilinin temyiz dilekçesinin miktar yönünden REDDİNE,
B. Davalı İdare Vekilinin Davacı ... İçin Hükmedilen Kamulaştırmasız El Atma Nedeniyle Tazminat Bedeline İlişkin Temyizi Yönünden;
Davalı idare vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun’un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Davalı idare harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
02.11.2023 tarihinde oy çokluğuyla karar verildi.